Ahmet Midhat Efendi’nin gazetede yayımlanan bir yazı dizisinin kitap haline getirilmesi ile oluşan eseri. Eserin tam adı İstîbşar-Amerika’da Bir Neşr-i İslam Teşebbüsü’dür. Kitaptaki makaleler, Amerika’nın Hindistan konsolosu olarak görevlendirilen Aleksandır Russel Web adında birinin Müslüman olması ve Hint Müslümanlarından topladığı yardımlarla İslam’ı Amerika’da yaymak için yaptığı planlı çalışmaları anlatır.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Hindistan ve Uzak Doğu memleketlerindeki konsoloslarından Aleksandır Russel Web, Mirza Gulam Han ve Ahmediyye hareketlerinden etkilenmiş, Hindistan Müslümanlarıyla tanışmış ardından da eşi ve üç çocuğuyla birlikte İslam’ı kabul etmiştir. Web, Amerika’ya dönüp New York’a yerleşmiş ve bir yandan planladığı İslam merkezini kurmaya çalışırken bir yandan da düzenlediği konferanslar ile Amerikalılara İslam’ı anlatmaya çalışmıştır. Web, Amerika’da İslam’ın tanıtılması ve yayılması amacıyla çalışacak bir merkezin kurulması için Hindistan’da toplantılar yaparak bu düşüncesini hayata geçirecek maddi gücü toplamaya çalışmıştır. Amerikan Sun gazetesi de bu konferansları takip etmiş ve Web’e yöneltilen eleştiri ve sorular ile Web’in verdiği cevapları yayımlamıştır. Ahmed Midhat da Web’in Amerikan gazetelerindeki mülakatlarını ve gazetelerde onunla ilgili çıkan haberleri İstanbul’da okuyucularına aktarmış ve ona yöneltilen eleştirilerin ve soruların cevaplarını okuyucularına verir. Ahmed Midhat, bunu yaparken sadece bir tercüman gibi davranmamış bazen, Web’in verdiği cevapları beğenmeyerek bunları kendince tashih etmiştir. Çünkü Ahmed Midhat’a göre Web henüz yeni Müslüman olduğu için bazı soruların cevaplarına tam ve doğru cevap verememektedir, bu sebeple Ahmed Midhat bazı ilaveler yapmıştır. Bazı yazılarda da Ahmed Midhat, ana konudan saparak kendi fikirlerini dile getirmiştir. Örneğin bir yerde Abdülhamid zamanında İslam dininin okullarla, gazetelerle, dergilerle ve diğer yeniliklerle tüm dünya çapında güçlenmeye başladığını anlatır ve bütün bu gelişmelerin Abdülhamid sayesinde olduğunu yazar. Ahmed Midhat, eserin son sayfasında Avrupa ve Amerika’da İslam’ın yayılmasının kısa bir zaman dilimi içinde olabilmesinin mümkün olmadığından, bunun yanında en zor kısmının gerçekleştiğini ve en azından birilerinin İslam’ı anlatmaya başladığını yazar.

Yazarın biyografisi için bk: “Ahmet Mithat Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efendi