- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hâfız Muhammed Ziyâüddin Türkzâde - Madde Yazarı: Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ - Eser Yazılış Tarihi:1304/1887
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Naat
- Yayın Tarihi:05/02/2022
GURRETÜ'L-MÜNÎRE ŞERH-İ KEVKEBİ'L-MUZÎ'E YÂHÛD KASÎDE-İ BÜRDE ŞERHİ (HÂFIZ MUHAMMED)
Kasîde-i Bürde şerhiHâfız Muhammed Ziyâüddin Türkzâde (d. ?/?-ö. 1304/1887'den sonra)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kale-i Sultâniyeli (Çanakkale Çimenlik Kalesi mevkii) Hâfız Muhammed Ziyâüddin Türkzâde’nin (d. ?/?-ö.1304/1887’den sonra), Bûsîrî’nin (ö. 696/1297?) Kasîde-i Bürde’si için kaleme aldığı mensur Türkçe şerh. Eser, “İftitâh” başlığı altında bir mukaddime ile başlamaktadır. Bu bölümde Hâfız Muhammed Ziyâüddin Türkzâde, Allah’a hamd ü sena ve Hz. Peygamber’e salat ü selamdan sonra hocası Seyyid Ahmed Nazîf Efendi’nin Kale-i Sultâniye naipliği sırasında kendisinden Kasîde-i Bürde dersleri aldığını, bu şiirin manevi tesiriyle kalbinde bir muhabbet nuru peyda olduğunu ve bu mübarek kasideye naçizane hizmette bulunabilmek maksadıyla bir şerh kaleme almayı murat ettiğini belirtmektedir. Türkzâde, günah ve isyanlarından dolayı büyük üzüntü duyduğunu ve bu şerh vesilesiyle Hz. Peygamber’in şefaatine talip olduğunu ifade etmektedir. Eserine Gurretü’l-Münîre Şerh-i Kevkebi’l-Muzî’e Yâhûd Kasîde-i Bürde Şerhi ismini veren şarih, Şeyhülislam Mekkî Mehmed Efendi’nin (ö. 1212/1797) Tevessül adlı şerhinin önemine değinmekte ve eserini Sultan II. Abdülhamid’e (1876-1909) takdim ettiğini söylemektedir.
Mukaddimenin ardından Bûsîrî’nin hayatı, Kasîde-i Bürde’nin yazılış hikâyesi, fazileti, okunma adabı, isimlendirilişi, bölümleri ve vezni gibi şekil ve muhteva hususiyetleri hakkında detaylı bilgi verilmektedir. Eserde Kasîde-i Bürde’nin kaynak beyitleri önce gramer açısından ele alınıp uzun uzun açıklanmış daha sonra ortaya çıkan anlam “Mahsûl-i Maʻnâ-yı Beyt” başlığı altında eski şerhlerden de istifade edilerek bol örnekler ve çeşitli şiirlerden yapılan alıntılarla genişletilmiş ve son olarak “Yaʻnî” ifadesiyle başlayan bölümde ise beytin şerhi özetlenmiştir. 1304/1887 yılında tamamlanan eser, 1311/1894’te İstanbul’da Kasbar Matbaasında basılmıştır.
Eserden Örnekler
el-Faslu’l-Evvelü fî Aşki Resûlillâhi
Bu fasl-ı evvel Mahbûb-ı Hudâ ve İmâm-ı Mescid-i Aksâ olan sipeh-sâlâr-ı enbiyâ hazretlerinin aşk-ı nebeviyesi beyânında olucudur.
Em hebbeti’r-rîhu min tilkâ’i Kâzımetin
Ve evmeda’l-berku fi’z-zalmâ’i min İdami
(Em hebbet)deki (em)in muttasıla olduğunu Şârih Şeyhzâde aleyhi’r-rahme ihtiyâr ve munkatıʻa olduğunu dahı Mekkî Efendi merhûm beyân ve tercîhen ihtiyâr etmişdir. (Hebbet) hübûb, esmek maʻnâsına fiʻl-i mâzîdir. (er-Rîhu) refʻile (hebbet) fiʻlinin fâʻilidir. (Min tilkâ’i)deki (min) hurûf-ı cârreden olup (hebbet) fiʻline müteʻallikdir. (Tilkâ’i) tâ’nın kesriyle ve lâm’ın sükûnuyla cânib ü cihet maʻnâsına olarak cârr meʻa’l-mecrûrdur. (Kâzıme) Medîne-i Münevvere’nin ismi olup izâfet bi-maʻna’l-lâm olarak (tilkâ’i) kelimesinin muzâfun ileyhidir ve ism-i fâʻilidir. (Ve evmeda)daki (vâv) "ev" maʻnâsına hurûf-ı âtıfedendir. (Evmeda) lemeʻân maʻnâsına eymâzdan fiʻl-i mâzîdir. (el-Berku) sehâbdan zâhir olan nâr maʻnâsına olarak refʻile (evmeda) fiʻlinin fâʻilidir. (Fi’z-zalmâ’i)de (fî) hurûf-ı cârreden olup (evmeda fiʻline) müteʻallikdir. (ez-Zalmâ’i) zıdd-ı nûr olan zulmetden (azlemin) mü’ennesi olup cârr meʻa’l-mecrûr oldukdan sonra (berk) kelimesinden hâldir ki takdiri (vâkıʻan fî leyleti’z-zalmâ’i)dir. (min İdami)deki (min) hurûf-ı cârreden olup (evmeda) fiʻline müteʻallikdir. (İdam) kavli hemzenin kesriyle ve dâd’ın fethıyla Medîne-i Münevvere’ye karîb bir vâdî yâhûd o mahalde bir cebelin ismi olup cârr meʻa’l-mecrûrdur.
(Hâfız Muhammed Ziyâüddin Türkzâde 1311/1894).
Kaynakça
Hâfız Muhammed Ziyâüddin Türkzâde (1311/1894). Gurretü’l-Münîre Şerh-i Kevkebi’l-Muzî’e Yâhûd Kasîde-i Bürde Şerhi. İstanbul: Kasbar Matbaası.
Şahin, Ebubekir Sıddık (1997). Kaside-i Bürde’nin Türkçe Şerh ve Tercümeleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
2 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
3 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
4 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
5 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
6 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
7 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |