KARLOFÇA SULH-NÂMESİ (RÂMÎ MEHMED PAŞA)
sulh-nâme
Râmî, Mehmed Paşa (d. 1065/1654 - ö. 1119/1707)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Râmî Mehmed Paşa tarafından kaleme alınmış, Karlofça Antlaşması’na dair sulh-nâme. Eser, Vekâyi’-i Musâlaha ismiyle de bilinmektedir. Sulh-nâme, Karlofça Antlaşması’na, murahhas olmak suretiyle, bizzat tanıklık etmiş olan Râmî Mehmed Paşa’nın elinden çıkması hasebiyle, antlaşmaya dair en önemli kaynaklar arasındadır. Ali Canib Yöntem (1952: 347) tarafından, muhtevasında süreçle ilgili günü gününe bilgi verilmesi hasebiyle, “müzakere ruznâmesi” olarak nitelendirilen eserde, barış görüşmeleri boyunca kaleme alınmış olan mektup, ruhsatname, kaime, ve ferman örnekleriyle birlikte müellifin söz konusu görüşmeler hakkındaki kişisel yorumları yer almaktadır (Deniz 2016: 33).

Fasıllara ayrılmayan metnin başında, 16 yıl boyunca Osmanlı ve ittifak kuvvetleri arasında meydana gelmiş olan savaşlar ele alınmış ve bu savaşlarla birlikte meydana gelen hadiseler özetlenmiştir. Sonrasında, İngiliz ve Felemenk elçilerin barış tekliflerine ve mektuplaşmalara yer ayrılmış, müzakere kararı alındıktan sonra elçilerin yola koyulması, müzakerelerin nerede yapılacağı konusundaki anlaşmazlıklar ve yer olarak Karlofça’nın uygun görülmesi bahisleri konu edilmiştir. Eserin sonunda ise anlaşma maddelerine dair Nemçe, Leh, Rus ve Venedik elçileriyle yapılan müzakereler ve alınan kararlar belirtilmiştir. (Deniz 2016: 33). Tüm bu yönleriyle Karlofça Sulhnâmesi, müzakerelerin ve antlaşmanın başından sonuna ışık tutan tarihî bir vesika niteliğindedir.

İki nüshası tespit edilebilen eser, ilk olarak Ali Canib Yöntem tarafından bir tebliğ sunularak tanıtılmış (1948), sonrasında söz konusu tebliğ yayımlanmıştır (1952). Metin üzerine, Derya Deniz tarafından bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (2016).

Müellifin biyografisi için bk. “Râmî, Râmî Mehmet Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rami-rami-mehmet-pasa

Eserden Örnekler


İşbu sene ‘aşer ve miete ve elf şehr-i Receb’inin yirmi ikinci Cumartesi günü ibtidâ Moskov elçisiyle bir yere gelinüb mukâleme odasının kapuları açılub mutavassıt elçilerin yanında ve cümle halkın muvâcehesinde temessükât tarafeynden imzâlanub ve muhürlenüb alınub virildikden sonra mesrûran kalkılub yine şehr-i merkûmun yirmi dördüncü Pazartesi günü Devlet-i ‘Aliyye ve Nemçe ve Leh elçileri mükemmel alâylarıyla mükâleme odasına gelüb hâzır olmağla herkes temessükünü kezalik cümle muvâcehesinde hatırı ve imzâ edüb teslîm eyledi ve der-‘akab tarafeynden tüfeng şenliği olunub birbiri şâdân ve ferhan kalkub konaklarına geldiler ve bir iki gün sonra evvel çasar elçileri alây ve takımlarıyla Devlet-i ‘Aliyye murahhaslarının konağına gelüb görüşüb i‘zâz ve ikrâm olundular sonra Devlet-i ‘Aliyye murahhasları dahî çasar elçilerine varub görüşdüklerinde fevkü’l-gâye tevkîr ve ihtirâm ve istikbâl ve teşyîc olunub ba‘de meserret ve şâd-mânî ile Karlofça’dan kalkıldı (Deniz 2016: 171).

Kaynakça


Deniz, Derya (2016). Reisülküttab Rami Mehmed Efendinin Sulhnamesi (Vekâyi’-i Musâlaha) Tahlil ve Metin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi.

Yöntem, Ali Canib (1952). "Ramî Mehmed Paşa’nın Sulhnâmesi”. IV. Türk Tarih Kongresi: Ankara 10-14 Kasım 1948 Kongreye Sunulan Tebliğler. Ankara: TTK Yay. 346-353.

Atıf Bilgileri


Akhan, Kerem Kaan. "KARLOFÇA SULH-NÂMESİ (RÂMÎ MEHMED PAŞA)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/karlofca-sulh-namesi-rami-rami-mehmed-pasa. [Erişim Tarihi: 08 Kasım 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂNÇE (RÂMÎ) RÂMÎ, Râmî Mehmet Paşa Doç. Dr. abdulkadir erkal
Görüntüle
2 HÜLÂSA-İ İNŞÂ (RÂMÎ, MEHMED PAŞA) Râmî, Mehmed Paşa Araş. Gör. Kerem Kaan Akhan
Görüntüle
3 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
4 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Doç. Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
5 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
6 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
7 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
8 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
9 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
10 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
11 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle