- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Dr. Nurdan Besli
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Eski Uygur
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Uygur
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:30/01/2022
JÂTAKA KOLEKSİYONU
Uygur, öykü?
ISBN: 978-9944-237-87-1
Turfansammlung’da yer alan oldukça hasarlı 13 blok baskı fragmanının bir araya gelmesinden oluşan bir jātaka öykü koleksiyonu.
Çeşitli çizimlerin de yer aldığı bu parçalarda çizimler ve yazılar uyuşmamakta, bazı parçalar ise bu koleksiyonla hiç uyum sağlamamaktadır (Zieme, 1991: 265). Bundan dolayı eldeki parçalardan hareketle yalnızca dört anlatı üzerinde yorum yapılabilmiştir. Metin parçalarında yer alan özel adlardan yola çıkılarak metinleri a,b, j gibi parçalara ayırmak suretiyle metin bölümleri hakkında yorum yapabilme imkanı doğmuştur. Eksik ve hasarlı parçalara rağmen Mūkapangu Avadāna, Suvarnapāraśva, “Özverili Tavşan Jātaka’sı” ve Hasti Jātaka Hasen Jātaka gibi anlatılar tespit edilebilmiştir. Bu bölümlerde yoğun örtüşmelerden yola çıkılmış olsa da Zieme, kesin paralelliklerin tespiti için metin revizyonuna ihtiyaç duyulduğunu belirtmiştir. Ayrıca özel adlardan hareketle bölümlenmesi yapılan parçalardan olan b bölümünde de yine genç Sanyiti'den söz edildiğini, nottaki açıklamaların geçerli olması durumunda samiddhi adını taşıyan jātakanın bir versiyonunun olabileceği belirtilmiştir.
Samiddhi’nin Himalayalar bölgesinde yaşaması ve diğer bilgilerin örtüşmesi bu tanımın geçerliliği için muhtemel görülse de diğer anlatı parçalarının bu anlatıya ait olup olmadığı bilinmemektedir. Yalnızca bu yetersiz parçaları korunan Uygur blok baskıları, manzum jātaka öykülerinin ufak bir koleksiyonunu içermektedir. Eldeki parçalarda nesir kısımlarının bulunmayışı herhangi bir kolofon ve tarih bilgisi de vermemektedir. Tüm blok baskıların Moğol dönemlerinden geldiği göz önünde bulundurulursa eldeki parçaların da olası tarihleri tahmin edilebilecektir (Zieme1985: 32). Bu fragmanlardan daha önce Gabain ve Elverskog bahsetmiştir (Gabain, 1967: 25; Elverskog, 2020 :55). Fragman numaraları şu şekildedir: 1985: U 4805 (TM 55 (D 195)), U 4804a (TM 59a), U 4109 (T I μ), U 4101 (T I μ), U 4806 (TM 56 (D 195)), U 4666 (T I μ), U 4345, U 4116 (T I μ), U 4096 (T I D 676), U 4078 (TI D (TM 451)), 4880b (T M 59b) (Elverkog, 2020: 55).
Eserden Örnekler
(1-8) bulung-tın yıngaqdın yıparça bolmış edgülüg bodistv erken öngre ötde boltunguz tavışgan et’özlüg küntemek açın ertmektin küçi küsi üzülmiş kövrü turuq et’özlüg köyüre ...
(Köşe bucakta koku gibi olan yüce azizim. Bodhisattva iken, önceki zamanınızda tavşan bedenine girdiniz. Her günü açlıkla geçirmekten gücü kuvveti kesilmiş, cılız bir vücutla yanan…) (Zieme, 1985: 33).
Kaynakça
Elverskog, Johan (2020). Budist Uygur Edebiyatı (Çev. M. Ağca, D. Uzunkaya), Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Gabain, Annemarie von. (1967). Die Drucke der Turfan- Sammlung. SDAW. Nr. 1.
Zieme, Peter (1991). Die Stabreimtexte der Uiguren von Tutfan und Dunhuang. Budapest: Akademie Kiado, z. 268.
Zieme, Peter (1985). Buddhistische Stabreimdichtungen der Uiguren. Berlin: Akademie Verlag, z. 39-48.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | SAMANTABHADRACARYÂPRANİDHÂNA | Kalım Keyşi | Diğer Tuğçe COŞKUN SEBER |
Görüntüle | ||
2 | SADDHARMAPUNDARÎKA SÛTRA ŞERHİ | ? | Dr. kenan azılı |
Görüntüle | ||
3 | NÎLAKANTHAKA SÛTRA | Şingko Şeli Tutung | Dr. kenan azılı |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (ŞÎRÎN) | Şîrîn, Şîrîn-i Dehlevî, Şîrîn-i Gûr, Radıyye Begüm, Raziye Begüm | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz |
Görüntüle | ||
5 | ALTUN YARUK | Şıñko Şeli Tutuñ | Prof. Dr. Ceval Kaya |
Görüntüle | ||
6 | SEKİZ YÜKMEK YARUK / Fo shuo tian di ba yang shen zhou jing | ŞİNGKO ŞELİ TUTUNG | Hüseyin Yıldız |
Görüntüle |