MECMÛ’A-İ EŞ’ÂR (RÂ'İF)
şiirler
Râ'if, Feyzullah Râ'if-i Âmidî (d. 1247/1831-32 - ö. 1307/1889-90)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Râ’if'in şiirlerinin yer aldığı eser. Mecmûa'da çoğu gazel formunda 34 şiir yer almaktadır. Bu şiirlerden ikisi Sa‘îd Paşa (ö. 1891)’nın, biri Gelibolulu Hayderî Efendi (?) ’nin gazellerini tahmistir. Birer adet de Harputlu Hâfız Hâmid (?) ve Rahmî Efendi (1802-1884) ’nin Râ’if’in gazellerini tahmisleri vardır. Yine şiirler arasında bir adet müstezad, bir adet şairin, bir beyt-i meşhur diye vasfettiği Nâmık Kemâl (ö.1888) ’in bir gazelinin matla beytini tazmininden oluşan bir müseddesi yer almaktadır. Sonda Kıtâ’at başlığı altında altı adet kıt’a ve nazm vardır. En son varakta ise farklı kişilere ait olduğunu tahmin etiğimiz Râ’if’i öven beyitler bulunmaktadır. Râ’if’în şiirleri genellikle âşıkanedir. Sade ve samimi bir söyleyişe mütevekkil bir kişiliğe sahiptir. Şiirlerinde aşk acısının yakıcılığını anlatır. Lirik bir üslubu vardır. Tasavvufî neşve de hissedilmektedir. Tahmislerinde de gayet başarılıdır. Emîrî, daha hayattayken şiirlerine tahmisler yapılan şairin değer redifli gazeliyle Said Paşa’nın bir gazeline yazdığı tahmisi tezkiresine almıştır. Diyarbakırlı Şa’bân Kâmî Efendi’nin oğlu şair Hayâlî-i Âmidî de ona nazire olan bir şiirinde onun takipçisi olduğunu söylemiştir (Emîrî 2018: 373).

Feyzullâh Râ’if’in şiirlerine iki mecmuada rastlıyoruz. Bunlardan biri Diyarbakır Yazmalar Kütüphanesi AHA 88 numarada kayıtlı bulunan bir mecmuadır. Mürettep olarak düşünülmüş, ancak tamamlanamamış olan bu mecmua bir divançe görünümündedir. Bu mecmua 11 varaklıdır. İkinci mecmua da yine aynı koleksiyon içinde yer alan Diyarbakır Yazmalar Kütüphanesi AHA 11‘de kayıtlı bir mecmuadır. Bu mecmua da hem hat hem de şekil itibariyle önceki mecmuaya benzemektedir. Mecmuaların gerek hattının gerek sayfa yapısının aynı olması bu nüshaların aynı elden çıktığına işaret etmektedir. İkinci nüshadaki tashihlerden ve birinci nüshadaki bazı ibarelerden bu mecmuaların müellifin dest-i hattı olduğunu söyleyebiliriz. Mecmuanın istinsah tarihi ise belli değildir.

Feyzullâh Râ’if’in şiirlerinin tamamı Ramazan Sarıçiçek tarafından Feyzullâh Râ’if-i Âmidî ve Şiirleri, adıyla kitaplaştırılmıştır (2020) Bu yayında Diyarbakır Yazmalar Kütüphanesi AHA 88 nüshasındaki şiirlere Diyarbakır Yazmalar Kütüphanesi AHA 11 nüshasındaki şiir ve beyitler de eklenerek toplam 40 şiir, dil içi çevirileri, özel adlar dizini ve tıpkıbasımıyla birlikte verilmiştir.

