- Yazar Biyografisi (TEİS)
Mustafa bin Osman Keskin - Madde Yazarı: Öğr. Gör. MEHMET ALTINOVA
- Eser Yazılış Tarihi:1171/1157-1758
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Lügat
- Yayın Tarihi:21/08/2022
MANZÛME-İ KESKİN
Türkçe-Arapça-Farsça manzum sözlükMustafa bin Osman Keskin (d. ?/? - ö. ?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Mustafa bin Osman Keskin (d. ?/? - ö. ?/?) tarafından kaleme alınan Türkçe, Arapça ve Farsça manzum sözlük. Eserin tam olarak ne zaman telif edildiği belli olmamasına rağmen Türk Dil Kurumu nüshasının sonundaki bir kayıttan hareketle 1171/1757-58 tarihinde telif edilmiş olduğu değerlendirilmektedir (Kılıç 2009: 22). Sultan III. Mustafa’yı işaret eden beyitlerin olması sebebiyle eserin, ona sunulduğu yönünde görüş vardır (Kılıç 2009: 23)
Eser, mesnevi nazım şekliyle ve aruzun "mefâîlün mefâîlün feûlün" kalıbında yazılmış 85 beyitlik mukaddime ile başlar. Daha sonra 27 kıtadan oluşan toplam 309 beyitlik asıl sözlük kısmı gelir. Ardından “Der Beyân-ı Aded” başlığı altında bulunan sayılara dair 9 beyitlik müstakil bir kıta ile yine “Der Beyân-ı Hisâb-ı Ebced” başlığı altında ebcet hesabıyla ilgili 7 beyitlik ayrı bir kıta yer alır. Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi'ndeki nüshanın sonunda bulunan 22 beyitlik ilave sözlük kısmını da ekleyecek olursak Manzûme-i Keskin’in 431 beyitten oluştuğunu söylemek mümkündür (Kılıç 2009: 28).
Sözlükte üç dilden 2355 kelime birbirine karşılık olarak gösterilmiştir (Kılıç 2009: 29). Bazı kelimelerde tekrara düşüldüğü olmuştur. Özellikle Türkçe kelimeler açısından dikkat çeken nokta, bugünkü yazı dilinde kullanılmayan, unutulmuş bir kısım kelimelerin sözlükte bir hayli yer almasıdır (Kılıç 2009: 29).
Beş nüshası tespit edilen eser, Atabey Kılıç tarafından önce bir makale ile tanıtılmış (2007) ve daha sonra yayımlanmıştır (2009).
Eserden Örnekler
Âştî sulh oldı barışmak dahı
Nehb ü kapmakdur rübûden iy ahî
Dahı uykunluk muvâfık sâzkâr
Yaz ayı oldu rebî’ dahı bahâr
Tuhm-ı murg oldı yumurta beyza hem
Nân-ı huşk oldı kurı ekmek asem
Hem katâ oldı bagırtlak isfirûd
Hem odun heyzum hatab dahı vekûd
Ügeyig sulsul dahı fâhte
Hâzır olmışdur müheyyâ sâhte
Dâstân oldı mesel dahı semer
Hem külûh oldı kesek dahı meder
Savt u ses hems oldı âvaz hem sadâ
Din dolı hem râh-ı dîn oldu hüdâ
Dahı oldı beksimed hem kekk ü kâk
Hâ’if oldı korkıcı hem tersnâk
Hem ulu yol oldı şâri’ şâh-râh
‘Itr bûy oldı koku yol semt ü râh
Şaşı ahvel lûce dahı oldı lûk
Hem gürâz oldı tonuz hınzîr ü hûk (Kılıç 2009: 72).
Kaynakça
Kılıç, Atabey (2007). "Denizlili Mustafa b. Osman Keskin ve Eseri Manzûme-i Keskin". Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları, 2/3: 340-348.
Kılıç, Atabey (2009). Mustafa bin Osman Keskin Manzume-i Keskin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
2 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
4 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
8 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
9 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |