KASÎDE-İ BÜRDE ŞERHİ
Türkçe-Arapça-Farsça muhtasar Kasîde-i Bürde şerhi
?

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şârihi bilinmeyen Türkçe, Arapça ve Farsça Kasîde-i Bürde şerhi. Bûsîrî’nin (ö. 696/1297?) Kasîde-i Bürde adlı meşhur şiirine yazılmış olup Türkçe, Arapça ve Farsça açıklamaları içeren muhtasar şerhin müellifi bilinmemektedir. Eserin sonunda sadece “sene 1171” (1757-58) kaydı bulunmaktadır. Buradan hareketle şerhin 18. yüzyılda yazıldığı söylenebilir. Şerhin bilinen tek nüshası, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, Nu. 3675’te yer almaktadır. Nesih hatla yazılan nüsha 50 varaktır.

Müellif eserinin mukaddimesinde, beyitleri Arapça ve Farsça olarak izah ettiğini ayrıca her beytin Türkçe açıklamasını yaptığını ve kaynak beytin manzum tercümesini verdiğini yazmaktadır. Ardından kasidenin yazılma sebebini izah edip bölümleri hakkında bilgi veren şârih, eserinin mukaddimesini de üç dilli şekilde Türkçe, Arapça ve Farsça olarak yazmıştır.

Şerhte öncelikle kaynak beyit verilmiş, ardından oldukça muhtasar şekilde kaynak beyitteki bazı kelimelerin karşılıkları Arapça ve Farsça olarak aktarılmış, son olarak da beyit Türkçe izah edilmiştir. Yine Türkçe açıklamada da bazı kelimeler hakkında gramer bilgileri verilmiş ve toplu hâlde beytin nesre çevirisi yapılmıştır. Ayrıca her beytin sonuna Le‘âlî Ahmed bin Mustafa Saruhânî’nin (ö. 971/1563) manzum Türkçe tercümesi yazılmıştır. Bu hâliyle şerh; Türkçe, Arapça ve Farsça izahların iç içe geçtiği, kaynak beytin bazı kelimelerinin anlamı ve gramer hususiyetlerine temas edildiği, kaynak beyitlerin tümü hakkında muhtasar şekilde Türkçe açıklamaların yapıldığı bir örnektir. Bu şerhin usulünü takip eden bir başka örneğe, yaptığımız çalışmalar esnasında rastlanmamış olup müellifin pek tercih edilmeyen bir yöntem takip ettiği söylenebilir.

Eserden Örnekler


E min tezekküri cîrânin bi-Zî-Selemi

Mezecte dem‘an cerâ min mukletin bi-demi

Hemze istifhâmiyyedir ve min harf-i cerdir ve cîrân cem’-i cârdır ve bi-Zî-Selem’deki bâ fî ma‘nâsınadır ve zû sâhib ma’nâsınadır. Hâlet-i cer yâ iledir. Nahv: Câ’enî zû mâlin ve ra’eytü zâ mâlin ve merartu bi-zî mâlin. Bir agacdır ve dem’ gözyaşıdır ve mukle gözün tamâm agına ve karasına derler ve beytin ma’nâsı oldur ki şâ’ir enârallâhu te’âlâ bürhânehû kendi nefsine hıtâb edip eydür ki: “Ey kimse, sen ki gözün yaşını kana karışdırıp gözünden akıdırsın! Ol agacın sâhibi olan mekânda yârânı tezekkür etmekden midir?" Nitekim mütercim buyurur:

Andun mı Zî-Selem’deki ehli vü cîreti

Kim kan yaş aglamak gözünün oldı âdeti  (Kaside-i Bürde Şerhi. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Hacı Mahmud Efendi. Nu. 3675, 3b-4a).

Kaynakça


Ayçiçeği, Bünyamin (2017). Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sinin Geçmişten Günümüze Türkiye Toplumu Üzerindeki Akademik, Sosyal ve Dinî Etkileri. Program Kodu: 1002. Proje Nu: 215K398. TÜBİTAK SOBAG-SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER ARAŞTIRMA DESTEK GRUBU. Proje Yürütücüsü: Bünyamin Ayçiçeği. İstanbul.

Kaside-i Bürde Şerhi. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, Nu. 3675.

Atıf Bilgileri


KOÇ, Hamza ve Bünyamin Ayçiçeği. "KASÎDE-İ BÜRDE ŞERHİ". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/kaside-i-burde-serhi-tees-5. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
2 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
3 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
6 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
8 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
9 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
10 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle