IŞK-NÂME (ŞÂHİDÎ)
tasavvufî mesnevi
Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede (d. 875/1440 - ö. 957/1550)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şâhidî’nin mesnevi nazım şekliyle yazdığı, 94 beyitlik Farsça tasavvufî eseri. Işknâme, fâ’ilâtün mefâ’îlün fa’lün vezniyle yazılmıştır. Bazı yazma nüshalarda Işk-nâme'nin  Mevlânâ veya Sultan Veled’e ait olduğu ifade edilmiş olmasına rağmen Abdülbaki Gölpınarlı eserin Mevlânâ veya Sultan Veled’e ait olmadığını, eserin dil ve üslubunun gevşek ve zayıf olduğunu ve bu sebeple Şâhidî’ye ait olduğunu beyan etmiştir (Gölpınarlı 1983: 140).

Bu manzum eserde ilahi aşk ve ilahi aşkın özellikleri zikredilmiştir. Müellif aşkı ve aşkın niteliklerini açıklarken Kur’ân ayetlerinden, peygamber kıssalarından ve büyük mutasavvıfların sözlerinden istifade etmiştir. Işk-nâme'de Hz. Ali’nin Zülfikâr’ına, Hz. Davud’un Zebur’una, gerçek hac ve zekâta benzetilen aşkın her nebi ve velinin amacı olduğu söylenmiştir. Müellife göre aşk Hz. Musa’nın dostu, Hz. Süleyman’ın gönül dağı, Kafdağı’nın Simurg'u, Hz. Eyüb’ün derdinin sırrı, Hz. Yakub’un hüznü, Hz. İbrahim’in selsebil çeşmesi, Kur’ân-ı Kerîm’in manası, Hz. Âdem’in çamurunun mayası, her şeyin varoluş sebebi, her şeyin merkezi, âb-ı hayatın kendisidir. Eserde Hallâc-ı Mansûr, Cüneyd-i Bağdâdî, Bâyezid-i Bistâmî, Gazneli Mahmud, İyâz, Hz. Havva gibi adlar yâd edilerek onların aşklarına değinilmiştir. Ayrıca aşkın İslam’ın ihsanı, imanın nuru, ilimlerin kapısı, âşıkların can dostu, Allah’ın sırrı, nebilerin miracı, evliyaların giysisi, insanların rehberi, sırların mahzeni, bütün irfanın delili, dünya kuşunun avcısı, ebedî bir perde, Allah’ın zatı ve sıfatı, hem başlangıç hem son olduğu beyan edilmiştir (Topçu 2009: 58-62).

Konya Mevlâna Müzesi İhtisas Kütüphanesi (nr.002179), Süleymaniye Kütüphanesi Nuru Osmaniye Koleksiyonu (nr. 005008), Süleymaniye Kütüphanesi Şehit Ali Paşa Koleksiyonu (nr. 002850), Millî Kütüphane (nr. 06 Mil Yz A 3996), Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi (nr. 353)'nde nüshaları bulunan Işk-nâme, 1305/1887 yılında İstanbul’da Mihran Matbaası’nda Şerh-i Işknâme-i Hazreti Bahaüddün Veled adıyla yayımlanmıştır. Eserde müellif olarak Sultan Veled gösterilmiştir (Ateş 1968: 118). Eser üzerine Mürşide Topçu tarafından yüksek lisans tez çalışması yapılmıştır (2009).

Şairin biyografisi için bk. "Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sahidi-muglali-ibrahim-dede


Eserden Örnekler



Kaynakça


Ateş, Ahmet (1968). İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Farsça Manzûm Eserler. İstanbul: MEB Yay. 

Gölpınarlı, Abdülbaki (1983). Mevlânâ’dan Sonra Mevlevîlik. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri.

Kaska, Çetin (2021). “Türk Edebiyatında Mevlânâ, Mesnevî ve Mevlevîlik Hakkında Farsça Yazılan Eserler.” Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi 8/1: 1-31.

Şimşekler, Nuri (1998). Şâhidî İbrâhîm Dede’nin Gülşen-i Esrâr’ı Tenkitli Metin-Tahlil. Doktora Tezi. Konya: Selçuklu Üniversitesi.

Topçu, Mürşide (2009). Işknâme, Tırâşnâme, Risâle-i Âfâk u Enfus. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuklu Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Kaska, Çetin. "IŞK-NÂME (ŞÂHİDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/isk-name-sahidi. [Erişim Tarihi: 07 Temmuz 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Doç. Dr. Nilüfer Tanç
Görüntüle
2 MEVLİD (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Dr. Öğr. Üyesi Rabia Doğru
Görüntüle
3 RİSÂLE-İ ÂFÂK U ENFÛS (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
4 TIRÂŞ-NÂME (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
5 TUHFE-İ ŞÂHİDÎ (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Doç. Dr. Nilüfer Tanç
Görüntüle
6 FARSÇA DÎVÂN (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Araş. Gör. Ayşegül Akdemir
Görüntüle
7 GÜLŞEN-İ TEVHÎD (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Doç. Dr. Nilüfer Tanç
Görüntüle
8 GÜLİSTÂN ŞERHİ (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
9 GÜLŞEN-İ VAHDET (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Doç. Dr. Nilüfer Tanç
Görüntüle
10 GÜLŞEN-İ İRFÂN (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Araş. Gör. Murat ASLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
12 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
13 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
14 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
15 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
16 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
17 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
18 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
19 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
20 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle