LETAİF-İ RİVAYAT 7 / EYVAH (AHMET MİTHAT EFENDİ)
tiyatro
Ahmet Mithat Efendi (d. 1844 / ö. 28 Aralık 1912)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılan tiyatro oyunu. Piyes iki evli Meftun Bey'in acıklı macerası, tekrar evlenme şakaları ve tavla oyunuyla hemen hemen bir vodvil havasında başlar. Meftun Bey’in iki eşi ve iki de evi vardır. Her iki eşini de çok sever, onlardan ayrılmak istemez. Evlerden birine gitmediği geceyi işinde geçirdiğini söyler ve kendisini çok seven Sabire ve Leyla Hanımları kandırır. Buna kanmayan sadece Sabire’nin babasıdır. Damadını Leyla’nın evinde ziyaret eden baba, Meftun’dan kızını boşamasını ister. İkinci eşinin evinde yakalanmış olan Meftun’un durumunu inkâr edecek hâli kalmamıştır ve Sabire’yi boşar. Kocasını çok seven ve üzerine tekrar evlenmesinden korkan Sabire, bu sonuçla yıkılır. Kocasına tekrar kavuşmak için falcılara, üfürükçülere gider. Bu arada hastalanır ve ölüm döşeğindeyken son defa Meftun’u görmek ister. Son dileği Meftun’un ortağını boşamasıdır. Leyla’yı da boşayan Meftun, Sabire’nin ölümüne şahit olur ve yapayalnız kalınca “Eyvah, gitti Sabire’m. Leyla da gitti.” feryadını koparır.

Yazarın ilk oyun denemesi olan Eyvah, Letaif-i Rivayat’ın yedinci cüzü olarak 1871 senesinde basılır. Beş perdeden meydana gelir. İki defa basılmış tezli bir oyundur. Eserlerinin sonunda ders vermek amacı güden yazar, Eyvah adlı oyununda da çok eşliliği eleştirir. Eyvah ilk defa 30 Mart 1873’te Gedikpaşa’da sahnelenir. Oyun, iki farklı kadınla evli olmanın insanı felakete sürükleyeceği fikrine dayanır. Nitekim oyunun sonunda Meftun Bey, her iki eşini de kaybetmiştir. 

Yazarın biyografisi için bk. “Ahmet Mithat Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efendi

Eserden Örnekler


Sabire Hanım — Yok. Ne darılayım? Erkek değil misin? İstersen… Meftun Bey — (Lakırdıyı ağzından kaparak) Evet istersen evlen diyeceksin değil mi? Sabire Hanım — (Kemal-i heyecan ile) Allah göstermesin! (Yakasını ısırarak) Şeytan kulağına kurşun! Bu akşamda yine bu belâ mı? “ Meftun Bey — Amma telaş ha! Güya evlenmiş gitmişim gibi (Hanımının yanına sokularak) şey. Sabire! Sözle evlenilmez ya. Hani ya şu evlenivermiş olsam? Sabire — Aman Bey, üstüme varma. Vallahi fenalık geliyor. Sen şaka söylüyorsun ama ben sahihini alıyorum. Meftun Bey — (Ayşe Hanım elinde tavla içeriye girer) Hah! İşte tavla geldi. Ey bu akşam nesine oynayacağız? Her akşam, her akşam bedavasına olma a? Sabire Hanım — Hayır. Sen bana bu latifeyi etme, Gücüm üzülüyor dedim a. İstemem istemem. Meftun Bey — Şey! Canım Sabire! Şaka bu ya. Vallahi şaka. Fakat gel seninle bir kavil edelim. Ben seni yenersem sen bana izin vermiş ol, sen beni yenersen benim de evlenmeğe hakkım kalmamış olsun da bundan sonra hiç bu şakayı etmeyeyim. Sabire Hanım — Ya maazallah sen beni yenersen? Meftun Bey— Canım evleneceğimden değil dedik ya? Akşamüstü ne ile vakit geçireceğiz? Sabire Hanım —Ben öyle tehlikeli şey, istemem. Başka eğlence kalmadı mı? Meftun Bey — Kuzum Sabireciğim, canım Sabireciğim, adam vallahi latifeye. Sabire Hanım — A Beyim! Latife olduğunu biliyorum. Fakat yüreğim götürmüyor. Meftun Bey — İşte güzel al Eğer beni yenersen bir daha bu latifeyi etmem diyorum. Ben yenersem de evlenecek değilim a!.. Bundan sonra evlenmek... Sabire Hanım — Eh gel bakalım. Fakat yenersem bir daha evlenmeyeceğine ve bir daha bu lakırdıyı ağzına almayacağına, bir daha bu latifeyi de etmeyeceğine yemin eder misin? Meftun Bey — Hay! Hay! Gel. Fakat azıcık müsaade et, cebimde, çekmeceye konulacak kâğıtlar vardı, aklımda iken -yerine koyayım. (Çıkar.) (Enginün1990: 18-19).

Kaynakça


Durgun, H. Harika (2015). Ahmet Mithat Efendi ve Edebiyat. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Enginün, İnci (1990). Ahmet Mithat Efendi’nin Tiyatroları. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.

Enginün, İnci (2012). Ahmet Mithat Efendi ve Tiyatro Ahmet Mithat Efendi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Gökçek, Fazıl, Sabahattin Çağın (hzl.)  (2017). Letaif-i Rivayat, İstanbul: Çağrı Yayınları.

Tanpınar, Ahmet Hamdi (2014). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Atıf Bilgileri


Cengiz, Melis Sıla. "LETAİF-İ RİVAYAT 7 / EYVAH (AHMET MİTHAT EFENDİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/letaif-i-rivayat-7-eyvah-ahmet-mithat-efendi. [Erişim Tarihi: 29 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1  ACÂ'İB-İ ÂLEM (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Prof. Dr. Fazıl Gökçek
Görüntüle
2 AHMED METÎN VE ŞİRZÂD YÂHUD ROMAN İÇİNDE ROMAN (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Prof. Dr. Fazıl Gökçek
Görüntüle
3 ALTIN ÂŞIKLARI (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Dr. Ayşe Sandıkkaya Aşır
Görüntüle
4 ANA-KIZ (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN
Görüntüle
5  ARNAVUDLAR VE SOLYOTLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas
Görüntüle
6 LETAİF-İ RİVAYAT 11 / BAHTİYARLIK (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Doç. Dr. Sabahattin Çağın
Görüntüle
7  BELİYYÂT-I MUDHİKE (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Öğretmen Münevver Eroğlu
Görüntüle
8 LETÂİF-İ RİVÂYÂT 24 (BİR ACÎBE-İ SAYDİYYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Diğer Güray Gümüş
Görüntüle
9 LETÂİF-İ RİVÂYÂT 9 (BİR GERÇEK HİKÂYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Diğer Güray Gümüş
Görüntüle
10 BİR TÖVBEKÂR (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN
Görüntüle
11 LETAİF-İ RİVAYAT 23 / CANKURTARANLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Doç. Dr. Sabahattin Çağın
Görüntüle
12 CELLÂD (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Dr. Elmas Karakaş
Görüntüle
13 LETÂİF-İ RİVÂYÂT 12 (CİNLİ HAN) (AHMET MİDHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Diğer Güray Gümüş
Görüntüle
14 ÇENGÎ (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Prof. Dr. Fazıl Gökçek
Görüntüle
15 LETAİF-İ RİVAYAT 16 / ÇİFTE İNTİKAM (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Öğr. Gör. Burcu ÇAKIN ERDAĞ
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle