Hüseyin Râcî Efendi tarafından kaleme alınan, Rumeli'den İstanbul'a göçmek zorunda kalan Türk ve Müslüman tebaanın uğradığı zulmün ve yolculuğun anlatıldığı manzume. Türk İslam edebiyatında dinî türler içerisinde ekseriyetle Hz. Muhammed’in hayatındaki en önemli dönüm noktalarından birisi olan hicret olayını anlatan hicretnameler söz konusudur. Bu hicretnamelerin yanı sıra Hz. Peygamber’in hicreti dışındaki göçleri anlatan eserler de mevcuttur. Zağra Müftüsü Karinabadlı Hüseyin Râcî Efendi’nin 93 Harbi olarak da bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı nedeniyle Rumeli’nden İstanbul’a göç etmek zorunda kalan Müslüman Türklerin hicretini anlattığı Hicretnâme adlı eseri bu türden eserlere önemli bir örnektir. Savaşın ve mezalimin sürdüğü aylarda kaleme alınmaya başlanan eser, 1878 yılında tamamlanmıştır. Hicretnâme, 364 beyitten oluşan manzumedir. Kitabın başında Râcî’ye ait vatan hasretini, gurbetin zorluğunu ifade eden bir kıt’a bulunmaktadır. Eser, aruzun “mütfteilün, müfteilün, fâilün” vezniyle nazmedilmiştir. Manzumenin başında yirmi beş beyitlik bir münacat yer almaktadır. Münacatın sonrasında “Tasliye-i Mefhar-i Kâinat Aleyhi Ekmel-üt Tahiyyât” başlıklı bir naat mevcuttur. Münacat ve naat sonrasında anlatılacak konunun işlendiği Hicretnâme’nin esas kısmı olan “Âgaz-ı Kelâm fî Beyân-i Muhâceret-i Enâm” başlamaktadır. Burada işlenen konu olan Rumeli’nden İstanbul’a göç serüveni zaman zaman İslami referanslar çerçevesinde, İslam tarihine telmihler yapılmak suretiyle ifade edilmektedir.

Hicretnâme’nin muhtevasını 1877 yılında harpte yaşanan felaketler dolayısıyla yapılan ilk göç ve 1878’de gerçekleşen ikinci göçle beraber yaşanan facialar, çetin geçen kış şartlarında evlerini terk etmek zorunda kalan muhacirlerin durumuyla hastalık ve kıtlık gibi elim hadiseler oluşturmaktadır. Sayısı binlerle ifade edilen muhacirlerin çektiği acıları birinci ağızdan tanıklıkla aktaran Hüseyin Râcî Efendi’nin manzumesi bu anlamda bir tarihî vesika olarak da değerlendirilebilir. Bütün bu olaylar esnasında rüştiye mektebinde “muallim-i evvel” vazifesini üstlenen Hüseyin Râcî Efendi’nin yörede sevilen ve sayılan, devlet adamları ve ileri gelenler tarafından hürmetle anılan bir şahsiyet olması Hicretnâme’yi kaleme alma konusunda bir sorumluluk üstlendiğini düşündürmektedir. Söz konusu Hicretnâme aynı zamanda Hüseyin Râcî Efendi’nin oğlu Necmi Râcî tarafından 1910 yılında neşredilen Târîhçe-i Vak'a-i Zağra kitabının üçüncü bölümünü teşkil etmektedir. Bu anlamda Hicretname’nin mensur bir eser olan Târîhçe-i Vak'a-i Zağra’nın tamamlayıcısı olduğu söylenebilir. Eser yaşanan mezalimi doğrudan aktarmak amacıyla yazıldığı için sade bir dille kaleme alınmıştır. Eserin müstakil olarak neşredilip neşredilmediği kesin olarak bilinmemektedir. Müslüman Türklerin yaşadığı bu mezalimi kayda geçiren eserin o yıllarda neşredilmeme nedeninin ise Rusların Yeşilköy’e kadar gelmesinin ve harbin dramatik sonuçlarının yarattığı buhrandan kaynaklı olduğu, eserin bu ortamda unutulduğu da ileri sürülmektedir.

Hicretnâme’nin Latin harfleriyle basımı M. Ertuğrul Düzdağ’ın hazırladığı Zağra Müftüsünün Hatıraları/Târîhçe-i Vak'a-i Zağra kitabında yer almaktadır. Yazar, Hicretnâme’yi aslının yanı sıra günümüz Türkçesine de çevirerek hazırlamıştır

Şairin biyografisi için bk. "Hüseyin Râcî Efendi", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü:  http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/raci-huseyin-raci-efendi-karinabadli