GÜLZÂR-I ÂSÂR (NÂCİM)
seçme beyitler
Nâcim, Abdurrahmân Nâcim Efendi (d. 1249/1833 - ö. 1312/1895)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Süleymaniye eşrafından Mehmed Bey'in oğlu olan Abdurrahman Nâcim Efendi’nin (ö. 1895) Arap, Fars ve Türk şairlerinden derlediği ve hikmet içerikli beyitleri ihtiva eden mürettep eseri. Eserin Abdurrahman Nâcim Efendi’ye aidiyetini ve matbu oluşunu Bursalı Mehmet Tahir (1333: II, 469) ve İbnü'l-Emin Mahmud Kemal nakletmiştir. Ancak İbnülemin, eserin adını Gülzâr-ı Edeb şeklinde nakletmiştir (1969: II, 1057).

1309/1891'de Beyrut'ta tab edilen ve 272 sayfadan müteşekkil olan eserin mukaddimesinde Abdurrahman Nâcim, "Besmele", "Hamdele" ve "Salvele"den sonra “Arap, Fars ve Türk şiirinde birçok hikmetli beyitler olmasına rağmen, bunlar dağınık halde bulunduğu için gerektiği şekilde faydalanmak mümkün olmamaktadır. Bu sebeple, beyitlerin ilk harfine göre alfabetik olarak tertip ettiğim bu esere Gülzâr-ı Âsâr adını verdim.” (Sevgi 2022) mealinde bir açıklamayla eserini derleme sebebini ifade etmiştir.

Bir beyit derlemesi olan Gülzâr-ı Âsâr, Abdurrahman Nâcim Efendi’nin en hacimli eseri olarak dikkatleri çekmektedir. Ahmed Abdurrahman Nâcim’in edebî zevkini de ortaya çıkarması bakımından kıymetli olan bu derlemede, Arap ve Fars edebiyatının yanı sıra divan edebiyatının değişik yüzyıllarda yaşamış şairlerinin muhtelif manzumelerinden seçilmiş 3000’i aşkın beyit bulunmaktadır. Bu beyit seçkilerinin sonunda ise müellifin 27 Nisan 1885 tarihli ve “Râhnâme-i Diyâr-ı Bekir” adlı Farsça manzum bir seyahatnâmesi de bulunmaktadır.

Eserde manzumelerinden seçme beyitler bulunan en meşhur şairler arasında Arap şairlerinden Ebû Tayyîb el-Mütenebbî (ö. 965), İbn Hacer el-Askalânî (ö. 1449), İmâdüddin el-İsfahânî (ö. 1201) ve Ebü’l-Feth Büstî (ö. 1010); Fars şairlerden Kemâl-i Hucendî (ö. 1410), Sâib-i Tebrîzî (ö. 1676 [?]), Hâfız-ı Şirâzî (ö. 1390 [?]) ve Genceli Nizâmî (ö. 1214 [?]); Türk şairlerden ise Fuzûlî (ö. 1556), Bağdatlı Rûhî (ö. 1605), Fıtnat Hanım (ö. 1780), Sümbülzâde Vehbî (ö. 1809) ve Keçeci-zâde İzzet Molla (ö. 1829) gibi şairler sayılabilir.

Abdurrahman Nâcim Efendi’nin bu derlemesi, 19. yüzyılda kaleme alınmış olan Recâizâde Ahmet Cevdet’in (ö. 1831) Nevâdiru'l-Âsâr'ı, Bursalı Mehmet Tahir’in (ö. 1925) Müntehabât-ı Mesâri’ u Ebyât'ı ve İ. Hilmi Soykut’un (ö. 1974) Unutulmaz Mısralar adlı çalışmaları gibi kıymetli bir derleme olarak dikkatleri çekmektedir.  Eser üzerinde henüz bilimsel bir çalışma yapılmamıştır.

Derleyicinin biyografisi için bk. "Nâcim, Abdurrahmân Nâcim Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nacim-abdurrahman-nacim-efendi 

Kaynakça


İnal, İbnülemin Mahmud Kemal (1969). Son Asır Türk Şairleri. Cüz II. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2003). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Sevgi, Ahmed (2022). “Bir Şiir Mecmuası: Gülzâr-ı Âsâr". Yeniçağ Gazetesi. (30 Mart 2022) https://www.yenicaggazetesi.com.tr/bir-siir-mecmuasigulzri-sr-525607h.htm [Erişim tarihi: 09.05.2022].

Atıf Bilgileri


ÇALKA, Mehmet Sait. "GÜLZÂR-I ÂSÂR (NÂCİM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/gulzar-i-asar-nacim. [Erişim Tarihi: 19 Ocak 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 HÜVİYYET-İ SÜBHANÎ VE MAHİYYETİ İNSANÎ (NÂCİM) Nâcim, Abdurrahmân Nâcim Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
2 EL-ERBAÛN Fİ'L-ERBAÎN MİN-EHADİSİ SEYYİDİ'L-MÜRSELÎN (NÂCİM) Nâcim, Abdurrahman Nâcim Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 AHSENÜ'L-DELÂLE İLE'R-RİSÂLE (NÂCİM) Nâcim, Abdurrahman Nâcim Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 RÂHNÂME-İ DİYARIBEKİR (NÂCİM) Nâcim, Abdurrahmân Nâcim Efendi Doç. Dr. Mehmet Sait ÇALKA
Görüntüle
5 HEDİYYETÜ’L-ÜMEM VE YENBÛʿU’L-HİKEM (NÂCİM) Nâcim, Abdurrahman Nâcim Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
6 NİME'R-REFİK (NÂCİM) Nâcim, Abdurrahman Nâcim Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 SAFVETÜ'L-KELÂM (NÂCİM) Nâcim, Abdurrahmân Nâcim Efendi Doç. Dr. Mehmet Sait ÇALKA
Görüntüle
8 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
9 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
10 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
11 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
12 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
13 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
14 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
15 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
16 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
17 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle