- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Harezm-Kıpçak
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Şerh
- Yayın Tarihi:14/01/2022
KASÎDE-İ BÜRDE ŞERHİ (?)
muhtasar Kasîde-i Bürde şerhi?
ISBN: 978-9944-237-87-1
Doğu Türkçesiyle yazılmış şârihi bilinmeyen Kasîde-i Bürde şerhi. Bu metin, Bûsîrî (ö. 696/1297?)’nin Kasîde-i Bürde adlı meşhur kasidesine Doğu Türkçesiyle kaleme alınmış eldeki bilinen iki şerhten biri olması bakımından önemlidir. Eserde öncelikle Farsça olarak Bürde’nin okunma adabına dair bilgiler verilmiştir. Ardından Arapça bir dua ile Bürde kasidesinin metni yer almaktadır. Sonrasında Osmanlı Türkçesi ile Bûsîrî’nin hayatı, kasideyi okurken nelere dikkat edilmesi gerektiği ve okunacak çeşitli dualar yazılmıştır. Asıl şerh bölümüne geçilmeden önce Bûsîrî’nin kasideyi yazma sebebi Doğu Türkçesiyle belirtilmiştir (Çağlar 2019: 13-16). Şerh metninin ardından yine Doğu Türkçesiyle Bürde’yi okumanın faydaları izah edilmiştir. Şerhten önce Farsça ve Osmanlı Türkçesiyle kaleme alınan kısımların şerhe sonradan ilave edildiğini gerek yazının gerekse metnin içeriğinden hareketle söylemek mümkündür. Muhtasar şekilde kaleme alınan eserde önce kaynak beyitler verilmiş, ardından beytin açıklaması yapılmış, sonrasında “lugat” başlığı altında Arapça kelimeler tek tek Doğu Türkçesiyle açıklanmış, kimi zaman da kelimelerin Arapça ve Farsça karşılıkları belirtilmiştir.
Hüseyn-i Hârezmî tarafından Doğu Türkçesiyle yazılmış eldeki diğer Bürde şerhiyle mukayese edildiğinde bu şerhin oldukça muhtasar bir şekilde kaleme alındığı görülmektedir. Hârezmî’de olduğu gibi şârih, kendi eserlerinden ve farklı kaynaklardan istifade etmemiştir. Ayrıca Hârezmî’de yer alan Harezm Türkçesiyle kaynak beytin manzum tercümesi bu şerhte bulunmamaktadır. Ancak müellifi bilinmeyen bu şerhin, muntazam bir şekilde her beytin tek tek ele alınması, düzenli bir şekilde kaynak beytin tercümesinin yapılması, ardından kelimelerin tek tek izahının verilmesi bakımından Doğu Türkçesiyle kaleme alınmış önemli bir şerh olduğunu belirtmek gerekir.
Eser üzerine Dursaliye Çağlar bir doktora tezi hazırlamıştır (2019).
Eserden Örnekler
E min tezekküri cîrânin bi-Zî-Selemi
Mezecte dem‘an cerâ min mukletin bi-demi
Terceme: Eyâ hem-sâyelerni yâd kılgandın ki sâkindürler mevzi‘ide ki ismi Selem’dür. Köz yaşını ki köz içidin revân bolupdur, kanga âmîhte kıldıng. Hâsılu’l-ma‘nâ: Hazret-i Şeyh özige hıtâb kılıp aytadur ki: “Meger dostlarnı mahbûbnıng sâkin menzilide sâkin ve bizge hem-sâye irdiler yâd kılgandın ve olarnıng hevâsı hâtırga tüşkendin eşk-i revânıngnı çeşm-i bî-hâbdan tâblıg köngül kanıga âmîhte kıldıng. Lügât: et-tezekkür, mütelebbis (?) bolgan; ez-zikr, yâd kılgan; cîrân, hem-sâye; Zî-Selem, mevzi‘i ki anda Selem atlıg giyâh bolgay; el-mezc, ilişturgan; ed-dem‘, eşk; ceryân, revân; mukle, közning içi; ed-dem‘, kan. (Çağlar 2019: 102)
Kaynakça
Çağlar, Dursaliye (2019). Doğu Türkçesi Kasîde-i Bürde Şerhi (İnceleme-Metin-Aktarım-Dizin-Tıpkıbasım). Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KISASU’L-ENBİYÂ | Rabgûzî, Nâsırü’d-din b. Burhânü’d-din Rabgûzî | Prof. Dr. Gülden Sağol Yüksekkaya |
Görüntüle | ||
2 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN | Kutb | Prof. Dr. Dilek Ergönenç |
Görüntüle | ||
3 | NEHCÜ’L-FERÂDÎS | Mahmûd bin 'Alî | Prof. Dr. Gülden Sağol Yüksekkaya |
Görüntüle | ||
4 | KİTÂBU’L-İDRÂK Lİ LİSÂNİ’L-ETRÂK | EBÛ HAYYÂN, Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân al-Gırnatî / al-Endulusî | Prof. Dr. AYŞE MELEK ÖZYETGİN |
Görüntüle | ||
5 | ZEHVÜ’L-MÜLK FÎ NAHVİ’T-TÜRK | Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân al-Gırnatî / al-Endulusî | Hüseyin Yıldız |
Görüntüle | ||
6 | KİTÂBU’L-EF’ÂL FÎ LİSÂNİ’T-TÜRK | Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân al-Gırnatî / al-Endulusî | Hüseyin Yıldız |
Görüntüle | ||
7 | NEFHATU’L-MİSK FÎ SÎRATİ’T-TÜRK | Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân al-Gırnatî / al-Endulusî | Hüseyin Yıldız |
Görüntüle | ||
8 | KİTÂBU GÜLİSTÂN Bİ’T-TÜRKÎ / GÜLİSTÂN TERCÜMESİ | Seyf-i Sarâyî | Dr. Öğr. Üyesi YAŞAR TOKAY |
Görüntüle | ||
9 | SÜHEYL Ü GÜLDÜRSÜN | Seyf-i Sarâyî | Dr. Öğr. Üyesi YAŞAR TOKAY |
Görüntüle | ||
10 | MU’ÎNÜ'L-MÜRÎD | İslâm, Şeyh İslâm | Prof. Dr. Dilek Ergönenç |
Görüntüle |