KEN'ÂN BEY ÂSÂRI (KEN'ÂN BEY)
şiirler-nesirler
Bayazıdzâde, Yûsuf Ken'ân Bey, Maraşlı (d. 1246/1830 - ö. 1293/1876)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Yusuf Kenan Bey'in çeşitli mensur yazıları ile birtakım manzumelerinden oluşan eseri. Ken'ân Bey Âsâr, Osmanlı devlet kurumlarında Tanzimat’tan sonra gelişen inşa üslubunun en iyileri olarak kabul edilen resmî mektup türü örneklerini ihtiva eder. Eserde ferman, emirname; kurumlar arası yazışma örneklerinden tahrirat, tezkire, mazbata; devlet kurumlarına yazılmış arzuhal, ariza, arz tezkiresi türünde yazılar mevcuttur. Makam ve kişi adları, tarihler çoğunlukla olduğu gibi verilmiştir. Resmi mektuplar arasında padişah veya sadrazama yazılmış teşekkür, dua ve övgü içerikli murabba, muhammes, müseddes, türlerinde manzumeler serpiştirilmiştir. Bazı mektupların başlarında parantez içinde kısaca konusu ve türü belirtilmiştir. Eserin sonunda ‘şarkiyyat’ başlığı altında 15 manzum parça vardır. Diğer mektup örnekleriyle birlikte toplam 83 başlığın konuları aşağıdaki gibidir:

Kaşgar hakimi Ya’kub Han’la yapılmış hümâyûn-nâme, teşekkür, tebrik yazışmaları, 1290-1292; Girit meselesi ile ilgili Fuad Paşa, Merhum Ali Paşa, Merhum Mustafa Naili Paşa ile Sadaret arasındaki yazışmalar, 1284; Kenan Beyin sadaret makamına, padişaha yazdığı manzum ve mensur teşekkür, tebrik ve övgü mektupları; Meclis-i Mahsus-ı Vükelâ mazbatası (1285), Padişahın Çırağan sarayına nakli; Avrupa’daki nakit güvensizliği nedeniyle alınan tedbirler dolayısıyla teşekkür ve memnuniyet, 1293; Bağdat demiryolunun Anadolu’dan geçirilmesinin faydalı olduğuna dair; Yeni uygulanan bir usulün memnuniyet yarattığına dair Padişaha yazılan teşekkür, 1293; Asayiş ve haklar konusunda çıkarılan iradelerle ilgili Meclis-i Mahsus-ı Vükelâ mazbatası,1292; Ümera-yı Bahriyye tarafından mâbeyn-i Hümâyuna yazılan mazbata; Elçilikler tarafından yazılmış, Rus imparatoru, Yunan kralı görüşmelerinin (1290) tezkireleri; sefaret telgrafının gecikmesiyle ve Dimetoka Metropolidine hazineden atiye verilmesiyle ilgili yazılar; Rum demiryollarında çalışan mühendislerin gördükleri zarar için tazminat; Cebel-i Lübnan ümerasından birinin işlediği suçlarına pişmanlığı dolayısıyla bir miktar maaş bağlanmasının uygun olacağı, 1290; Yemen ve Asir’de yararlılık gösteren askerlere madalya verilmesi, 1289;Esliha-i cedide ambarının temel atılmasında Ken’an Bey’in teşerrüfü, 1290; Selanik, Girid, Suriye ve Bosna valilerine birinci rütbeden mecȋdȋ nişanı verilmesi; Bazı donanma kuvvetlerinin Aden limanında resmî geçit için hazırlanması; Dersaâdet ve Eyüp, Galata, Üsküdar semtlerinde binaların kârgir olması lüzumu (1292), Haydarpaşa-İzmit demiryolu hattının tamamlanması (1290) ve Berat gecesi dolayısıyla merasim yapılması; Mâbeyn-i Hümâyuna sunulan Padişaha dua ve övgü içeren tarihli iki manzume; Hüseyin Avni Paşa’ya yazılmış ariza ve teşekkür; Kâmil Paşa’ya sadaretten yazılmış mektup; Açe halkıyla Flemenkliler arasındaki anlaşmazlıklarla, yabancı memurlarla muamelelerin üslubuyla ilgili; Bosna, Belgrad ve Petersburg elçilikleriyle yapılan resmi yazışmalar, 1274; Padişaha ve paşalara sunulan teşekkür, tebrik ve itaat arzı türünde yazılar, 1290-1292; Vefat eden Hicaz valisinin ailesine yardım, Mekke emirliğine ve Tahran Maslahatgüzarına tahriratlar; Hüseyin Avni Paşa sadaretine övgü ve dua içeren manzume; Meşihat makamına, Ticâret Nezâretine tebrik, rica, aracılık, tavsiye tezkireleri; Son üç tanesi Valide Sultana yazılmış, çoğunlukla tavsiye ve teşekkür mektupları; Şarkiyat.15 parça manzum eser. 

