Mirza Fethali Ahundzade’nin, 1871 yılında Tiflis’te Farsça olarak kaleme aldığı tenkit yazısı. Eserin tam adı Mirzə Ağanın Pyesləri Haqqında Kritika’dır. Yazar, bu yazısında İranlı tiyatro yazarı Mirza Ağa’nın kendisine gönderdiği dört adet piyes hakkındaki düşüncelerini ifade etmiştir. Ahundzade’nin eleştirdiği bu dört piyes, onun tiyatro hakkındaki düşüncülerini ve fikirlerini göstermesi açısından önem taşır.

Ahundzade, bu yazısının başında öncelikle İranlı tiyatro yazarı Mirza Ağa’yı çabalarından dolayı takdir eder ve onun için iyi dileklerde bulunur. Daha sonra yazar, tiyatroyu “şerefli fen” olarak nitelendirip tiyatronun tanımı yapar. Sırasıyla Mirza Ağa’nın piyeslerini ele alarak, eksiklikleri dile getirir. Öncelikle Ahnudzade’ye göre piyesler herkes tarafından izleneceği için piyeslerde edepsiz, ayıp kabul edilen söz ve hareketlerin olmaması gerekir. Bu yüzden Mirza Ağa’nın Əşrəf Xan piyesindeki hela, necis vb. gibi sözlerin piyesten çıkarılması gerektiğini söyler. Ona göre, piyeslerdeki her bir kişinin en başa adı yazılmalıdır. Nitekim, Əşrəf Xan piyesinde adı yazılmayanlar vardır. Drama sanatı, halkın ahlakını iyileştirmeli ve piyesler ibret verici nitelikte olmalıdır. Ahundzade, Mirza Ağa’nın yazdığı Kövkəb ve dəhbaşı Qasımın əhvalatı piyesinin adını Sərgüzəşt-i dəhbaşı Qasım və Kövkəb şeklinde değiştirmesini ister ve bu piyesin çok iyi yazılmış olmasına rağmen tiyatroda oynanmak için elverişli olmadığını, yalnızca okunmak için elverişli olduğunu ifade ederek, piyeste bu durumun belirtilmesinin uygun olacağını dile getirir. Ahundzade, Mirza Ağa’nın bir diğer piyesi; Sərgüzəşti-Şahqulu Mirzə’nin baştan ayağa çok pis olduğunu ve bu piyeste pis davranışların yer aldığını belirterek piyesi uygun bulmaz. Yazar, son olarak İran’da tiyatronun olmadığını, Avrupa’da tiyatronun çok geliştiğini ve tiyatro yazarlarına da çok değer verildiğini; Molyer ve Şekspir’in içlerinde en iyileri olduğunu, Gülüstan ve Zinətü-‘l-məcalis gibi eserlerin devrinin geçtiğini ve artık zamanın roman ve tiyatro zamanı olduğunu söyleyerek eleştirisini tamamlamıştır. Ahundzade’nin İranlı tiyatro yazarı Mirza Ağa’nın piyeslerine yaptığı eleştirileri dikkate aldığımızda, onun, tiyatronun amacının halkı eğitmek, halkı uyandırmak ve düşündürmek fikrinde olduğunu söyleyebiliriz. Ahunzade’ye göre, tiyatroda edep veya ahlak dışı sözler ve davranışlar bulunmamalı ve tiyatro halk için ibret verici nitelikte olmalıdır.

Yazarın biyografisi hakkında ayrıntılı bilgi için bk. "Mirza Fethali Ahund-zâde". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mirza-fethali-ahundzade