KISSA-İ ERVE
bir kadın evliyanın hayat hikâyesi
Bilâl Efendi, Oflu (d. ?/? - ö. 1204/1790)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Oflu Bilâl Efendi (d. ?/? - ö.1204/1790) tarafından   kaleme alınan,  Erve isimli bir kadının hayat hikâyesini anlatan eser. 373 beyitten oluşan Kıssa-i Erve, mesnevi şeklinde kaleme alınmakla birlikte, eserde  kaside şeklinde kaleme alınan kısımlar da vardır. Mesnevi nazım şekliyle yazılan bölümlerde aruzun “mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün”, kaside şeklinde yazılan bölümlerde  ise “mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün” kalıbı kullanılmıştır. 

Hikâyenin ana kahramanı  Erve, İsrailoğulları’nda yaşamış hayatı sıkıntılarla geçen,  karşılaştığı zorluklara katlanarak sonunda  velâyet makamına erişen   ilim ve takva sahibi, güzel bir kadındır. Yaşadığı yerin ileri gelenleri, onu layık gördükleri Sâdık ile evlendirirler. Fakat kocası eşini kardeşine emanet ederek savaşa gitmek zorunda kalır.  Erve,  hayatındaki en önemli kötülüğü emanet edildiği kişiden görür.  Sâdık’ın kardeşi, teklifini kabul etmeyen kadına  bir tuzak kurar ve  ona zina isnat eder.  Erve, suçsuz yere recim cezasına çarptırılır. Her tarafı kanlar içinde Allah’a yalvarırken,  yakınlarda bulunan bir kervandaki insanlar onu yanlarına alırlar. Fakat iftiralar, kötülükler onun peşini bırakmaz. İdamdan kurtardığı gençten ve sığındığı geminin sahibinden kütülük görmeye devam eder. O her seferinde Allah'a sığınır. Erve, sonunda savaştan dönen kocasına tekrar kavuşur ve  suçlarını itiraf etmeleri karşılığında kendisine kötülük yapanlara dua eder.

Konusu itibariyle orijinal bir eser olan Kıssa-i Erve'nin Millet Kütüphanesi Ali Emiri Bölümü, 7175 numarada kayıtlı  bulunan   tek matbu nüshası (yty.),  Muhammet  Kuzubaş tarafından bir incelemeyle birlikte yayımlanmıştır (2010).

Şairin biyografisi için bk. “Bilâl Efendi, Oflu”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bilal-efendi-oflu

Eserden Örnekler


Gel al hisse bu kıssadan işit ey cânımın cânı

Sakın aldanma bulursın ayn-ı şeytânı


Gazâsında iken Sâdık karındaşı neler itdi

Açar hîle kapuların akıdır gözleri kanı


Düzer hîle hıyânetler Erveye kasd eyler

Rükû‘ında sücûdında sarılur virmez emânı

(….)

Getürdi Erveye sordı murâdın

Ne iklime senin akdı murâdın


Didi Erve sevâhildir murâdım

Hudâ takdîrine var inkıyâdım

(….)

Bilâl virme vücûduna ne zahmet zîr ü bâlâdan

Bilen bilür iden bulur n’idersin topı çevgânı (Kuzubaş 2010: 169-186).

Kaynakça


Kuzubaş, Muhammet (2010). “Klâsik Edebiyatımızda Kadına Bakışın Farklı Bir Örneği: Kıssa-i Erve". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Kadın Araştırmaları Özel Sayısı, 3(13):167-187.

Atıf Bilgileri


Onat Çakıroğlu, Tuba. "KISSA-İ ERVE". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/kissa-i-erve-tees-1604. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 KISSA-İ YÛSUF U ZELÎHÂ (BİLÂL EFENDİ) Bilâl Efendi, Oflu Araş. Gör. Zehra Öztürk
Görüntüle
2 ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
3 MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) Bekâyî, Darendeli Bekâyî Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
4 DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
5 DÎVÂN (HÂMİD) Hâmid, Enderûnlu Mehmed Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
6 DÎVÂN (HİLMÎ) Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi Dr. Necmettin Azak
Görüntüle
8 DÎVÂN (İZZÎ) İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
9 DÎVÂN (MÜSELLEM) Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
10 İNSÂN-NÂME Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
11 DÎVÂN (NEHRÎ) Nehrî, Suyolcu-zâde Ahmed Nehrî Efendi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle