- Yazar Biyografisi (TEİS)
Bayazıdzâde, Yûsuf Ken'ân Bey, Maraşlı - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Nesrin Altun
- Eser Yazılış Tarihi:1274/1858-1293/1877
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Münşeat
- Yayın Tarihi:02/08/2021
KEN'ÂN BEY ÂSÂRI (KEN'ÂN BEY)
şiirler-nesirlerBayazıdzâde, Yûsuf Ken'ân Bey, Maraşlı (d. 1246/1830 - ö. 1293/1876)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Yusuf Kenan Bey'in çeşitli mensur yazıları ile birtakım manzumelerinden oluşan eseri. Ken'ân Bey Âsâr, Osmanlı devlet kurumlarında Tanzimat’tan sonra gelişen inşa üslubunun en iyileri olarak kabul edilen resmî mektup türü örneklerini ihtiva eder. Eserde ferman, emirname; kurumlar arası yazışma örneklerinden tahrirat, tezkire, mazbata; devlet kurumlarına yazılmış arzuhal, ariza, arz tezkiresi türünde yazılar mevcuttur. Makam ve kişi adları, tarihler çoğunlukla olduğu gibi verilmiştir. Resmi mektuplar arasında padişah veya sadrazama yazılmış teşekkür, dua ve övgü içerikli murabba, muhammes, müseddes, türlerinde manzumeler serpiştirilmiştir. Bazı mektupların başlarında parantez içinde kısaca konusu ve türü belirtilmiştir. Eserin sonunda ‘şarkiyyat’ başlığı altında 15 manzum parça vardır. Diğer mektup örnekleriyle birlikte toplam 83 başlığın konuları aşağıdaki gibidir:
Kaşgar hakimi Ya’kub Han’la yapılmış hümâyûn-nâme, teşekkür, tebrik yazışmaları, 1290-1292; Girit meselesi ile ilgili Fuad Paşa, Merhum Ali Paşa, Merhum Mustafa Naili Paşa ile Sadaret arasındaki yazışmalar, 1284; Kenan Beyin sadaret makamına, padişaha yazdığı manzum ve mensur teşekkür, tebrik ve övgü mektupları; Meclis-i Mahsus-ı Vükelâ mazbatası (1285), Padişahın Çırağan sarayına nakli; Avrupa’daki nakit güvensizliği nedeniyle alınan tedbirler dolayısıyla teşekkür ve memnuniyet, 1293; Bağdat demiryolunun Anadolu’dan geçirilmesinin faydalı olduğuna dair; Yeni uygulanan bir usulün memnuniyet yarattığına dair Padişaha yazılan teşekkür, 1293; Asayiş ve haklar konusunda çıkarılan iradelerle ilgili Meclis-i Mahsus-ı Vükelâ mazbatası,1292; Ümera-yı Bahriyye tarafından mâbeyn-i Hümâyuna yazılan mazbata; Elçilikler tarafından yazılmış, Rus imparatoru, Yunan kralı görüşmelerinin (1290) tezkireleri; sefaret telgrafının gecikmesiyle ve Dimetoka Metropolidine hazineden atiye verilmesiyle ilgili yazılar; Rum demiryollarında çalışan mühendislerin gördükleri zarar için tazminat; Cebel-i Lübnan ümerasından birinin işlediği suçlarına pişmanlığı dolayısıyla bir miktar maaş bağlanmasının uygun olacağı, 1290; Yemen ve Asir’de yararlılık gösteren askerlere madalya verilmesi, 1289;Esliha-i cedide ambarının temel atılmasında Ken’an Bey’in teşerrüfü, 1290; Selanik, Girid, Suriye ve Bosna valilerine birinci rütbeden mecȋdȋ nişanı verilmesi; Bazı donanma kuvvetlerinin Aden limanında resmî geçit için hazırlanması; Dersaâdet ve Eyüp, Galata, Üsküdar semtlerinde binaların kârgir olması lüzumu (1292), Haydarpaşa-İzmit demiryolu hattının tamamlanması (1290) ve Berat gecesi dolayısıyla merasim yapılması; Mâbeyn-i Hümâyuna sunulan Padişaha dua ve övgü içeren tarihli iki manzume; Hüseyin Avni Paşa’ya yazılmış ariza ve teşekkür; Kâmil Paşa’ya sadaretten yazılmış mektup; Açe halkıyla Flemenkliler arasındaki anlaşmazlıklarla, yabancı memurlarla muamelelerin üslubuyla ilgili; Bosna, Belgrad ve Petersburg elçilikleriyle yapılan resmi yazışmalar, 1274; Padişaha ve paşalara sunulan teşekkür, tebrik ve itaat arzı türünde yazılar, 1290-1292; Vefat eden Hicaz valisinin ailesine yardım, Mekke emirliğine ve Tahran Maslahatgüzarına tahriratlar; Hüseyin Avni Paşa sadaretine övgü ve dua içeren manzume; Meşihat makamına, Ticâret Nezâretine tebrik, rica, aracılık, tavsiye tezkireleri; Son üç tanesi Valide Sultana yazılmış, çoğunlukla tavsiye ve teşekkür mektupları; Şarkiyat.15 parça manzum eser.
