MEBÂLİGU'L-HİKEM
Farsçadan çeviri tasavvufi eser
Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk (d. ?/? - ö. 1175/1762)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nevres-i Kadîm'in (d. ?/? - ö. 1175/1762) İranlı mutasavvıf Abdullah el-Ensarî el-Herevî'den tercüme ettiği eser. Eser, Herevî'nin eserlerinden derlenmiş ve "Ey Derviş" başlığı altında toplanmış küçük bir çalışmadır. Adından da anlaşılacağı üzere eserde hitabî bir üslup benimsenmiş ve bu sayede tasavvuf ehline çeşitli nasihatlerde bulunulmuştur. Nevres, bu eseri genişleterek mensur bir hâlde tercüme etmiş ve çalışmasına Mebâligu'l-Hikem adını vermiştir. Bir mukaddime ile sırayla Farsça metinden parçalar ve Türkçe tercümelerinden oluşmaktadır. Asıl metnin tercümesiyle beraber bir nevi şerhi de yapılmış ve 1172/1759 yılında tamamlanarak Koca Râgıb Paşa’ya sunulmuştur (Akkaya 2007: 57).

Nevres, eserin tercümesine sürgün edildiği Bursa'da Nakşî şeyhlerinden Seyyid Mehmed Efendi'nin bu eseri tercüme etmesi hâlinde sıkıntılarından ve gurbetten kurtulacağını işaret etmesi üzerine başlamış, bu başlangıcın üzerinden 3 ay geçtikten sonra affedilerek İstanbul'a dönmüş, ardından kadılık göreviyle gittiği Kütahya'da eseri bitirmiştir. Nevres, eserin sonuna eklediği kıtada hem eserin isminin Mebâligu'l-Hikem olduğunu hem de bu ismin ebced hesabıyla eserin yazılış tarihini verdiğini belirtmiştir.

Eserde Allah'ın vahdeti, kudreti, yüceliğinden bahsedilmiş ve esma-i hüsna ile tazarruda bulunulmuştur. Tevhîd inancının yanı sıra tasavvufun, şeriatın, tarikatın, hakikatin tanımları yapılarak, şeriatsız hakikatin ve hakikatsiz şeriatın ne olduğundan bahsedilmiştir. Yine muhabbet ve mihnetin tanımları yapılmış, aşkın ne olduğu ve âşığın kim olduğu sorularına cevap verilmiştir (Belber 2017: 33).

Eserin tespit edilen 8 nüshası bulunmaktadır. Eser hakkında bu nüshalar üzerinden Ayşe Belber tarafından yüksek lisans tezi yapılmıştır (2017).

Müellifin biyografisi için bk. "Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk ". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevresi-kadim-abdurrazzak.

Eserden Örnekler


Ey dervîş! Bilmiş ol ki hayr meʾmûl olunmaz illâ üç kimsenün sohbetinde berekete nihâyet bulunmaz: Biri ol âlim-i âmildür ki saña taʿlîm-i ulûm-ı nâfiʿa ile tefhîm-i temâyüz-i hüsn ü kubh idüp irtikâb-ı rezâʾil-i kabâyih ü maʿâyibden dûr ve saʿy u himmetüne tahsîl-i meleke-i perhîz ü takvâya maksûr eyleye. İkinci şol dervîş-i dil-rîş-i hakîkat-i endîşedür ki teʿâtî-i kâsât-ı bezmgâh-ı sohbetiyle ser-endâz-ı neşʾe-i tevâzu u firûtenî olup vâsıl-ı hâsıl-ı mezâriʿ-i hayrât ve nâʾil-i devlet-i tevfîk-i meberrât ola. Üçünci bir mürşid-i sâhib-dil ve bir sâhib-i ferruh-nefs-i kâmildür ki âbyârî-i feyyâza sehâb-ı inâyet-i hadîka-i halvet-hânesin şâd-âb-ı matîr-i rahmet itdükçe sen dahi mukârenet ü mücâlesetün sebebiyle hissedâr-ı reşâşe-i feyz olabilesün. (Belber 2017: 125).

Kaynakça


Akkaya, Hüseyin (2007). "Nevres, Abdürrezzâk". İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. (33): 55-57.

Belber, Ayşe (2017). Mebâligu'l-Hikem (İnceleme-Metin). Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Atıf Bilgileri


Çakır, Mustafa Sefa. "MEBÂLİGU'L-HİKEM". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mebaligu-l-hikem-tees-1705. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
2 GAZVE-İ BEDR (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrazzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
3 TÂRÎHÇE-İ NEVRES Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
4 MÜNŞE'ÂT (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
5 TERCÜME-İ TÂRÎH-İ CİHÂNGÎR ŞÂH Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
6 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
7 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
8 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
9 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
13 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
14 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
15 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle