Pîrî Reis’in Ege ve Akdeniz kıyıları hakkında coğrafî bilgiler verdiği eseri. Eserin mensur ve kısmen manzum olarak yazılmış iki farklı telifi vardır. İlk telifin tamamlanma tarihi 927/1521-22; ikinci telifin tamamlanma tarihi ise 932/1525-26’dır (Sarıcaoğlu 2002: 72-73). Mensur olarak tertip edilen ilk telifin tamamı Pîrî Reis’in kaleminden çıkmıştır. İkinci telifin manzum kısımları ise Seyyid Murâdî tarafından yazılmıştır.

Allah’a ve Hz. Muhammed’e övgü içeren kısa bir girişle başlayan eserde “Der Sebeb-i Te’lîf-i Kitâb” başlığı altında Pîrî Reis, zamanın âlimlerinin şöhret sahibi olabilmek için Kanuni Sultan Süleyman’a çeşitli bilim dallarında eserler takdim ettiklerini, kendisinin de bu maksatla denizcilik ilmiyle ilgili bilgiler veren bir kitap yazdığını belirtmektedir (Kitab-ı Bahriye I 1988: 39). Ancak Pîrî Reis eserinin ilk telifini Kanuni Sultan Süleyman’a sunamamıştır. Eser, Pîrî Reis’in Mısır’a gidişi sırasında ona eşlik eden Sadrazam İbrahim Paşa’nın bu eseri padişaha sunması yönündeki teklifi sonrasında Pîrî Reis tarafından yeniden düzenlenmiş ve 932/1525-26 yılında Kanuni Sultan Süleyman’a sunulmuştur (Sarıcaoğlu 2002: 73).

Kitâb-ı Bahriyye’nin yurt içinde ve yurt dışında şimdiye kadar 42 nüshası tespit edilebilmiştir. 927/1521-22’de telif edilen eserin İstanbul kütüphane ve müzelerinde 16, yurt dışında 10 nüsha olmak üzere toplam 26 nüshası; 932/1525-26’da telif edilen eserin ise İstanbul’da 10 ve yurt dışında 6 olmak üzere toplam 16 nüshası bilinmektedir (Özen 2006: 122). Eseri neşredenler tarafından en mükemmel kabul edilen nüsha, Süleymaniye Ktp., Ayasofya Koleksiyonu, nr. 2612 numarada kayıtlı olan nüshadır (Sarıcaoğlu 2002: 74). Bu nüsha 429 varak olup içerisinde 218 harita vardır.

Kitâb-ı Bahriyye’de sırasıyla Çanakkale ve Kilitbahir kalelerinden başlayarak Ege Denizi’nin kuzey sahilleri boyunca Mora yarımadası, Adriyatik kıyıları, İtalya, Fransa ve İspanya’nın Akdeniz kıyıları, Kuzey Afrika, Mısır ve Doğu Akdeniz kıyıları, Kıbrıs ve Ege Denizi’nin Anadolu sahillerine yakın adaları, körfezleri ve limanları ayrıntılı olarak tanıtılmıştır. Ayrıca eserde coğrafî bilgilerin yanı sıra kıyıların derinlikleri, gemilerin demir atabilecekleri noktalar, kıyıların bitki örtüleri, içme suyu temin edilebilecek yerler, bölge halkının inanç ve idarecileri hakkında bilgiler bulunduğu gibi yerleşim yerlerinin haritaları ve önemli yapıların resimleri de yer almaktadır (Şevran 2019: 35).

Eser üzerine yurt içinde ve yurt dışında birçok çalışma yapılmıştır. P. Kahle (1926); Y. Senemoğlu (1974); Pîrî Reis, Kitâb-ı Bahriye I-IV (1988); D. Loupis (2004); F. Kurtoğlu, H. Alpagot, Pekol, F. (2002) ve İ. Yılmaz, İ. Tiryakioğlu (2016) eser hakkında yapılan çalışmalardan bazılarıdır. Bunlardan Fevzi Kurtoğlu, Haydar Alpagot ve Fehmi Pekol’un kitabı Süleymaniye Ktp., Ayasofya Koleksiyonu, nr. 2612 numaralı nüshanın tıpkıbasımıdır. Aynı nüsha esas alınarak yayına hazırlanan bir diğer çalışma ise Pîrî Reis, Kitâb-ı Bahriye I-IV (1988)’dir. Ertuğrul Zekâi Ökte editörlüğünde yayınlanan kitapta Kitâb-ı Bahriyye’nin Arap harfli metni, okunuşu, dil içi çevirisi ve İngilizce tercümesi bulunmaktadır. Ayrıca Kitâb-ı Bahriyye hakkında Mehmet Şevran (2019) ve Ilgın Gerboğa (2019) yüksek lisans tezi hazırlamıştır.