İzzet Paşanın kaynaklarda Hikâye-i Ahlâkiyye adıyla kayıtlı olan özellikle halifelerin zamanlarında geçen hikâyeleri anlatan tercüme ve yarım kalmış eseri. Bu eserin bilinen tek müellif hattı nüshası çizgili bir deftere yazılmıştır ve “Âsâr-ı perâkende-i ‘İzzet Paşa (İ‘lâmü’n-nâs bimâ veka‘a fî’l-Berâmike me‘a Benî’l-'Abbâs’dan mütercem)” başlığıyla Fatih Millet Kütüphanesi Ali Emirî Roman 111 numarada yer almaktadır,  ilk sayfasında 1323/1905-06 tarihinde tercüme edildiği kayıtlıdır.

Paşa’nın tercüme ettiği İ‘lâmü’n-nâs bimâ veka‘a fî’l-Berâmike me‘a Benî’l-Abbâs, aslı Arapça olan ve Muhammed Deyâb el-Etlidî’nin 1100/1689 senesinde telif ettiği, içinde özellikle Abbasi halifelerinin başından geçen hadiselerin anlatıldığı bir hikâyeler derlemesidir. Etlidî'nin eseri beş ana bölüme ayrılmıştır. Bu bölümlerden ilki Hz. Ömer ve Emeviler, ikinci bölüm Abbasiler, üçüncü kısım Bermekî sülalesi, dördüncü kısım Me’mûn ve ardından gelenler, beşinci kısım ise Ahmed bin Hanbel ve Şâfi’î gibi hukuk bilginleriyle ilgili hikâyeler üzerine kurulmuştur. Hacimli bir hikâyeler külliyatı olması, özellikle bahsi geçen dönemlerin sosyal yaşantısına ışık tutması yönleriyle önem arzeden İ’lâmü’n-nâs’la ilgili eleştiriler de mevcuttur, mesela hikâyelerin abartılı olması, bazı şiirlerin yanlış kimselere atfedilmesi bunlardan bazılarıdır.

Mütercim İzzet bahsi geçen eseri tercüme etmeye başlamış ancak yalnızca altıda birini yani 34 hikâyeyi Türkçeye aktarmıştır, son hikâye de yarımdır.  Tercüme genel olarak mensur olmakla birlikte içerisinde 41'i Türkçeye aktarılan 142 Arapça beyit bulunmaktadır. Eserin mevcut kısmının da tamamlanmadığı bahsi geçen Arapça şiirlerin bazılarının tercüme edilmiş olması bazılarının ise tercümelerinin bulunmayışından da anlaşılabilir. Mütercim 2. hikâyede “Nazm (Li-nâmıkahu)” başlığı altında söylemiş olduğu Türkçe bir beyte de yer vermiştir. Metnin içinde "Hikâye/Hikâyet" başlıkları haricinde  "Evvelü Devleti Benî Ümeyye, Mu‘âviye bin Ebî Süfyân Abdü’l-melik bin Mervân Zamânındaki Vekâyi‘,  Şâb Muhaddisin Bundan Sonraki Hikâyesi, Kıssa-i uhrâ, Velîd bin Abdü’l-melik bin Mervân’ın Hilâfeti, Süleymân bin Abdü’l-melik bin Mervân Emîrliği" gibi başlıklar da mevcuttur.

Eserin ikinci kısmının Türkçeye tercümesi yapılmıştır (2018). Metnin ilk tercümesi ise bildiğimiz kadarıyla Mehmed İzzet’in yarım bıraktığı  çalışmadır. Eser hakkında Müjgân Çakır tarafından yazılan makale yayım aşamasındadır.

Mütercimin biyografisi için bk. "İzzet, Mütercim İzzet Paşa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/izzet-mutercim-izzet-pasa