- Yazar Biyografisi (TEİS)
Avnî, Diyarbakırlı - Madde Yazarı: Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mecmua
- Yayın Tarihi:22/09/2021
MECMÛ’A-İ EŞ’ÂR (AVNÎ)
şiirleriAvnî, Diyarbakırlı (d.1883/1300 - ö.?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Abdurrahman Avnî’nin şiirlerinin yer aldığı eser. Mecmûa'da 2 kaside, biri Farsça 59
gazel, 18 kıt’a, 14 müfred, 1 murabba, 4
muhammes, 1 tahmis, 1 şarkı, 5 müseddes, 1 heceyle gazel, 25 mani, 9 maya,
toplam 139 manzumeden ibarettir. Şiirler arasında tür olarak münacaat, tövbe-nâme,
tebrîkiye, bahâriye, cülûsiye, tesmiye, ramazâniye,
mersiye-tarih ve hammâmiye vasfında şiirler yanında mahalli unsurlardan mani ve mayalar da yer almaktadır.
Defterde bazı imla
ve vezin hataları yanında nazım şekillerini adlandırmalarda da yanlışlıklar
vardır. Şiirlerde bu tür yanlışların olmasından ve birçok yerde tashih amaçlı
kelimelerin üzeri çizilip yeniden yazılışından bu şiirlerin müellif hattı
olduğu ve müsvedde halinde kaldığı anlaşılmaktadır.
Klasik üslupla şiirlerini yazmaya çalışan Abdurrahman Avnî aşk ve tabiat konuları yanında çevresiyle de ilgilidir. Çevresinde çocuğu doğanlara tebrik ve ad verme için başvurulan biridir. Hatta bunun için kalıp ifadeler hazırladığı da görülür. Onu, vatan sevgisi ve Osmanlıya sadakati anlatırken, Osmanlı donanması için yardıma çağırdığı şiiriyle birlikte devrin padişahının cülusunu kutlarken görürüz. Üçüncü sınıf mahalli bir şair diyebileceğimiz Abdurrahman Avnî zaman zaman güzel mısra, beyit ve şiirler de yazmıştır. Bazı beyitlerde ise kafiye ve vezin kaygısından olsa gerek anlam hiç nazar-ı itibara alınmamıştır. Bazı yerlerde de kafiye yerine rediflerle şiir oluşturduğu görülmektedir. Bu hatalar şiirlerin kalitesini düşürürken şairin bu müsveddeleri yeniden gözden geçirerek temize çekip çekmediği ise bilinmemektedir. Nabî’nin "Sakın terk-i edebden" diye başlayan şiirini de tahmis eden Abdurrahman Avnî’nin şiirlerinde Necatî (ö. 914/1509), Fuzûlî (ö. 963/1556), Nailî (ö. 1077/1666), Nâbî (ö. 1124/1712), Nedim (ö. 1143/1730), Şeyh Galip (ö. 1213/1799) gibi şairlerin etkisi de görülür. Mecmuanın bir diğer özelliği ise anonim ürünlerden mani ve mayalar da ihtiva etmesidir. Bu mani ve mayaların bazılarının müellifi ise şairdir.
Şairin manzumeleri Diyarbakır Yazmalar kütüphanesindeki bir müsvedde defterindedir. Abdurrahman Avnî’nin Diyarbakır Yazma Kütüphanesi Abdüssettar Hayati Avşar (AHA) koleksiyonu 25’te kayıtlı olan yazma nüshadaki 142 parça şiiri dilici çevirileri, özel adlar dizini ve tıpkıbasımıyla birlikte Ramazan Sarıçiçek tarafından yayımlanmıştır (2020).
Eserden Örnekler
Gazel
Servi boylum kim yetişdirdi seni
böyle şikâr
Oldugun
perverde-i âgûş-ı âlem âşikâr
Mağrûr olma hüsnüne aldanma
zinhâr kendine
Dâmen-i
dest-i emelden kıl ferâgat bed-figâr
Âkıbet magbûn eder pâ-mâl bir
yek-tâsını
Hôd-bînânlık
eyleme etmez sana kimse nigâr
Reft-efzâ-yı kalak saᶜy u gayret
eyle kim
Dü
cihân emsâline fâᵓik olasan kâm-kâr
Bunca yıldır saᶜyimin âmâli hûb
nâmu’l-hafe
Avniyâ izzet bula sadrına hem
ârâm-kâr (Sarıçiçek 2020: 130).
Maya
Siyâh
zülfün şâh mâr olmuş mâr olmuş
Sultânî gül yanağında zâr olmuş
Kadir Mevlâm kudretinden yaratmış
Kaşlar hilâl yüzi fettân bel ince (Sarıçiçek 2020: 155).
Kaynakça
Abakay, Mehmet Ali (1995). Diyarbakır Folklorundan Kesitler
Celâl Güzelses Diyarbakır Halk Musikisi Üzerine İnceleme, Diyarbakır
Büyükşehir Belediyesi Kültür Sanat Yayınları.
….. (2014). Diyarbakır
Araştırmaları 3, İstanbul.
Ali Emîrî (2018). Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid, (hzl. İdris Kadıoğlu), Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. (https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/58689,ali-emiri-efendi--tezkire-i-suara-yi-amidpdf.pdf?0) [Erişim tarihi: 26.03.2020].
Ali Emîrî Efendi (2003). Esâmî-i Şu’arâ-yı Âmid, (Haz. Galip Güner-Nurhan Güner)
Ankara.
Artun, Erman (2014). Ansiklopedik
Halkbilimi/Halk Edebiyatı Sözlüğü, Adana: Karahan Yayınları.
Beysanoğlu, Şevket (1943). Diyarbakır
Folkloru I, Diyarbakır: Diyarbakır Matbaası.
Sarıçiçek, Ramazan (2020). Diyarbekirli Abdurrahman Avnî ve Şiirleri,
İstanbul: Sonçağ Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
2 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
3 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
4 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
5 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
6 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
7 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |