KASİDE-İ BÜRDE TERCÜMESİ (?)
satır altı Kaside-i Bürde tercümesi
?

ISBN: 978-9944-237-87-1


Bûsîrî (ö. 696/1297?)’nin Kasîde-i Bürde adlı meşhur şiirine yazılmış, müellifi bilinmeyen satır altı Türkçe tercüme. Tercümenin eldeki bilinen tek nüshası, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Mihrişah Sultan, Nu. 175’te yer almaktadır. Müellifi bilinmeyen tercümenin istinsah kaydı da bulunmamaktadır. Divânî kırması hatla istinsah edilen nüsha 156 varaklı bir mecmuanın 144b-151b sayfaları arasında yer almaktadır.

Satır altı Kur’an tercümelerine benzer şekilde yazılmış olan nüshada tercüme, kaynak beyitlerin altında verilmiştir. Kaynak beyitteki kelimelerin ya da kelime öbeklerinin anlamı kaynak beyitteki ilgili kısmın altına sürh mürekkeple yazılmıştır. Müellif, sadece ilgili kelimenin, kelime öbeğinin anlamını vermekle yetinmiş, tercümesini -satır altı Kur’an tercümelerinde de çoğunlukla görüldüğü gibi- cümle halinde yazmamıştır. Sadece üç beyitte derkenarlara, kısa izahlar yapmıştır. Oldukça sade bir Türkçenin kullanıldığı tercümede, şimşek çakmak anlamına gelen “yalabımak” kelimesi gibi günümüzde arkaik sayılabilecek Türkçe kelimelerin kullanımı da dikkat çekmektedir.

Satır altı Bürde tercümesi şeklinde değerlendirebileceğimiz eserdeki yöntemin pek tercih edilmediğini, yapılan çalışmalar esnasında buna benzer örneklere pek rastlanılmadığını söyleyebiliriz. Yalnızca kırık mana olarak değerlendirilebilecek bu usulün Âbidin Paşa (ö. 1324/1906) şerhinde de kısmen kullanıldığını, her beytin şerhi yapıldıktan sonra “Maʻnâ-yı Elfâz” başlığı altında ayrıca kelimelerin ve kelime öbeklerinin anlamının verildiğini belirtmeliyiz.

Eserden Örnekler


E min tezekküri (anmakdan mıdır) cîrânin (konşuları) bi-Zî (sâhibi) Selemi (Selem)

Mezecte (sen karışdırdın) dem’an (gözyaşını) cerâ (akdı) min mukletin (göz bebeğinden) bi-demi (kan ile)


Em (yohsa) hebbeti (esdi) er-rîhu (yel mi) min tilkâ’i (cânibinden) Kâzımetin (Kâzıme adlı)

Ve (yohsa) evmeda (yalabıdı) el-berku (şimşek mi) fi’z-zalmâ’i (karanlık gecede) min İdami (İdam dağından)


Fe-mâ li-ayneyke (pes senin iki gözüne n’oldu) in kulte (eğer sen desen) ikfüfâ (sâkin olun) hemetâ (cârî olur)

Ve mâ li-kalbike (ve de senin kalbine n’oldu) in kulte (eger desen) istefik (aşkdan ayıl) yehimi (hayrân olur)


E yahsebü’s-sabbu (âşık zanneder mi) enne’l-hubbe (tahkîk-i muhabbet) münketimün (gizlidir)

Mâ beyne (bu iki gammâz arasında) münsecimün (iki gözünden akan yaşdır) minhü (ol âşıkdan) ve mudtarimi (biri odlar alevleridir)


Levle’l-hevâ (eger muhabbet olmasaydı) lem turik (sen dökmez idin) dem’an (gözyaşını) alâ talelin (ol yâdın eseri üzerine)

Ve-lâ erikte (dahı sen uykusuz kalmaz idin) li-zikri (andıkda) el-bâni (bân ağacını) ve’l-alemi (andıkda dahı alem dağını)

(Kaside-i Bürde Tercümesi. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Mihrişah Sultan. Nu. 175. 144b).

Kaynakça


Ayçiçeği, Bünyamin (2017). Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sinin Geçmişten Günümüze Türkiye Toplumu Üzerindeki Akademik, Sosyal ve Dinî Etkileri. Program Kodu: 1002. Proje Nu: 215K398. TÜBİTAK SOBAG-SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER ARAŞTIRMA DESTEK GRUBU. Proje Yürütücüsü: Bünyamin Ayçiçeği. İstanbul.

Kaside-i Bürde Tercümesi. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Mihrişah Sultan. Nu. 175. 144b-151b.

Atıf Bilgileri


Ayçiçeği, Bünyamin ve Hamza KOÇ. "KASİDE-İ BÜRDE TERCÜMESİ (?)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/kaside-i-burde-tercumesi. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (MELÎHÎ, GELİBOLILI) Melîhî Gönül Delice
Görüntüle
2 CEVÂHİRÜ'L-KELİMÂT (ŞEMSÎ) Şemsî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
3 MANZUM FERÂİZ (İLMÎ) İlmî (d ?/? - ö.?/?) Dr. Öğr. Üyesi Lütfi Alıcı
Görüntüle
4 RİCÂLÜ'L-GAYB (?) ? Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle