MAZLÛMNÂME (NEVVÂB)
mersiye
Nevvâb, Mir Möhsün (d. 1249/1833 - ö. 1337/1919)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mir Möhsün Nevvâb’ın Ehl-i Beyt’e yapılan zulmü ele aldığı eserlerinden birisi. Mazlûmnâme, Nevvâb’ın Kerbela şehitleri için hem aruz hem de hece vezninde yazdığı mersiye, fert, nevha, çarpâre, sinezen, ağıt vs. ihtiva etmektedir. Mazlûmnâme’nin kapak kısmında eser şu şekilde tanıtılmıştır: “Düvazdeh bend-i feyzmend ve dübeythâ-yı Fârsî və Türkî ve pîş-vâkıa ve merâsî-yi Fârsî ve Türkî min kelâm-i cenâb Nevvâb Ağa halef-i mağfiret-penah Hacı Seyid Ahmed Ağamirzâde Karabağî ve ilave nevhacât-ı Türkî-yi Şu‘arâ-yı-Karabağ her yek be-nâm-ı kâil-i hiş tahrir fî şehr-i Receb der sene-i 1332 /Mir Möhsün Ağa Ağamirzâde Nevvâb Karabağî” (Nəvvab 1332).

Eser, “Pîş-vâkıa” adlı gazelle başlıyor ve “Hazret-i Seyyidü’ş-Şühedâ Şehrebanu’nu nâlân görüb buyurdu”, “Şehzade Şehrebanu âh-ı sûznâkla cevab arz eyledi”, “Garib Leyli’nin dilinden”, “Oruçluğun son günlerinde oruç tutanların ettiği dua”, “Nevvâb’ın Şehzade Kasım’a yazdığı nevha”, “Nevvâb’ın mazlûm Hz. Hüseyin’e yazdığı nevha”, “Âl-i Athar musîbetleri hakkında Nevvâb’ın çarpâre nevhası”, “Ebulfazl Abbas nevhası”, “Nevvâb’ın 1285 yılı Âşûrâ gününde yazdığı nevha”, “Nevvâb’ın mazlum Ehl-i Beyt-i athara yazdığı nevha”, “Nevvâb’ın Zeyneb Hanım’ın dilinden yazdığı nevha”, “Nevvâb’ın Ebu Abdullah Hüseyin musîbetine yazdığı nevha”, “Sakine Hatun’un dilinden”, “Hz. Hüseyin’e nevha” başlıklı bölümlerden oluşmaktadır (Nəvvab 1332: 111-140). Bu kısımdan sonra Nevvâb, döneminin diğer 12 şairinin – Müctehidzade, Mir İbrahim, Hasanali Ağa Han Karacadağî, Nâcî, Molla Halil Şakî, Mirza Ali Asker Növres, Yahya Bey Şeydâ, Fâiz, Bâkî, Şuşalı Sâbir, Molla Muhammed, Seyyid, Kerbelayi Yusuf’un Ehl-i Beyt’le ilgili mersiye, nevha, sinezen, fert vs. bu türdeki şiirlerini eserine eklemiştir (Nəvvab 1332:141-182). Eser, Nevvâb’ın “Cenab-ı Nevvâb’ın tövbenâmesi” başlıklı münâcâtla tamamlanmıştır. Şair burada tüm günahlarının bağışlanması için "Tövbe, Ya Rab, be-hata râhına gittiklerime / Bilip ettiklerime, bilmeyip ettiklerime" şeklinde Cenâb-ı Allah’a yakarıyor:  (Nəvvab 1332: 183-184). Şairin Mazlûmnâme’si, Ehl-i Beyt sevgisini içerdiği için Sovyetler döneminde araştırmaya tabi tutulmamıştır. Günümüzde de eser üzerine hiçbir değerlendirme yapılmamıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Nevvâb, Mir Möhsün". Türk Edebiyatı İsimler Sözllüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevvab-mir-mohsun 

Eserden Örnekler


Nevvâb’ın mazlûm Ehl-i Beyt-iAthara Yazdığı Nevha

Düştü attan yere çün şâh-ı şehîdân yaralı

Beden-i pâkı onun nîze vü peykân yaralı

Gûyâ düştü yere arş-ı Hudâvend-i Mübîn

Çarh-ı çârümde vurup başına Cibril-i Emîn

Neçe serkerde şehîd etmek için etti kemîn

Tâ ki zibh eyleyeler başını daldan yaralı

Yeddi zerbetle kesib başını Şümr ile Sinan

Saldılar şûr-neşur âlem-i imkâne ayân

Od tutub yandı, alıştı o gama cümle cihan

Fark-ı envârı edip nîzede cevlân yaralı (Nəvvab 2006: 132).

Kaynakça


Nəvvab Mir Möhsün (1898). Dəvazdəh-bəndi-feyzməndi-cənabi-Nəvvab Mir Möhsünağa Ağamirzadə Qarabaği-dər-məsaibi imamülməzlum Əbi Abdullah-Hüseyn və övladü əshabi-on büzürgüvar: mərsiyə və qəzəllər. Şuşa.

Nəvvab, Mir Möhsün (1332). Məzlumnamə. Naşiri Bəradərən Orucov.- Bakı: Orucov Qardaşlarının Elektrik Mətbəəsi.

Nəvvab, Mir Möhsün (2006). Seçilmiş Əsərləri. (hzl. Ə. Məmmədbağıroğlu, A. Ramazanov). Bakı: Şərq-Qərb.

Atıf Bilgileri


MUSALI, Vüsale. "MAZLÛMNÂME (NEVVÂB)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mazlumname-nevvab. [Erişim Tarihi: 08 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÜRKÇE DÎVÂN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
2 FARSÇA DÎVÂN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
3 TEZKİRE-İ NEVVÂB (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
4 ŞEMSÜ’L-HİDÂYE (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
5 BAHRÜ’L-HÜZEN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
6 KENZÜ’L-MİHEN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
7 KİFÂYETÜ’L-ETFÂL (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
8 BÂTILÜ’S-SİHR (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
9 NÛRÜ’L-ENVÂR (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
10 VUZÛHÜ’L-ERKÂM (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
11 PENDNÂME / NASİHATNÂME (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
12 KEŞFÜ’L-HAKÎKA (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
13 ŞERH-İ USTURLAB (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
14 KİTÂB-I ZİYÂ’Ü’L-ENVÂR DER ZİKR-İ TÂİFE-İ BÂBİYYE VE AHBÂBİYYE (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
15 MEZÂMİR (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
16 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Ali Akber Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
17 DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
18 KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
19 KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
20 DÎVÂN (DİLSÛZ) Dilsûz, Muhammed Emîn Prof. Dr. Yakup POYRAZ
Görüntüle
21 [DÎVÂN] (ANDELÎB) Andelîb Karacadağî Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
22 GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) Fakîr, Hacı Ağa Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
23 SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) Halhâlî, Muhammed Bâkir Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
24 DÎVÂN (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN
Görüntüle
25 TİLKİ İLE KURT (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle