KAYDLI KASÎDE-İ BÜRDE (HOCAZÂDE MEHMED)
Kasîde-i Bürde şerhi
Kastamonulu Hocazâde Mehmed b. Ali Senâî (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Kastamonulu Hocazâde Mehmed b. Ali Senâî b. Ebîbekr b. Abdülbâkî (d. ?/?-ö. ?/?) tarafından Bûsîrî’nin (ö. 696/1297?) Kasîde-i Bürde’si için kaleme alınan mensur Türkçe şerh. 1313/1896 yılında tamamlanan bu eser, muhtasar bir şerh olup düzenleniş açısından benzerlerinden farklılık arz etmektedir. Eser, nesih hatla ve kaynak beyitler harekeli olacak şekilde yazılmıştır. Orijinal beyitler müstakil cetvel içerisinde sayfanın ortasına ve her sayfada üç beyit hâlinde; şerhler ise derkenara, yine her bir şerh müstakil cetvel içerisinde yazılmıştır. Cetvellerin dışında, cetvelle aynı hizada ve tek satır hâlinde bazı Bürde şerhlerinden alıntılar yer almaktadır.

Şerhin 57. sayfasında Kasîde-i Bürde’nin manasını bilmenin şart olduğu, bu sebeple kaynak beyte bitişik vaziyette Türkçe anlamın yazıldığı, kenarlara Şeyhzâde Muhyiddîn’den ve Harputî Ömer Naʻîmî Efendi’den muhtasar mananın alındığı, irabının da âcizane kendisi tarafından kaydedildiği belirtilmektedir. Diğer bir şekilde ifade edilecek olursa kaynak beyitte numara sırasına göre rakamlarla işaretlenen kelimelerin satır altında Türkçe karşılıkları verilmiş, derkenar ikiye bölünerek dış tarafta cetvel içerisinde Şeyhzâde şerhinden, iç tarafta yine cetvel içerisinde Harputî şerhinden -müelliflerinin isimleri belirtilmek suretiyle- alıntılar yapılmıştır. Bu şekliyle eserin çeşitli şerhlerden alıntılar yapılarak hazırlandığı ve müellifin sadece satır altlarına kelime anlamlarını yazdığı söylenebilir. Dolayısıyla bu eser Türkçe bir şerhten ziyade Şeyhzâde ve Harpûtî'nin yazdığı Arapça şerhlerin bir özeti mahiyetindedir. Müellifin açıklamalarını sade bir Türkçeyle kaleme aldığı söylenebilir. Yer yer de parlamak, şimşek çakmak anlamına gelen "yalabımak" gibi günümüzde halk ağzında ya da sözlüklerde kendine yer bulan Türkçe kelimeleri kullandığı görülmektedir. 58. sayfada eserin Hafız Ahmed Tahir el-Konevî tarafından 1315/1898 yılının Rebiülevvel ayında tashih edildiğine dair bir bilgi mevcuttur.

Eserden Örnekler


                                                                                        1

E min tezekküri (komşuları andığından mı) cîrânin bi-zî Selemi (zî Selem dedikleri mekânda olan komşuları)

Mezecte (karışdırdın) demʻan (gözyaşını) cerâ (akdı) min mukletin (gözün akıyla karasından) bi-demi (kan ile karışdırdın)

                                                                                        2

Em hebbeti’r-rîhu (yâhûd yel mi esdi) min tilkâ’i Kâzımetin (Kâzıme denilen mekân cânibinden)

Ve evmeda’l-berku (yâhûd şimşek mi yalabıdı) fi’z-zalmâ’i (karanlıkda ya karanlık gecede) min İdami (İdam denilen tağ tarafından)

                                                                                        3

Femâ (ne şey ârız oldu) li-ʻayneyke (iki gözlerine) in kulte’kfüfâ (eger sen ana desen memnûʻ olun) hemetâ (ziyâde akan yaşları dökülür)

Ve mâ li-kalbike (dahı kalbine ne oldu ki) in kulte’stefik (eger sen ana desen ayıl ve uslan desen) yehimi (ziyâde dîvâne ve mütehayyir olur)

(Kaydlı Kasîde-i Bürde. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Hacı Ali Saib Efendi. Nu. 235).

Kaynakça


Ayçiçeği, Bünyamin (2017). Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sinin Geçmişten Günümüze Türkiye Toplumu Üzerindeki Akademik, Sosyal ve Dinî Etkileri. Program Kodu: 1002. Proje Nu: 215K398. TÜBİTAK SOBAG-SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER ARAŞTIRMA DESTEK GRUBU. Proje Yürütücüsü: Bünyamin Ayçiçeği. İstanbul.

Kaydlı Kasîde-i Bürde. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Hacı Ali Saib Efendi. Nu. 235.

Şahin, Ebubekir Sıddık (1997). Kaside-i Bürde’nin Türkçe Şerh ve Tercümeleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Ayçiçeği, Bünyamin ve Hamza KOÇ. "KAYDLI KASÎDE-İ BÜRDE (HOCAZÂDE MEHMED)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/kaydli-kaside-i-burde-hocazade-mehmed. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
2 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
3 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
4 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
5 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
6 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
7 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
8 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
9 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
10 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle