- Yazar Biyografisi (TEİS)
Güvâhî, Mehmed - Madde Yazarı: Doç. Dr. Hacı İbrahim Demirkazık
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Pendname
- Yayın Tarihi:09/02/2022
İBRET-NÂME (GÜVÂHÎ)
dünyanın faniliği konulu manzum nasihat-nâmeGüvâhî, Mehmed (d. ?/? - ö. 933/1526-27'den sonra)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Güvâhî tarafından mesnevi nazım şekliyle kaleme alınan nasihat-nâme. Bazı kaynaklarda 396 beyitten müteşekkil olduğu söylense de eldeki yedi yazma nüsha incelendiğinde 321 beyitten oluştuğu görülmektedir. Eserin ilk üç beyitlik kısmında aruzun mefâ‘lün mefâ‘lün mefâ‘lün mefâ‘lün kalıbı, kalan bölümünde ise mefâ‘ilün mefâ‘ilün fe‘ûlün kalıbı tercih edilmiştir. Eserin dili dönemine göre oldukça sadedir.
İbret-nâme'de eldeki nüshalara göre 2 münacat, bir bahariye, beş hikâye; üçü el-mev‘iza dördüncüsü tenbih-i hakikî başlığını taşıyan dört nasihat ile beşaret (müjde) başlıklı üç bölüm yer almaktadır. Bunların sıralaması ve beyit sayısı şöyledir: Münacat 3 beyit, bahariye 68 beyit, hikâyet 29 beyit, el-mev’iza 42 beyit, hikâyet 5 beyit, hikâyet 5 beyit, hikâyet 14 beyit, el-Mev’iza 14 beyit, hikâyet 34 beyit, el-mev’iza 5 beyit, beşaret-i evvel 14 beyit, beşâret-i sânî 13 beyit, beşâret-i sâlis 27 beyit, tenbîh-i hakîkî 28 beyit, münâcât 20 beyit.
Güvâhî, eserinde dünya hayatının fani olduğunu, ne kadar uzun yaşarsa yaşasın sonunda insanın bu dünyadan göç edeceğini bu sebeple ahiret için hazırlık yapması gerektiği düşüncesini işlemiştir. Bunu yaparken temsili hikâyelerden istifade etmiş, hikâyelerin ardından okuyucuya vermek istediği nasihatleri dile getirmiştir.
İbret-nâme üzerine Mehmet Hengirmen tarafından yapılmış bir çalışma bulunmaktadır (1977).
Şairin biyografisi için bk. "Güvâhî, Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/guvahi-mehmed
Eserden Örnekler
El-Mev’iza
Dirîgâ bu cihânuñ yok bekâsı
Fenâ adına urulmış binâsı
Nesine gırre olalum hayâtuñ
Ki istikbâline yügrür memâtuñ
Nesinden lezzet alalum cihânuñ
Ki çokdur şekkerinden zehri anuñ
Ne devrinden huzûr ola sipihrüñ
Zevâli bile gezdürdügi mihrüñ
Ne yüzden mülkümüz olur bizüm yir
Ki ejder gibi bir bir cümlemüz yir
Bu resme olıcak ‘âlemde ahvâl
Nemüz olur bizüm emlâk ü emvâl
Degülüz uslu bir bölük delüyüz
Ki mâl u mülk diyü gussaluyuz
Gülerüz aña kim ağlamaluyuz
Sefîhüz ‘aklı yok bağlamaluyuz
Müdâm endîşemüz dünyâ hevâsı
Degül maksûdumuz ‘ukbâ safâsı
(Güvâhî. İbret-nâme. Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar 5817. 95a; Milli Kütüphane 06 YzA 709. 59a-b)
Kaynakça
Güvâhî. İbret-nâme. Milli Kütüphane, Nu: 06 YzA 709.
Güvâhî. İbret-nâme. Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar, Nu: 5817.
Güvâhî. İbret-nâme. Sivas Ziya Bey Yazma Eser Kütüphanesi, Nu: 8939.
Hengirmen, Mehmet (1977). Güvahi'nin Hayatı, Eserleri, Pendnamesindeki Atasözleri. Yüksek Lisans Tezi: Ankara: Ankara Üniversitesi.
İpekten, Haluk vd. (1986). “Güvâhî”. Büyük Türk Klasikleri. C.3. İstanbul: Ötüken Yay. 242-246.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | PEND-NÂME (GÜVÂHÎ) | Güvâhî, Mehmed | Doç. Dr. Nagehan Uçan Eke |
Görüntüle | ||
2 | GURBET-NÂME (GÜVÂHÎ) | Güvâhî | Doç. Dr. Hacı İbrahim Demirkazık |
Görüntüle | ||
3 | TAZARRU'-NÂME (GÜVÂHÎ) | Güvâhî, Mehmed | Prof. Dr. Sezer ÖZYAŞAMIŞ ŞAKAR |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
5 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
6 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
7 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
8 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
9 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
10 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
12 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
13 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |