HÜMÂYUN-NÂME/KELÎLE VE DİMNE TERCÜMESİ (KÂMÎ)
eğitici ahlak ve siyaset kitabı
Kâmî, Edirneli (d. ?/? - ö. 987/1579)

ISBN: 978-9944-237-87-1



Ahlak ve siyasete dair eğitici hikâyeler içeren, Hint kökenli Pançatantra isimli eserin Türkçe tercümesi. İlk kez Sâsânî hükümdarı I.Enuşirvan (ö.579) için Pehlevî diline tercüme edilen eserin bu dildeki tercümesi bulunmamaktadır. Süryanca çevirisinin bir kısmı bugüne kadar ulaşmış ve daha sonra yapılan tüm çeviriler İbn Mukaffâ’nın Arapçaya yaptığı çeviriyi temel almıştır (Karaismailoğlu 2002: 210). Türkçe’de ise 14.yüzyılda Kul Mes’ud (ö.?) tarafından yapılan ilk tercümeden sonra Ali b. Salih (ö.1543) çevirisi bilinmektedir. Anadolu sahasında yapılan çevirilerde en çok beğeni kazananı ise Ali Çelebi’nin Hüseyin Vâiz-i Kâşifî’nin (ö.1504-1505) Envâr-ı Süheylî olarak bilinen Farsça eserinden tercüme ettiği Humâyûn-nâme’sidir (Bülbül 2009: 31, Toska 1989: 30).

Kâmî'nin Humâyun-nâme/Kelîle ve Dimne Tercümesi'nin herhangi bir nüshası bugüne kadar bulunamamıştır. Âşık Çelebi'nin tezkiresinde eserden övgüyle bahsedilmiş, tamamlanması hâlinde Ali Çelebi’nin (ö.1543) Humâyûn-nâme’si ile boy ölçüşebilecek güzellikte olduğu belirtilmiş ve eserden bir parça aktarılmıştır (Kılıç 2018: 300). Atâyî’nin Zeyl’inde eserin tamamlanamadığı bilgisinin verilmesi ise günümüzde nüshasının neden bulunamadığına dair bir fikir vermektedir (Köksal 2013).

Âşık Çelebi’nin Kâmî’nin eserini Çelebi’nin metni ile boy ölçüşebilecek düzeyde değerlendirmesi, bugüne ulaşan bir nüsha bulunabilmesi hâlinde Kâmî’nin tercümesinin önemini arttırmaktadır.

Yazarın biyografisi için bk. "Kâmî, Edirneli". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü:. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kami-edirneli


Eserden Örnekler


El-hakk serây-ı dil-ârâ-yı şekl-i insânî dîbâ-yı ra’nâ-yı hey’ât-ı âdemîye fark-ı bâm-ı ‘anberîn sîne-i pür-sekîne-i ferş-i billûrîn idüp kasr-ı cemâle mutarra’ turreler ve âftâb-ı cihân-tâb ‘izâr u ruhsâra müşkîn tınâblar yâsemen sâyebânlar çeküp muhassenât-ı cemâl ve mütemmemât-ı hüsn-i hâl ü me’âl olan ehâsin- kemâl ve mehâsin-i hatt ü hâlden ne minvâl kalmışdur ki ‘alâ vechi’l-kemâl itmâm u ikmâl olınmamuş ola (Kılılç 2018: 300).

Kaynakça


Bülbül, Tuncay (2009). Humâyûn-nâme (İnceleme-Tenkitli Metin). Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Karaismailoğlu, Adnan (2002). “Kelile ve Dimne”. İslâm Ansiklopedisi. C.25. İstanbul: TDV Yay. 210-212.

Kılıç, Filiz (2018). Âşık Çelebi Meşâ’irü’ş-Şu’arâ. Ankara: KTB Yay. E-kitap: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0 [Erişim tarihi: 27.05.2022]

Köksal, M. Fatih (2013). “Kâmî, Edirneli”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü: http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kami-edirneli. [Erişim tarihi: 27.05.2022]

Toska, Zehra (1989). Türk Edebiyatında Kelile ve Dimne Çevirileri ve Kul Mesûd Çevirisi. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.


Atıf Bilgileri


Can, Burhan. "HÜMÂYUN-NÂME/KELÎLE VE DİMNE TERCÜMESİ (KÂMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/humayun-name-kelile-ve-dimne-tercumesi-kami. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÂRÎH-İ ÂL-İ OSMÂN VE MENÂKIB-I ULEMÂ/TEVÂRÎH-İ SELÂTÎN VE ULEMÂ-YI RÛM (KÂMÎ) Kâmî, Edirneli Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
2 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
3 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
4 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
5 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
6 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
7 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
8 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
9 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
11 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle