- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Talip Çukurlu
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Bilinmiyor
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Derleme
- Türü/Formu:Mecmua
- Yayın Tarihi:08/06/2022
MECMÛ'A-İ EŞ'ÂR (Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Koleksiyonu, Manzum 234)
şiir mecmuası?
ISBN: 978-9944-237-87-1
Derleyeni ve derlenme tarihi bilinmeyen, 18 veya 19. yüzyılda derlendiği düşünülen şiir mecmuası. 71 varaktan oluşan mecmua nesih hatla yazılmıştır. Derlenme tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, içerisindeki şairlerin yaşadıkları dönemlerden ve 117a sayfasındaki Sultan I. Abdülhamid’in tahta çıkış tarihi olan 1187/1773-74 yılına işaret eden tarih manzumesinden hareketle eserin bu tarihten sonra derlendiğini söylemek mümkündür. Çeşitli bölümlerde eksik sayfaları bulunan mecmuada reddade bulunmaması dolayısıyla eksiklikleri tespit de güçlük doğurmaktadır. Mecmua, yazmanın 25a sayfasından başlamakta ve bu sayfada “temmet” kısmı bulunmaktadır. Bu durum, bu sayfanın başka bir eserin son sayfası olduğunu göstermektedir.
Mecmua üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Diyarbakırlı Lebîb’in şiirlerinden oluşan, Dîvânçe denilebilecek bir eser mevcuttur. İkinci bölümde Diyarbakırlı Şûhî Dîvânı, üçüncü bölümde ise çeşitli şairlerden seçilmiş manzumeler mevcuttur. Bu bakımdan eserin bütünü “risaleler mecmuası” olarak da adlandırılabilir. Mecmuada çok fazla imla hatası bulunmaktadır. 67b sayfasında, Şûhî’nin şiirlerinin başlangıcına, kurşun kalemle şu notun düşülmesi manidardır: “Bu dîvân bir nüsha-i nâdire olduğu halde yazık ki ser-a-pâ yanlış yazılmıştır.”
Mecmuada bulunan şiirlerden ikisi Erzurumlu Emrah’a, diğerleri ise klasik Türk edebiyatı geleneğine mensup şairlere aittir. Mecmuada 47 farklı şaire ait, 12 farklı nazım şekli ile yazılmış 216 manzume bulunmaktadır. Gazel (197) ve kaside (4) en sık görülen nazım şekilleridir. Mecmuada 69 şiirle Lebîb, 65 şiirle Şûhî ve 17 şiirle Bâkî, şiirlerine en çok yer verilen şairlerdir. Mecmuadaki şairler ve şiir sayıları şöyledir: Ahmedî, Ahmedî (Dukakinzâde), Âlî (Gelibolulu), Bâkî (17), Belîğî, Beyânî, Dânişî, Dervîş, Fâ'iz (Edirneli), Fasîhî, Fehîm, Fevrî, Feyzî, Fuzûlî (2), Gamî (Mahmûd), Haylî (Bursalı), Hayrân, Hayretî, Hevâyî, (11) Hilmî, Kabûlî, Kâmil (4), Ken’ânî-yi Bî-çâre, Lebîb (69), Nâbî (3), Necîb, Nedîm, Nef’î, Nesîmî, Nev’î Efendi, Rûhî (2), Revânî, Riyâzî, Sa’dî, Sabrî (Mehmed Şerif), Sâdık, Selâmî, Selîm Tâhâ, Şûhî (65), Tîğî, Ulvî (Derzîzâde) (2), Vahdetî, Vehbî, Yahyâ (Şeyhülislâm). İki manzumede ise mahlas bulunmamaktadır.
Mecmua hakkında Talip Çukurlu tarafından bir makale kaleme alınmıştır (2022).
Kaynakça
Çukurlu, Talip (2022). “İstanbul Millet Kütüphanesi Ali Emiri Koleksiyonu 34 Ae Manzum 234 Numaralı Şiir Mecmuasının MESTAP’a Göre Tasnifi”. International Academic Social Resources Journal, (7) 35: 321-342.