Şairin biyografisi için bk. "Feyzullah Râ'if-i Âmidî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/raif-feyzullah-raifi-amidi 

Eserden Örnekler


Gazel

Sakkın ẓann itme gönlüm sâdedir hayli elem çekmiş

Benim aḥvâlimi gûş eyleyenler cümle gam çekmiş

Degildir ebruvân ol âfetin zîr-i cebîninde

Debîr-i sun-ı Mevlâ levha-i hüsne kalem çekmiş

Yazıḳdır itme dest-âvîz anı âh alma ey âşık

Açınca ol güli gülşende bülbül hayli dem çekmiş

Berî olmaz sabâḥ-ı haşre dek bir dem humârından

O kim mey-hâne-i aşkında sâkî câm-ı Cem çekmiş

O şûha söyle Râif terk kılsun cevrini zîrâ

Gurûr-ı hüsn ile çoḳ görmüşüz âhir ne dem çekmiş   (Sarıçiçek 2020: 52-53)


Kaynakça


Akçiçek, Ebru (2008). Diyarbakırlı Feyzullah Râif Efendi Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divançesi, Mezuniyet Tezi, Dicle Üniversitesi.

Ali Emirî Efendi (2003). Esâmî-i Şu’arâ-yı Âmid (hzl. R. Güner-N. Güner), Ankara, 24.

Ali Emîrî Efendi (2018). Tezkire-i Şu‘arâ-yı Âmid, (haz. İdris Kadıoğlu), Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/58689,ali-emiri-efendi--tezkire-i-suara-yi-amidpdf.pdf?0 [Erişim tarihi: 14.09.2021].

Beysanoğlu, Şevket (1959). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları, C 2, Diyarbakır’ı Tanıtma Derneği Neşriyatı, İstanbul: Işıl Matbaası.

Göçgün Önder (1989). Namık Kemâl’in Şairliği ve Bütün Şiirleri (haz. Önder Göçgün), Ankara: AYK Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 78.

Sarıçiçek, Ramazan (2014). “Feyzullâh Râ’if-i Âmidî ve Şiirleri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, The Journal of International Social Research. 7 (31): 251.

Sarıçiçek, Ramazan (2017). “Feyzullâh Râ’if-i Âmidî’nin Diyarbakır Yazmalar Ktp. AHA Kol. 88. de Yer Almayan Şiirleri”, Şarkiyat ICSS’17 International Congress of Social Science Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Bildiriler Kitabı 14-17 Eylül/September 2017 Diyarbakır”,  363-369.

Atıf Bilgileri


Sarıçiçek, Ramazan. "MECMÛ’A-İ EŞ’ÂR (RÂ'İF)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mecmu-a-i-es-ar-ra-if. [Erişim Tarihi: 03 Ağustos 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SİRÂC-I GAYB (ÂBİD) Âbid, Zeynelâbidîn Dr. Öğr. Üyesi Musa Tozlu
Görüntüle
2 TERCÜME VE ŞERH-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ÂBİDİN PAŞA) Âbidin Paşa Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ
Görüntüle
3 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Mehemmed Helife ismail Aksoyak
Görüntüle
4 FARSÇA DÎVÂN (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Prof. Dr. mehmet atalay
Görüntüle
5 DÎVÂN (CEVDET) Cevdet, Recâîzâde Ahmed Prof. Dr. Mehmet Sarı
Görüntüle
6 DÎVÂN (FERÎDE HANIM) Ferîde Hanım, Bahâr-zâde Prof. Dr. Eyüp Akman
Görüntüle
7 DÜRRETÜ’L-BEYZÂ FÎ-ŞEREFİ MEVLİDİ’L-MUSTAFÂ (GAZZÎZÂDE ABDÜLLATÎF) Gazzîzâde Şeyh Abdüllatîf Efendi Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
8 KIRIM ZAFERNÂMESİ / HAYRÂBÂD (HAYRÎ) Hayrî, Mehmed Hayrî Efendi, Türk Hayrî ismail Aksoyak
Görüntüle
9 DÎVÂN (HULÛSÎ) Hulûsî, Ömer Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
10 DÎVÂN (HULÛSÎ/MENFÎ/YESÂRÎ) Hulûsî/Menfî/Yesârî, Hüseyin Hulûsî Efendi Doç. Dr. Özgür KIYÇAK
Görüntüle