Roman, öykü, hatıra, mensur şiir, fıkra, makale, gezi, monografi gibi pek çok tarzda eserler vermiş olan Ahmet Rasim’in roman tarzında kaleme aldığı eseri. “Geçinme, geçim” manalarına gelen eser, 202 sayfa olup 7 bölümden oluşmaktadır. Ancak ne var ki kitabın yedinci bölüm olması gereken son bölümü, altıncı bölüm olarak geçmektedir. Bunu sebebi, art arda gelen iki bölümün üçüncü bölüm şeklinde başlıklandırılmasından kaynaklı baskı hatasıdır. Maişet, Malumat gazetesinde tefrika edildikten sonra kitap olarak neşredilmiştir. Rumi takvime göre yayın yapan gazetenin 1313/1897 ile 1315/1899 yılları arasında 50 bölüm halinde tefrika edilen eser, 1315/1899 yılında yine aynı gazete ile bağlantılı olan Malumat Gazeteleri ve Tahir Bey Matbaası’nda basılmıştır.

Maişet romanı, Cemile ve Siret adlı gençlerin hayatını, evlenip yuva kurmalarını ve evlilikleri esnasında yaşadıkları zorlukları konu alır. Eserdeki olaylar İstanbul’da geçmektedir. Anne ve babası çocukken vefat eden Cemile, büyükannesi ve büyükbabası tarafından büyütülür. Bir süre sonra büyükbaba da vefat edince aile yalnız Cemile ve büyükanneden ibaret kalır. Büyükanne Cemile’yi eğitim ve terbiyesi ile yakından ilgilenerek onu olgun bir birey olarak yetiştirir. Cemile’nin evleneceği kişi olan Siret de iyi bir eğitim ve aile terbiyesi almış bir gençtir. Bir ara yurtdışında bulunan ve o dönemlerde yurtdışına çıkan birçok genç gibi kendisini eğlence hayatına kaptıran Siret, ülkeye dönünce de Beyoğlu âlemlerinin müdavimi olur. Burada, Pırlanta isimli kötü şöhretli bir kadına âşık olur. Ancak daha sonra yaptığı hatayı anlar ve annesinin uygun gördüğü Cemile ile evlenir. Siret ve Cemile’nin evliliklerinin ilk yılları mutlu ve huzurlu geçer. Evliliklerinin ikinci yılında Siret Pırlanta’dan bir mektup almasıyla işler değişmeye başlar. Pırlanta’nın sefil halini görüp ona acıyan Siret’in değişmeye başladığı görülür. Bir müddet sonra Pırlanta ölür. Pırlanta’nın ölümüne çok üzülen Siret, eve geç gelmeye, tekrar Beyoğlu âlemlerinde devam etmeye başlar. Bu duruma çok üzülen Cemile’nin hamile olduğu anlaşılır. Siret, eğlenceli bir karnaval gecesinden sonra pişmanlık duyarak hatasının farkına varır. İçten içe duyduğu pişmanlık yüzünden hasta olur. Bu sırada Cemile’nin de doğumu yaklaşır. Siret ise, her ne kadar uzun süre pişmanlık yaşasa da, nihayet düzelir.

Ahmet Rasim’in Maişet romanı ile anı türündeki eseri olan Fuhş-i Atik arasında birtakım benzerlikler mevcuttur. Pırlanta, Maişet romanının kötü şöhretli karakteridir. Ahmet Rasim, Fuhş-i Atik adlı eserinde de Hürmüz Genelevi’nde çalışan Pırlanta isimli bir kadından söz eder. Bununla birlikte sanatçı, Fuhş-i Atik’te kendisinin ilk defa şahit olduğu karnaval eğlencesini ayrıntıları ile anlatmaktadır. Maişet romanında da Siret’in katılmış olduğu karnaval eğlencesi önemli bir yere sahiptir. Aralarındaki başlıca benzer yönlere yer verdiğimiz bu iki eserden birisinin roman; diğerinin anı türünde kaleme alınmış olması sanatçının Maişet adlı eserinin otobiyografik öğeler taşıdığı izlenimini uyandırmaktadır.

Maişet romanının Erzurum Atatürk Üniversitesi Seyfettin Özege Nadir Eserler Koleksiyonu 8380 numarada kayıtlı olan Arap harfli bir matbu baskısı tespit edilmiştir. Özyeğin Üniversitesi E-Research veritabanında bulunan Türk Edebiyatında Tefrika Roman Tarihi başlıklı arşivden de eserin Malumat gazetesinde tefrika edilen 29 bölümüne ulaşılabilmektedir.

Suat Hizarcı, Agâh Sırrı Levent, Muzaffer Gökman, Şerif Aktaş ve Zehra Hamarat gibi isimler Ahmet Rasim hakkında çalışmış olmakla birlikte yazarın Maişet adlı romanına dair müstakil bir çalışmaya rastlanmamıştır.

Yazarın biyografisi için bk. "Ahmet Rasim". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-rasim