Eserde Arapça ve Farsça kelimelerle yapılmış uzun tamlamalar, söz sanatları ve beyitlerle bezenmiş ifadeler mevcuttur.

Eser, Ken’an Bey’in ölümünden sonra Ken’ân Bey Asârı adıyla Mekteb-i Sanayi Matbaasında küçük boy, 143 sayfa ve tarihsiz basılmış, 2013 yılında Öncü Basımevi Gülşen-i Sühan adlı eseri ile bir arada tıpkıbasım olarak yeniden yayımlamıştır. Muhittin Eliaçık (2005) tarafından eser üzerine oldukça ayrıntılı bir inceleme yapılmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. “Yûsuf Ken'ân Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kenan-yusuf-kenan-bey-marasli 

Eserden Örnekler


Çâker-i kemterleri müddet-i medîde birader-i cennet-makarları Fâzıl Paşa merhumun mazhar-ı kabul ü iltifatı ve nâil-i nevâil-i muavenet ü inâyâtı olmakda iken müşarün-ileyhin vefatı üzerine bahr-ı tahayyüre dalmış ve engüşt ber-dehan-ı hayret kalmış idim. Zarûret ü hırmân dünyayı başıma zindan etmekde olduğu halde “Bâreka’llah ey aziz-i Mısr-ı eltâf ü ihsan / Sönmesin envâr-ı lutfula çerâğ-ı hanedan” medlûlünce bunların cümlesi ve her kes ü bî-kesi be-tekrar dil-sîr-i nimet ü merhamet-i seniyyeleri olmakda idüğünün müşâhede-i emsâl-i âlü’l-âli kalb-i me’yûs-ı mahzûnânemi gubâr-ı ye’s ü ekdârdan hâlî ederek “Görmesün bâd-ı kudûret gülşenin / Olsun efsûn-ter hemân ömrün senin” mısralarını ve “Rahmini senden diriğ ey bî-çâre kim / Hâke düşmekle hakîr olmaz ziyâ-yı âftâb” beytlerini “Ey hidîv bu kişver-ı cûd u âta / Merhamet kıl abd-i mevrûsam sana” terennümâtıyla beraber yâd ve kâtıbe-i ahvâlde sadaka-i sıhhat-i mütemâdiye-i efhamîlerine ihtiyacımı arz u îrâd ile tasdîa mütecasir oldum. Bakî emr ü ferman hazret-i men-lehü’l-emrindir (Eliaçık 2005:136).

Mest-i zehr-i firkat ü hicrânınam

Haste-i nevmîd ü bî-dermânınam

Ben helâk-i nâvek-i müjgânınam

Sevdiğim şâyeste-i ihsânınam


Dâd idüp geldim der-i divânına

El uzattım dâmen-i ihsânına

Redd-i feryâd itme düşmez sanına

Ben senin eski kulun kurbânınam (Eliaçık 2005:134).

Kaynakça


Eliaçık, Muhittin (2005). “Mar’aşî Yusuf Kenan Bey ve Eserleri”. I. Kahramamaraş Sempozyumu, İstabul: C.1: 119- 137.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yayınları.

Ken'ân Bey. Ken'ân Bey Âsârı. İstanbul: Mekteb-i Sanayi Matbaası.

Atıf Bilgileri


Altun, Nesrin. "KEN'ÂN BEY ÂSÂRI (KEN'ÂN BEY)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ken-an-bey-asari-ken-an-bey. [Erişim Tarihi: 16 Mart 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 GÜLŞEN-İ SÜHAN / ÂSÂR-I KEN'ÂN BEY (KEN'ÂN) Ken'ân, Yûsuf Ken'ân Bey, Maraşlı Dr. Öğr. Üyesi Nesrin Altun
Görüntüle
2 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
3 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
4 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
5 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
6 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
7 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
8 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
9 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
11 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle