- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ahmet Mithat Efendi - Madde Yazarı: Melis Sıla Cengiz
- Eser Yazılış Tarihi:1871
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tiyatro
- Yayın Tarihi:12/08/2021
LETAİF-İ RİVAYAT 7 / EYVAH (AHMET MİTHAT EFENDİ)
tiyatroAhmet Mithat Efendi (d. 1844 / ö. 28 Aralık 1912)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılan tiyatro oyunu. Piyes iki evli Meftun Bey'in acıklı macerası, tekrar evlenme şakaları ve tavla oyunuyla hemen hemen bir vodvil havasında başlar. Meftun Bey’in iki eşi ve iki de evi vardır. Her iki eşini de çok sever, onlardan ayrılmak istemez. Evlerden birine gitmediği geceyi işinde geçirdiğini söyler ve kendisini çok seven Sabire ve Leyla Hanımları kandırır. Buna kanmayan sadece Sabire’nin babasıdır. Damadını Leyla’nın evinde ziyaret eden baba, Meftun’dan kızını boşamasını ister. İkinci eşinin evinde yakalanmış olan Meftun’un durumunu inkâr edecek hâli kalmamıştır ve Sabire’yi boşar. Kocasını çok seven ve üzerine tekrar evlenmesinden korkan Sabire, bu sonuçla yıkılır. Kocasına tekrar kavuşmak için falcılara, üfürükçülere gider. Bu arada hastalanır ve ölüm döşeğindeyken son defa Meftun’u görmek ister. Son dileği Meftun’un ortağını boşamasıdır. Leyla’yı da boşayan Meftun, Sabire’nin ölümüne şahit olur ve yapayalnız kalınca “Eyvah, gitti Sabire’m. Leyla da gitti.” feryadını koparır.
Yazarın ilk oyun denemesi olan Eyvah, Letaif-i Rivayat’ın yedinci cüzü olarak 1871 senesinde basılır. Beş perdeden meydana gelir. İki defa basılmış tezli bir oyundur. Eserlerinin sonunda ders vermek amacı güden yazar, Eyvah adlı oyununda da çok eşliliği eleştirir. Eyvah ilk defa 30 Mart 1873’te Gedikpaşa’da sahnelenir. Oyun, iki farklı kadınla evli olmanın insanı felakete sürükleyeceği fikrine dayanır. Nitekim oyunun sonunda Meftun Bey, her iki eşini de kaybetmiştir.
Yazarın biyografisi için bk. “Ahmet Mithat Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efendi
Eserden Örnekler
Sabire Hanım — Yok. Ne darılayım? Erkek değil misin? İstersen… Meftun Bey — (Lakırdıyı ağzından kaparak) Evet istersen evlen diyeceksin değil mi? Sabire Hanım — (Kemal-i heyecan ile) Allah göstermesin! (Yakasını ısırarak) Şeytan kulağına kurşun! Bu akşamda yine bu belâ mı? “ Meftun Bey — Amma telaş ha! Güya evlenmiş gitmişim gibi (Hanımının yanına sokularak) şey. Sabire! Sözle evlenilmez ya. Hani ya şu evlenivermiş olsam? Sabire — Aman Bey, üstüme varma. Vallahi fenalık geliyor. Sen şaka söylüyorsun ama ben sahihini alıyorum. Meftun Bey — (Ayşe Hanım elinde tavla içeriye girer) Hah! İşte tavla geldi. Ey bu akşam nesine oynayacağız? Her akşam, her akşam bedavasına olma a? Sabire Hanım — Hayır. Sen bana bu latifeyi etme, Gücüm üzülüyor dedim a. İstemem istemem. Meftun Bey — Şey! Canım Sabire! Şaka bu ya. Vallahi şaka. Fakat gel seninle bir kavil edelim. Ben seni yenersem sen bana izin vermiş ol, sen beni yenersen benim de evlenmeğe hakkım kalmamış olsun da bundan sonra hiç bu şakayı etmeyeyim. Sabire Hanım — Ya maazallah sen beni yenersen? Meftun Bey— Canım evleneceğimden değil dedik ya? Akşamüstü ne ile vakit geçireceğiz? Sabire Hanım —Ben öyle tehlikeli şey, istemem. Başka eğlence kalmadı mı? Meftun Bey — Kuzum Sabireciğim, canım Sabireciğim, adam vallahi latifeye. Sabire Hanım — A Beyim! Latife olduğunu biliyorum. Fakat yüreğim götürmüyor. Meftun Bey — İşte güzel al Eğer beni yenersen bir daha bu latifeyi etmem diyorum. Ben yenersem de evlenecek değilim a!.. Bundan sonra evlenmek... Sabire Hanım — Eh gel bakalım. Fakat yenersem bir daha evlenmeyeceğine ve bir daha bu lakırdıyı ağzına almayacağına, bir daha bu latifeyi de etmeyeceğine yemin eder misin? Meftun Bey — Hay! Hay! Gel. Fakat azıcık müsaade et, cebimde, çekmeceye konulacak kâğıtlar vardı, aklımda iken -yerine koyayım. (Çıkar.) (Enginün1990: 18-19).
Kaynakça
Durgun, H. Harika (2015). Ahmet Mithat Efendi ve Edebiyat. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Enginün, İnci (1990). Ahmet Mithat Efendi’nin Tiyatroları. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
Enginün, İnci (2012). Ahmet Mithat Efendi ve Tiyatro Ahmet Mithat Efendi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gökçek, Fazıl, Sabahattin Çağın (hzl.) (2017). Letaif-i Rivayat, İstanbul: Çağrı Yayınları.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (2014). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ACÂ'İB-İ ÂLEM (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
2 | AHMED METÎN VE ŞİRZÂD YÂHUD ROMAN İÇİNDE ROMAN (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
3 | ALTIN ÂŞIKLARI (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Ayşe Sandıkkaya Aşır |
Görüntüle | ||
4 | ANA-KIZ (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN |
Görüntüle | ||
5 | ARNAVUDLAR VE SOLYOTLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas |
Görüntüle | ||
6 | LETAİF-İ RİVAYAT 11 / BAHTİYARLIK (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Doç. Dr. Sabahattin Çağın |
Görüntüle | ||
7 | BELİYYÂT-I MUDHİKE (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğretmen Münevver Eroğlu |
Görüntüle | ||
8 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 24 (BİR ACÎBE-İ SAYDİYYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
9 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 9 (BİR GERÇEK HİKÂYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
10 | BİR TÖVBEKÂR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN |
Görüntüle | ||
11 | LETAİF-İ RİVAYAT 23 / CANKURTARANLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Doç. Dr. Sabahattin Çağın |
Görüntüle | ||
12 | CELLÂD (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Elmas Karakaş |
Görüntüle | ||
13 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 12 (CİNLİ HAN) (AHMET MİDHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
14 | ÇENGÎ (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
15 | LETAİF-İ RİVAYAT 16 / ÇİFTE İNTİKAM (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. Burcu ÇAKIN ERDAĞ |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |