- Yazar Biyografisi (TEİS)
Kastamonulu Hocazâde Mehmed b. Ali Senâî - Madde Yazarı: Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ - Eser Yazılış Tarihi:1313/1896
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Naat
- Yayın Tarihi:03/02/2022
KAYDLI KASÎDE-İ BÜRDE (HOCAZÂDE MEHMED)
Kasîde-i Bürde şerhiKastamonulu Hocazâde Mehmed b. Ali Senâî (d. ?/? - ö. ?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kastamonulu Hocazâde Mehmed b. Ali Senâî b. Ebîbekr b. Abdülbâkî (d. ?/?-ö. ?/?) tarafından Bûsîrî’nin (ö. 696/1297?) Kasîde-i Bürde’si için kaleme alınan mensur Türkçe şerh. 1313/1896 yılında tamamlanan bu eser, muhtasar bir şerh olup düzenleniş açısından benzerlerinden farklılık arz etmektedir. Eser, nesih hatla ve kaynak beyitler harekeli olacak şekilde yazılmıştır. Orijinal beyitler müstakil cetvel içerisinde sayfanın ortasına ve her sayfada üç beyit hâlinde; şerhler ise derkenara, yine her bir şerh müstakil cetvel içerisinde yazılmıştır. Cetvellerin dışında, cetvelle aynı hizada ve tek satır hâlinde bazı Bürde şerhlerinden alıntılar yer almaktadır.
Şerhin 57. sayfasında Kasîde-i Bürde’nin manasını bilmenin şart olduğu, bu sebeple kaynak beyte bitişik vaziyette Türkçe anlamın yazıldığı, kenarlara Şeyhzâde Muhyiddîn’den ve Harputî Ömer Naʻîmî Efendi’den muhtasar mananın alındığı, irabının da âcizane kendisi tarafından kaydedildiği belirtilmektedir. Diğer bir şekilde ifade edilecek olursa kaynak beyitte numara sırasına göre rakamlarla işaretlenen kelimelerin satır altında Türkçe karşılıkları verilmiş, derkenar ikiye bölünerek dış tarafta cetvel içerisinde Şeyhzâde şerhinden, iç tarafta yine cetvel içerisinde Harputî şerhinden -müelliflerinin isimleri belirtilmek suretiyle- alıntılar yapılmıştır. Bu şekliyle eserin çeşitli şerhlerden alıntılar yapılarak hazırlandığı ve müellifin sadece satır altlarına kelime anlamlarını yazdığı söylenebilir. Dolayısıyla bu eser Türkçe bir şerhten ziyade Şeyhzâde ve Harpûtî'nin yazdığı Arapça şerhlerin bir özeti mahiyetindedir. Müellifin açıklamalarını sade bir Türkçeyle kaleme aldığı söylenebilir. Yer yer de parlamak, şimşek çakmak anlamına gelen "yalabımak" gibi günümüzde halk ağzında ya da sözlüklerde kendine yer bulan Türkçe kelimeleri kullandığı görülmektedir. 58. sayfada eserin Hafız Ahmed Tahir el-Konevî tarafından 1315/1898 yılının Rebiülevvel ayında tashih edildiğine dair bir bilgi mevcuttur.
Eserden Örnekler
1
E min tezekküri (komşuları andığından mı) cîrânin bi-zî Selemi (zî Selem dedikleri mekânda olan komşuları)
Mezecte (karışdırdın) demʻan (gözyaşını) cerâ (akdı) min mukletin (gözün akıyla karasından) bi-demi (kan ile karışdırdın)
2
Em hebbeti’r-rîhu (yâhûd yel mi esdi) min tilkâ’i Kâzımetin (Kâzıme denilen mekân cânibinden)
Ve evmeda’l-berku (yâhûd şimşek mi yalabıdı) fi’z-zalmâ’i (karanlıkda ya karanlık gecede) min İdami (İdam denilen tağ tarafından)
3
Femâ (ne şey ârız oldu) li-ʻayneyke (iki gözlerine) in kulte’kfüfâ (eger sen ana desen memnûʻ olun) hemetâ (ziyâde akan yaşları dökülür)
Ve mâ li-kalbike (dahı kalbine ne oldu ki) in kulte’stefik (eger sen ana desen ayıl ve uslan desen) yehimi (ziyâde dîvâne ve mütehayyir olur)
(Kaydlı Kasîde-i Bürde. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Hacı Ali Saib Efendi. Nu. 235).
Kaynakça
Ayçiçeği, Bünyamin (2017). Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sinin Geçmişten Günümüze Türkiye Toplumu Üzerindeki Akademik, Sosyal ve Dinî Etkileri. Program Kodu: 1002. Proje Nu: 215K398. TÜBİTAK SOBAG-SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER ARAŞTIRMA DESTEK GRUBU. Proje Yürütücüsü: Bünyamin Ayçiçeği. İstanbul.
Kaydlı Kasîde-i Bürde. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Hacı Ali Saib Efendi. Nu. 235.
Şahin, Ebubekir Sıddık (1997). Kaside-i Bürde’nin Türkçe Şerh ve Tercümeleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
2 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
3 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
4 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
5 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
6 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
7 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |