KŞANTİ KILMAK (ATLIG) NOM BİTİG
tövbe duası
?

ISBN: 978-9944-237-87-1


Eski Uygurca dönemine ait Budist tövbe duası.

Eski Uygurca el yazması kalıntıları arasında bulunan çok sayıdaki Budist tövbe duası fragmanından biri olan Kşanti Kılmak (atlıg) Nom Bitig (Tövbe Duası [adlı] Kutsal Kitap), dört bölümden oluşmaktadır: kötü eylemlerin ciddiyetinin vurgulandığı ve geçmişteki ünlü Budistlerin yaptığı tövbelere örneklerin verildiği bir giriş; her birini bir basmakalıp pişmanlık ifadesi ve bağışlanma umudunun izlediği bir grup günah listesi; cehennem tehlikesi konusunda uyarıda bulunulduğu ve gelecekteki Maitreya Buda zamanında yeryüzünde yeniden doğuş umudunun ifade edildiği bir kapanış bölümü ve metnin istinsahından kaynaklanan sevapların hem yaşayan hem de ölü olan çeşitli kişilere nakledildiği bir sevap tevcihi bölümü (Nattier 1989’dan akt. Elverskog 2020: 173).

Kimi araştırmacılar eseri Maniheist Huastuanift’ten esinlenmiş özgün bir eser olarak değerlendirirken kimileri ise bu etkinin aksi yönde olduğunu savunmuştur. Her iki durumda da, metnin çok sayıda nüshasının bulunması ve içerdiği kişi adlarının çeşitliliği, bu tövbe duası şeklinin Budist Uygurlar tarafından aktif olarak kullanıldığını ortaya koymaktadır (Elverskog 2020: 173).

Esere ait olduğu tespit edilen pek çok nüsha farklı araştırmacılar tarafından yayımlanmıştır: Müller (1912), Radloff (1928), Bang ve von Gabain (1930), Zieme (1969), Halen (1979), Shogaito (1981).

Eserden Örnekler


ilkisizde berü ol ayag kılınç yok kim biz kılmadımz erser ol biziŋ kılmış kazganmış tsui irinçü ayag kılınçlarımz sanı sakısı idi yok yme birök kılmadımz erser inçe kaltı biş türlüg anantris atlıg agar tsui ayag kılınç kıltımz erser inçe kaltı ögüg kangıg ölürdümüz erser arhant toyınıg ölürdümüz erser bursong kuwragıg iki yartım kıltımz erser ölürmek sakınçın tengri burhan et’üzinte kan öntürdümüz erser bu biş türlüg anantris atlıg agar tsui irinçü ayag kılınç kıltımz erser amtı ökünür biz bilinür biz tsuida irinçüde boş bolalım

Ezelden beri öyle kötü işler yok ki biz yapmadıysak, bizim yaptığımız ve kazandığımız kötü ve iğrenç işlerimizin sayısı hiç yok. Ayrıca yapmadıysak işte öyle beş türlü anantris adlı çok kötü işi ifa ettik ise, o şekilde anneyi ve babayı öldürdük ise, hocayı ve öğrenciyi öldürdük ise, cemaati ikiye ayırdık ise, öldürme düşüncesiyle büyük budanın vücudundan kan çıkardık ise, bu beş türlü anantris adlı çok sefil ve kötü işleri yaptık ise, şimdi pişmanız, farkındayız; günahlardan kurtulalım.

Kaynakça


Bang, Willi ve  A. von Gabain (1930). TT IV Ein neus uigurisches Sündenbekenntnis. SPAW 24: 432-450. 

Elverskog, Johan (2020). Budist Uygur Edebiyatı (çev. M. Ağca ve D. Uzunkaya). Ankara: TDK Yayınları.

Halen, Harry (1979). "Die Uigurischen Mannerheim-Fragmente". Studia Orientalia 51,4: 3-9.

Müller, F. W. Karl (1912). Uigurica II. APAW 3: 76-89.

Nattier, Jan (1989). "Buddhist-Manichean Encounters in Central Asia: A New Look at the Confession Fragments from Turfan". American Academy of Religion Annual Meeting. Anaheim: 20 November 1989 (yayımlanmamış bildiri). 

Radloff, Wilhelm (1928). Uigurische Sprachdenkmaler. Materialen nach dem Tode des Verfassers mit Erganzungen von S. Malovheraus gegeben.  Leningrad: Verlag der Academie der Wissenschaften der USSR 101: 177-179.

Shogaito, Masahiro (1981). "Ein Uigurisches Fragment eines Beichttextes". Scholia. Beitrage zur Tukologie und Zentralasienkunde, Annemarie von Gabain zum 80. Geburtstag am 4. Juli 1981. Wiesbaden: Otto Harrasowitz: 163-169. 

Zieme, Peter (1969). "Ein uigurisches Sündenbekenntnis" AOH 22, 1: 107-121. 

Atıf Bilgileri


Ağca, Esin. "KŞANTİ KILMAK (ATLIG) NOM BİTİG". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ksanti-kilmak-atlig-nom-bitig-tees-1422. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SAMANTABHADRACARYÂPRANİDHÂNA Kalım Keyşi Diğer Tuğçe COŞKUN SEBER
Görüntüle
2 SADDHARMAPUNDARÎKA SÛTRA ŞERHİ ? Dr. kenan azılı
Görüntüle
3 NÎLAKANTHAKA SÛTRA Şingko Şeli Tutung Dr. kenan azılı
Görüntüle
4 DÎVÂN (ŞÎRÎN) Şîrîn, Şîrîn-i Dehlevî, Şîrîn-i Gûr, Radıyye Begüm, Raziye Begüm Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Görüntüle
5 ALTUN YARUK Şıñko Şeli Tutuñ Prof. Dr. Ceval Kaya
Görüntüle
6 SEKİZ YÜKMEK YARUK / Fo shuo tian di ba yang shen zhou jing ŞİNGKO ŞELİ TUTUNG Hüseyin Yıldız
Görüntüle