İBRET-NÂME (GÜVÂHÎ)
dünyanın faniliği konulu manzum nasihat-nâme
Güvâhî, Mehmed (d. ?/? - ö. 933/1526-27'den sonra)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Güvâhî tarafından mesnevi nazım şekliyle kaleme alınan nasihat-nâme. Bazı kaynaklarda 396 beyitten müteşekkil olduğu söylense de eldeki yedi yazma nüsha incelendiğinde 321 beyitten oluştuğu görülmektedir. Eserin ilk üç beyitlik kısmında aruzun mefâ‘lün mefâ‘lün mefâ‘lün mefâ‘lün kalıbı, kalan bölümünde ise mefâ‘ilün mefâ‘ilün fe‘ûlün kalıbı tercih edilmiştir. Eserin dili dönemine göre oldukça sadedir.

İbret-nâme'de eldeki nüshalara göre 2 münacat, bir bahariye, beş hikâye; üçü el-mev‘iza dördüncüsü tenbih-i hakikî başlığını taşıyan dört nasihat ile beşaret (müjde) başlıklı üç bölüm yer almaktadır. Bunların sıralaması ve beyit sayısı şöyledir: Münacat 3 beyit, bahariye 68 beyit, hikâyet 29 beyit, el-mev’iza 42 beyit, hikâyet 5 beyit, hikâyet 5 beyit, hikâyet 14 beyit, el-Mev’iza 14 beyit, hikâyet 34 beyit, el-mev’iza 5 beyit, beşaret-i evvel 14 beyit, beşâret-i sânî 13 beyit, beşâret-i sâlis 27 beyit, tenbîh-i hakîkî 28 beyit, münâcât 20 beyit.

Güvâhî, eserinde dünya hayatının fani olduğunu, ne kadar uzun yaşarsa yaşasın sonunda insanın bu dünyadan göç edeceğini bu sebeple ahiret için hazırlık yapması gerektiği düşüncesini işlemiştir. Bunu yaparken temsili hikâyelerden istifade etmiş, hikâyelerin ardından okuyucuya vermek istediği nasihatleri dile getirmiştir.

İbret-nâme üzerine Mehmet Hengirmen tarafından yapılmış bir çalışma bulunmaktadır (1977).

Şairin biyografisi için bk. "Güvâhî, Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/guvahi-mehmed 

Eserden Örnekler


El-Mev’iza

Dirîgâ bu cihânuñ yok bekâsı

Fenâ adına urulmış binâsı


Nesine gırre olalum hayâtuñ

Ki istikbâline yügrür memâtuñ


Nesinden lezzet alalum cihânuñ

Ki çokdur şekkerinden zehri anuñ


Ne devrinden huzûr ola sipihrüñ

Zevâli bile gezdürdügi mihrüñ


Ne yüzden mülkümüz olur bizüm yir

Ki ejder gibi bir bir cümlemüz yir


Bu resme olıcak ‘âlemde ahvâl

Nemüz olur bizüm emlâk ü emvâl


Degülüz uslu bir bölük delüyüz

Ki mâl u mülk diyü gussaluyuz


Gülerüz aña kim ağlamaluyuz

Sefîhüz ‘aklı yok bağlamaluyuz


Müdâm endîşemüz dünyâ hevâsı

Degül maksûdumuz ‘ukbâ safâsı 

(Güvâhî. İbret-nâme. Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar 5817. 95a; Milli Kütüphane 06 YzA 709. 59a-b)

Kaynakça


Güvâhî. İbret-nâme. Milli Kütüphane, Nu: 06 YzA 709.

Güvâhî. İbret-nâme. Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar, Nu: 5817.

Güvâhî. İbret-nâme. Sivas Ziya Bey Yazma Eser Kütüphanesi, Nu: 8939.

Hengirmen, Mehmet (1977). Güvahi'nin Hayatı, Eserleri, Pendnamesindeki Atasözleri. Yüksek Lisans Tezi: Ankara: Ankara Üniversitesi.

İpekten, Haluk vd. (1986). “Güvâhî”. Büyük Türk Klasikleri. C.3. İstanbul: Ötüken Yay. 242-246. 

Atıf Bilgileri


Demirkazık, Hacı İbrahim. "İBRET-NÂME (GÜVÂHÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ibret-name-guvahi. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 PEND-NÂME (GÜVÂHÎ) Güvâhî, Mehmed Doç. Dr. Nagehan Uçan Eke
Görüntüle
2 GURBET-NÂME (GÜVÂHÎ) Güvâhî Doç. Dr. Hacı İbrahim Demirkazık
Görüntüle
3 TAZARRU'-NÂME (GÜVÂHÎ) Güvâhî, Mehmed Prof. Dr. Sezer ÖZYAŞAMIŞ ŞAKAR
Görüntüle
4 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
5 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
6 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
7 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
8 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
13 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle