Sultân Veled yaygın adıyla bilinen Bahâeddîn Muhammed Veled’in Veled-nâme ve Mesnevî-i Veledî adlarıyla da bilinen Farsça eseri. Esere "İbtidâ-nâme" adı verilmesi, Sultân Veled’in ilk mesnevisi olması ve metnin “ibtidâ” kelimesiyle başlaması sebebiyledir. 1291 yılında Mart ayının ilk günü (27 Safer 690) yazılmaya başlanmış ve aynı yılın Haziran ayının dördüncü günü (4 Cemazeyilahir 690) tamamlanmıştır. Mesnevi, Abdülbaki Gölpınarlı tarafından yapılan çeviriye göre dîbâce ve giriş kısmı hariç 167 başlık ve 8755 beyit içermektedir. Cemşid Karabeyoğlu tarafından yapılan doktora çalışmasına göre ise eserde dîbâce dışında 165 başlık ve 9007 beyit vardır. 76 Türkçe, 180 Arapça ve 23 de Rumca beyit içeren İbtidâ-nâme, Hakîm Senâyî’nin İlâhî-nâme’sinden hareketle aruzun “fe’ilâtün mefâ’ilün fe’ilün” kalıbıyla yazılmıştır. Eserin “dîbâce” kısmı ile fasıl başları mensur olarak kaleme alınmıştır. Eserdeki fasıl başlarının işlevi, manzum kısımlarda işlenen konuların özetlerini yaparak okuyucuyu manzum kısımda ayrıntılı olarak ele alınan bahse hazırlamaktır. İbtidâ-nâme’de aruz vezninin doğasından gelen bazı teknik kusurlar göze çarpmakla birlikte yalın, akıcı ve açık bir anlatım tarzı, bütün esere sirayet eden bir üslup özelliği olarak dikkati çeker. 

Sultan Veled, bir tür sebeb-i telif sayılabilecek dîbâcede İbtidâ-nâme’yi yazma nedenini şöyle açıklar: Dostları ona: “Mevlânâ'ya uyup bir Dîvân meydana getirdin; mesnevide de ona uymak gerek“ diye talepte bulunurlar. Sultan Veled de kendisini o hazrete benzetmek gayretiyle eseri kaleme alır (Gölpınarlı 1976: 2). Eserin yazım nedeni bu gayret olmakla birlikte, yazarın asıl gayesi Mesnevî’deki bazı noktaların doğru anlaşılmasını sağlamaktır. Şöyle ki; Mevlânâ, Mesnevî’sinde kendisinin ve kendisiyle gönüldaş olan Seyyid Burhâneddîn Muhakkık-ı Tirmîzî, Tebrizli Şemseddîn Muhammed, Konyalı Şeyh Selâhaddîn Ferîdûn, Konyalı Çelebi Hüsâmeddîn gibi erenlerin hâllerini geçmiş büyüklerin kıssalarına gizleyerek anlatmıştır. Ancak zaman içinde bazı kimselerde, bu anlatım tarzındaki inceliği fark edecek anlayış ve seziş kabiliyeti kalmamıştır. İşte Sultan Veled, babasının Mesnevî’de geçmişlerin hikâyeleri üzerinden bildirdiği makam, keramet ve derunî hâllerin aslında bizzat Mevlânâ’ya ve dostlarına ait hâller olduğunu bu anlayış ve seziş kabiliyeti kıt kimselere etraflıca bildirmek ve onlarla ilgili gönüllerde beliren şüpheleri gidermek için bu eseri yazdığının altını çizer. Bu itibarla Sultan Veled’in İbtidâ-nâme’yi bir tür Mesnevî şerhi gibi yazdığını söylemek de yanıltıcı olmaz. Sultan Veled’in gayesi, Mesnevî’de üstü örtülü ve sembolik bir dile anlatılan bu tip kıssaların, örtüsünü açmak olduğu için zorunlu olarak düz, açık ve anlaşılır bir dil kullanır. İbtidâ-nâme’de dil ve sanat kudretinden ziyade, maksada odaklanan bir dil tercih edildiği için sade, yalın ve açık bir anlatım belirleyici bir tarz olarak kendini gösterir.

Yazma eser kütüphanelerinde çok sayıda nüshası bulunan eser, İran’da Celâl Hümâî tarafından neşredilmiş (1315), Türkiye’de de Abdülbaki Gölpınarlı tarafından Türkçeye tercüme edilerek yayımlanmıştır (1976).

Şairin biyografisi için bk."Veled, Sultân Veled, Bahâeddîn Muhammed Veled". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/veled-sultan-veled-bahaeddin-muhammed