Eserde Arapça ve Farsça kelimelerle yapılmış uzun tamlamalar, söz sanatları ve beyitlerle bezenmiş ifadeler mevcuttur.
Eser, Ken’an Bey’in ölümünden sonra Ken’ân Bey Asârı adıyla Mekteb-i Sanayi Matbaasında küçük boy, 143 sayfa ve tarihsiz basılmış, 2013 yılında Öncü Basımevi Gülşen-i Sühan adlı eseri ile bir arada tıpkıbasım olarak yeniden yayımlamıştır. Muhittin Eliaçık (2005) tarafından eser üzerine oldukça ayrıntılı bir inceleme yapılmıştır.
Yazarın biyografisi için bk. “Yûsuf Ken'ân Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kenan-yusuf-kenan-bey-marasli
Eserden Örnekler
Çâker-i kemterleri müddet-i medîde birader-i cennet-makarları Fâzıl Paşa merhumun mazhar-ı kabul ü iltifatı ve nâil-i nevâil-i muavenet ü inâyâtı olmakda iken müşarün-ileyhin vefatı üzerine bahr-ı tahayyüre dalmış ve engüşt ber-dehan-ı hayret kalmış idim. Zarûret ü hırmân dünyayı başıma zindan etmekde olduğu halde “Bâreka’llah ey aziz-i Mısr-ı eltâf ü ihsan / Sönmesin envâr-ı lutfula çerâğ-ı hanedan” medlûlünce bunların cümlesi ve her kes ü bî-kesi be-tekrar dil-sîr-i nimet ü merhamet-i seniyyeleri olmakda idüğünün müşâhede-i emsâl-i âlü’l-âli kalb-i me’yûs-ı mahzûnânemi gubâr-ı ye’s ü ekdârdan hâlî ederek “Görmesün bâd-ı kudûret gülşenin / Olsun efsûn-ter hemân ömrün senin” mısralarını ve “Rahmini senden diriğ ey bî-çâre kim / Hâke düşmekle hakîr olmaz ziyâ-yı âftâb” beytlerini “Ey hidîv bu kişver-ı cûd u âta / Merhamet kıl abd-i mevrûsam sana” terennümâtıyla beraber yâd ve kâtıbe-i ahvâlde sadaka-i sıhhat-i mütemâdiye-i efhamîlerine ihtiyacımı arz u îrâd ile tasdîa mütecasir oldum. Bakî emr ü ferman hazret-i men-lehü’l-emrindir (Eliaçık 2005:136).
Mest-i zehr-i firkat ü hicrânınam
Haste-i nevmîd ü bî-dermânınam
Ben helâk-i nâvek-i müjgânınam
Sevdiğim şâyeste-i ihsânınam
Dâd idüp geldim der-i divânına
El uzattım dâmen-i ihsânına
Redd-i feryâd itme düşmez sanına
Ben senin eski kulun kurbânınam (Eliaçık 2005:134).
Kaynakça
Eliaçık, Muhittin (2005). “Mar’aşî Yusuf Kenan Bey ve Eserleri”. I. Kahramamaraş Sempozyumu, İstabul: C.1: 119- 137.
İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yayınları.
Ken'ân Bey. Ken'ân Bey Âsârı. İstanbul: Mekteb-i Sanayi Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | GÜLŞEN-İ SÜHAN / ÂSÂR-I KEN'ÂN BEY (KEN'ÂN) | Ken'ân, Yûsuf Ken'ân Bey, Maraşlı | Dr. Öğr. Üyesi Nesrin Altun |
Görüntüle | ||
2 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
3 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
4 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
5 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
6 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
7 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
8 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
10 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |