1870-1894 yılları arasında yayımlanan, toplam yirmi beş cüzden oluşan Letaif-i Rivayat serisinin yirmi ikinci cüzünü oluşturan hikâye türündeki eser. Çoğunluğu telif olan hikâye ve romanlardan oluşan bu seride, yazar, genellikle Osmanlı toplumuna özgü konulara yönelmiştir. 1311/1893 yılında yayımlanan Emanetçi Sıtkı, dış güzelliğe aldanarak yapılan evliliklerin sebep olduğu hüsranı anlatan, eş seçiminde ruh zenginliğine önem vermek gerektiğini vurgulayan yerli bir hikâyedir.

Dimyatizade Abdülgaffar Efendi, kimsesiz Sıtkı’yı ve kendi akrabasından olup yetim kalan Rıza’yı evlat edinerek kızı Ayşe’yle birlikte yetiştirir. Sıtkı, yakışıklı değildir ancak sağlam bir karaktere sahip, dürüst, iyi yürekli bir delikanlıdır. Rıza ise tam tersine güzel bir yüze sahiptir ancak riyakâr, hırslı, açgözlü ve yalancıdır. Sıtkı, Ayşe’ye âşık olur fakat Rıza’nın genç kızı kandırması ve Ayşe’nin annesinin de şiddetli ısrarı sonucu Ayşe, Rıza ile nikahlanır. Bu hayal kırıklığıyla asla evlenmemeye ant içen Sıtkı, çok çalışır ve zengin bir emanetçi olur. Rıza ise Dimyatizade’nin mirasını tükettikten ve Ayşe’ye türlü eziyetler ettikten sonra rakıdan çatlayıp ölür. Beş parasız kalan Ayşe ve annesi, Sıtkı’nın yardım tekliflerini reddedip el işleri yaparak geçinmeye çalışırlar. Annesinin ölümüyle dünyada yapayalnız kalan Ayşe, sonunda sabırla kendisini bekleyen Sıtkı’yla evlenir. Hikâyenin sonunda ailenin yıllardır satılan mallarının Sıtkı tarafından alınıp saklandığı, yapılan el işlerinin yine Sıtkı sayesinde değerinden satılıp Ayşe ve annesine geçinme imkânı sağlandığı anlaşılır.

Emanetçi Sıtkı’da eş seçimiyle ilgili belirgin iletinin yanı sıra kadınının el emeğiyle kimseye muhtaç olmadan geçinebileceğine dair yaratılan örnek dikkate değerdir.

Ahmet Mithat Efendi’nin biyografisi için bk. “Ahmet Mithat Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efendi