KISSA-İ ASHÂB-I KEHF
Ashâb-ı Kehf kıssasını anlatan eser
?

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ashâb-ı-Kehf kıssasını anlatan ancak müellifi veya müstensihi bilinmeyen manzum eser. 926 beyitten oluşan eserin adı Kıssa-i Ashâb-ı-Kehf olup mesnevi nazım şekli ve aruzun "mefâ''ilün mefâ''ilün fe'ûlün" ve "fâ'ilâün fâ'ilâün fâ'ilün" kalıpları ile kaleme alınmıştır. Eldeki tek yazma nüshanın 924, 925, 926 beyitlerinde eserin 1182/1768-69 yılında nazmedildiği ile ilgili bir bilgi yer almaktadır. Eserin dil özellikleri göz önüne alındığında verilen bu tarihin te’lif tarihi olmasının mümkün olmadığı, bu tarihin ancak istinsah tarihi olabileceği anlaşılmaktadır. Eserde kullanılan birçok kelime ve dil özellikleri Ashâb-ı Kehf’in bu nüshasının Eski Anadolu Türkçesi dönemi eseri olduğunu göstermektedir. Bütün bunlardan anlaşıldığı kadarıyla yazma en geç XV. asırda kaleme alınmış olmalıdır.

926 beyitten oluşan ve başlık kısımları Farsça olan eserin 802 beyti Ashab-ı Kehf kıssasına ayrılmıştır. Eser konusunu Kur’an-ı Kerim’deki Kehf Suresi'nden almıştır. Türk halkı arasında “Yedi Uyurlar” olarak da adlandırılan bu kıssada geçen hadiseler Hz. İsa gelmeden önce ve Musevîliğin yeryüzünde tek ilâhî din olarak bilindiği, hüküm sürdüğü zamanda başlamıştır. Yemlihâ, kardeşlerine, Hükümdar Takyanus’a Tanrı olarak inanmalarını öğütlemektedir.

"Der Sebeb-i Te’lîf-i Kitâb" başlığı altında müellif veya müstensih Ashâb-ı Kehf kıssasının diğer hikâyeler gibi yalan ve uydurma olmadığını, bu hususta Kur’ân’ın temel teşkil ettiğini hatırlatmaktadır. Ayrıca eserin müellifi yeryüzünde kendi zamanına kadar birçok Ashâb- Kehf Kıssası yazıldığını, bunların tamamen mensur olduğunu, kıssayı kimsenin nazmen kaleme almadığını, nazm etmiş olsalar bile kendisinin böyle bir eseri görmediğini, gören ve duyan kişiye de rastlamadığını söylemekte ve bundan dolayı te’lif ettiğini bildirmektedir.

Kıssa-i Ashâb-ı-Kehf'in tespit edilebilen 34 varaklık tek nüshası Konya Büyükşehir Belediyesi A. Rasih İzzet Koyunoğlu Şehir Müze ve Kütüphanesi 13721 numarada kayıtlıdır. Eserin müellifi veya müstensihi hakkında yazmada herhangi bir kayıt yer almamaktadır. Eserin müellifi veya müstensihi hakkında yazmada herhangi bir kayıt yer almamaktadır. Eser, Orhan Yavuz ve Mevlüt Gülmez tarafından yayınlanmıştır (2015).

Eserden Örnekler


Kıssa-i Ashâb-ı Kehf

Bismi'llâhi'r-rahmâni'r-rahîm ve bihi nesta‘în


Hezârân hamd ü minnet ol Hudâ’ya

Ki lutfı sâyebânın kıldı sâye


Niçe âsîlere ismet görindi

Niçe mücrimlere rahmet bürindi


Vücûdına delîldür bezl-i cûdı

Kamu eşyâ aña kılur sücûdı


Şerîki kethudâsı yok işinde

Zevâli yok-durur her günde zinde (Yavuz ve Gülmez 2015: 51).

Kaynakça


Yavuz, Orhan ve Mevlüt Gülmez (2015). Manzum İlk Ashâb-ı Kehf Kıssası (İnceleme-Metin-Dizin-Tıpkıbasım). Konya: Palet Yay.

Atıf Bilgileri


Gülmez, Mevlüt. "KISSA-İ ASHÂB-I KEHF". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/kissa-i-ashab-i-kehf. [Erişim Tarihi: 21 Aralık 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
2 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
3 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
6 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
8 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
9 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
10 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle