- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fatma Fahrünnisa (Tezcan) - Madde Yazarı: Araş. Gör. Dr. İmren Gece Özbey
- Eser Yazılış Tarihi:1896
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Seyahatname
- Yayın Tarihi:09/06/2022
HÜDAVENDİGAR VİLAYETİNDE KISMEN BİR CEVELAN (FATMA FAHRÜNNİSA)
seyahatnameFatma Fahrünnisa (Tezcan) (d. 31 Temmuz 1876- ö. 13 Ocak 1969)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Fatma Fahrünnisa Hanım’ın seyahatname türündeki eseri. Fatma Fahrünnisa (Tezcan), eserinde bir hanım arkadaşıyla çıktığı Bursa’ya seyahati sırasında yaşadıklarını ve gezdiği on bir gün zarfında gördüklerini tüm ayrıntılarıyla anlatmıştır. Türk edebiyatında bir kadınının kaleme aldığı ilk seyahatname olan eser, aynı zamanda dönemin kadın dergilerinde rastlanmayan bir konuyu, Anadolu’yu ele alması yönüyle de dikkat çekicidir. Yazar, Bursa’nın merkezindeki cami, türbe ve imaretleri gezmiş, bu gezilere dair notları Bursa’nın tarihi ve şehrin imarı ile ilgili bilgilerle zenginleştirmiştir. Kaplıcaların bazılarını gezerek Bursa kaplıcalarına dair bilgiler vermiş, ipek fabrikalarını ziyaret etmiştir. Taşradaki çiftlik ve köylere ziyaretlerde bulunmuştur. Eserin genelinde ve bilhassa bu ziyaretlere dair kısımlarda doğal güzelliklere dair tasvirler öne çıkarken yazar gördükleri ve tecrübeleriyle uyanan hislerini de kaleme almıştır.
Hanımlara Mahsus Gazete’nin 11 Kânûn-i Sâni 1311 tarihli 42. sayısında tefrika edilmeye başlanmış ve 9 Mayıs 1312 tarihli 63. sayıya kadar 18 kısım halinde yayımlanmıştır. Eser hakkında yapılan ilk çalışma Zehra Toska’nın “Hüdavendigar Vilayetinde Kısmen Bir Cevelan: Fatma Fahrünnisa’nın Bursa İzlenimleri” başlıklı yazıdır. Eser, 2010 yılında Nezaket Özdemir tarafından sadeleştirilerek yayıma hazırlanmıştır; 2016 yılında ise İsmail Doğan tarafından yapılan yayında sadeleştirilmiş metin ve orijinal metin bir arada yer almıştır.
Yazarın biyografisi için bk. "Fatma Fahrünnisa (Tezcan)". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fatma-fahrunnisa-tezcan
Eserden Örnekler
Seyahate meyl ve incizâbım pek ziyade hatta seyahatnâme mütalaasından aldığım lezzet bile fevkalâde olduğu cihetle geçen mevsim-i nevbaharda Hüdavendigar Vilayeti dahilinde icra eylediğim küçük bir cevelan-ı latiften mütehassıl zevk ve neşâtın yalnız zâtıma münhasır kalmasına kâil olamayarak herkesi de fikren hissedâr eylemek arzusundayım. (Doğan 2016: 97)
Hava berrak bir halde ki o ana kadar bulutların enzârımızdan ihfâ eylediği Keşiş Dağı’nın zirve-i sefid-fâmı bile arz-ı çehre-i ibtisâm eyliyor. […] Açık bir arabada, muhât olduğumuz bedayi-i gûn-a-gûn- tabiatın ihsâs eylediği neşve-i halavet-bahşa taht-ı tesirinde olarak (Nilüfer) Bursalılar ıstılahınca (Ülfer) deresinin üzerindeki kargir köprüden geçüp müstevi ve muntazam bir tariki takip ile nümune çiftliğine vasıl olduk (Doğan 2016: 126-127).
Kaynakça
Doğan, İsmail (2016). Fatma Fahrünnisa Hanım, Hüdavendigar Vilayetinde Kısmen Bir Cevelan: Bir İstanbul Hanımefendisinin Bursa Seyahati, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Fatma Fahrünnisa Hanım. (2010). 1896 Baharında Bursa/Hüdavendigar Vilayeti’nde Bir Cevelan. hzl. Nezaket Özdemir, Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
Fatma Fahrünnisa, "Hüdavendigar Vilayetinde Kısmen Bir Cevelan". Hanımlara Mahsus Gazete, nr. 42-63, 11 Kânunusani 1311-9 Mayıs 1312.
Gece, İmren (2014). Hanımlara Mahsus Gazete’de Edebî Faaliyet. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Toska, Zehra (2009). “Hüdavendigar Vilayetinde Kısmen Bir Cevelan: Fatma Fahrünnisa’nın Bursa İzlenimleri”, Osmanlı Modernleşmesi ve Bursa. Ed.: Cafer Çiftçi, Bursa: Orhangazi Belediyesi Yayınları, s. 135-161.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DILHARÂB (FATMA FAHRÜNNİSA) | Fatma Fahrünnisa (Tezcan) | Araş. Gör. Dr. ZEHRA KAPLAN |
Görüntüle | ||
2 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
3 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
4 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
5 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
6 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
7 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
8 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
9 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
10 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
11 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |