Asıl adı Mehmed Çelebi olan, Muhiddin ve Dolu mahlaslarını kullanan şairin şiirlerinin muhtevi eseri. Eserin neredeyse tamamında Hızır kelimesi geçtiğinden Hızırnâme adıyla bilinen eserin bir başka ismi Divan-ı Şeyh Muhyiddin Çelebi’dir (Erturan 2009: 22). Eser, 1476 yılında tamamlanmıştır. İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Kütüphanesi 9495, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi 3414, Yapı Kredi Sermer Çifter Araştırma Kütüphanesi 921-1, Hüseyin Ayan’ın özel kitaplığı, Isparta Halil Hamit Paşa Kütüphanesi, Konya Mevlana Müzesi Kütüphanesi 4262, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi, Konya Koyunoğlu Müzesi Kitaplığı 13612, Millî Kütüphane Türk Dil Kurumu Kitaplığı, Berlin Devlet Kütüphanesi (Staatsbibliothek zu Berlin), Topkapı Sarayı Kütüphanesi, Koç Üniversitesi Kütüphanesi olmak üzere Hızırnâme’nin şimdilik 12 nüshası tespit edilmiştir (Alay 2005: 22-23).

Eserin giriş kısmında Arapça bir nesir vardır. Başlıkların Farsça yazıldığı eserde 80 tane Türkçe şiir bulunur. Şiirlerin çoğunluğu mesnevi nazım biçiminde kaleme alınsa da gazel, murabba ve kıta formunda şiirlere de rastlanır (Kocaer 2016: 364-365). Hızırnâme’nin beyit ve dörtlük sayısı nüshalara göre değişmektedir. Konya Mevlana Müzesi Kütüphanesi nüshası 368 beyit, 64 dörtlükten meydana gelmiştir. Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi Bölümü nüshası 887 beyit ve 247 dörtlükten teşekkül etmiştir. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi nüshası ise 866 beyit ve 240 dörtlükten oluşmaktadır (Alay 2005: 22-23).

İslamî edebiyatlarda Hz. Peygamber’in Mirac'ı birçok esere konu olmuştur. Bununla birlikte bazı mutasavvıflar miraç hadisesini kendilerinin de ruhsal olarak gerçekleştirdiklerini iddia etmişlerdir. Miraç hadisesini ruhen yaşadığını düşünen Hakîm Senâî (ö. 1131), Feridüddin-i Attar (1220) ve İbnü’l-Arabî (1240) bu türde eser ortaya koymuşlardır (Bardakçı 2008: 111). Şeyh Mehmet Çelebi’nin Hızır önderliğindeki miracı yukarıda temas olunan sufilerin hâllerini ve eserlerini anımsatmaktadır. Şair, manevi yolculuğunda Mekke ve Medine olmak üzere İslam’ın çeşitli kutsal mekânlarına seyahat etmiş, peygamberlerle karşılaşmış ve onlarla konuşmuştur. Ayrıca pek çok evliya ile sohbet etme fırsatı bulmuştur. Horasan, Maveraünnehir, Semerkand, Mağrib diyarı, Nil, Fırat, Bahr-i Muhît (Atlas Okyanusu), Şam, Kudüs, Serendib uğradığı yerler arasındadır (Bardakçı 2008: 113-114). Muhiddin’in Kafdağı’na gerçekleştirdiği yolculuğu betimleyen şiirler de metinde önemli bir yer teşkil eder (Kocaer 2016: 366). Zira tüm sufilerin amacı olan Kafdağı’na erişmek, insan-ı kâmil olmayı sembolize etmektedir (Bardakçı 2008: 113).

Eser giriş, konunun ele alındığı kısım ve bitiş olarak belirlenen klasik mesnevi düzenine uygun olarak tertip edilmiştir. Klasik mesnevilerde tek bir nazım şekli ve aruz vezni görülür. Ancak Hızırnâme’de farklı nazım biçimleri ve aruz kalıpları mevcuttur. 48 gazel, 18 murabba, 6 mesnevi, 3 kıta, 6 kaside de yer alır. Tüm başlıklarda işlenen konular birbirleriyle uyumludur. Eserde konu bütünlüğü görülür. Eserin başındaki besmeleyi Arapça hamdele ve salveleyi tevhid, naat, sebeb-i telif takip eder. Bu kısımda şair çeşitli öğütler verir. Sebeb-i telif bölümünü izleyen beş başlığın ardından giriş bölümü sona erer. Bu başlıklarda Hz. Peygamber’in miracı, mucizeleri, dört halife, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin ve sahabelerin methi işlenir (Alay 2005: 23-24). Esas konu 70 başlık altında 729 beyit ve 250 dörtlükte işlenir (Alay 2005: 24). Eserde sanatkârane bir üslup yoktur ve şiirin şekil hususiyetlerine dair bir endişe görülmez. Eser yer yer halk edebiyatı ögelerini bünyesinde barındırır. İlahi aşk terennüm edilen eserde Yunus Emre (ö. 1320-1321) ve Âşık Paşa (ö. 1332) gibi mutasavvıfların yaşadığı manevi hâlleri yaşayan şair gayet samimi bir dille bu hususu okuyucuyla paylaşmıştır. Eserde ayet ve hadis iktibasları dikkat çeker (Bardakçı 2008: 109-110).

Hızırnâme üzerine biri doktora olmak üzere beş lisansüstü ve bir tane kitap çalışması tespit edilmiştir. Sibel Kocaer, The Journey of an Ottoman Warrior Dervish: The Hızırname (Book of Khidr) Sources and Reception başlıklı doktora tezini Londra Üniversitesinde 2015 yılında tamamlamıştır. 

Şairin biyografisi için bk. “Muhiddin-Dolu, Mehmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muhiddindolu-mehmed