1870-1894 yılları arasında yayımlanan, toplam yirmi beş cüzden oluşan Letaif-i Rivayat serisinin dördüncü cüzünü oluşturan iki hikâyeden ikincisi. Eser, 1287/1871 yılında yayımlanmıştır. Mihnetkeşan, yazarın birçok eserinde farklı bir yüzünü gösterdiği dönemin önemli mekânlarından biri olarak Beyoğlu’nda geçer. Hikâyenin konusu hayat kadınlarıdır. Ahmet Mithat Efendi bu konuyu toplumda Batılılaşmanın getirdiği ahlaki yozlaşmanın sonuçlarından biri olarak görür ve aynı konuyu daha sonra Henüz On Yedi Yaşında adlı romanında etraflıca inceler. Henüz On Yedi Yaşında romanında Ahmet Efendi’nin, gittiği genelevde Ahmet Mithat’ın Mihnetkeşan’ını hatırlaması ve bu hikâyenin etkisiyle genelev kadınlarının yaşantılarının görünmeyen yüzünü öğrenme çabası içine girmesi, yazarımızın bu konuyu bilinçli olarak takip ettiğini gösterir. Tanpınar bu hikâyeyi “devri için hakiki bir kanat darbesi” olarak değerlendirir ve ekler: “Onunla edebiyatımıza yeni bir tema gelmiş olur. Acıma hissi, kökünü dinden alan bir ahlakın ötesine geçer. Bu manada bakılırsa Mihnetkeşan sadece mevzuuyla, bizde insani ahlakın ilk uyanışı ve istiklalidir.”

Bu hikâyenin bir başka önemli tarafı hikâye kişilerinden birinin doğrudan olarak yazarın kendisi olmasıdır. Ahmet Mithat adındaki anlatıcı, hikâyenin kahramanı Dakik Bey’in arkadaşıdır. Ancak burada bilinçli olarak yeni bir tekniğin denendiği söylenemez. Bu durum, yazarlık serüveninin başındaki Ahmet Mithat Efendi’nin bir roman veya hikâyede anlatıcı ile yazarın ayırdına varmadığının bir göstergesi olarak da değerlendirilebilir. Yine de yazarın bu tekniği daha sonra Müşahedat’ta kullandığı ve Mihnetkeşan’ın dünya romanında da o zamana kadar uygulanmamış bu tekniğin -basitçe de olsa- ilk kez görüldüğü eser olduğu bilinmektedir. Yenilikçi tekniği ve konusu sebebiyle üzerinde durulması gereken bir eserdir.

Yazarın biyografisi için bk. “Ahmet Mithat Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efendi