GÜLŞEN-İ HAYÂT/GÜLŞEN-İ HAYÂT VE MERHEM-İ MEMÂT (ÂŞIK YUNUS EMRE)
mensur mevize
Âşık Yunus Emre (d.?/ö.1439)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait mensur bir nasihat ve vaaz kitabı. Eserin iki nüshası bulunmaktadır. Bu nüshaların ikisi de Konya Ahmet Rasih İzzet Koyunoğlu Şehir Müze ve Kütüphanesi’nde, 12752 ve 13652 arşiv numaralarıyla kayıtlıdır. 12752 arşiv numaralı nüshada eserin tam adı Haza Kitâbu Tuhfetü’l-Ebrâr olarak verilmektedir ve nüsha sondan eksiktir. 13652 arşiv numaralı nüshada ise eserin tam adı Gülşen-i Hayât ve Merhem-i Memât olarak verilmektedir. Bu nüsha da sondan eksiktir. Bu nüsha üzerinde Gökhan Ölker çalışma yapmıştır (Ölker 2015). Her iki nüshada da ayetler, hadisler ve dualarla Tanrı’nın isimleri kırmızı mürekkeple yazılmıştır.

Eser, ebedî hayata nasıl hazırlanılması gerektiği, cennetin nimetleri; dünya nimetlerine tamah etmenin getirdiği hırs, yalan, kibir gibi duyguların kötülüğü, cehennem azabı gibi dinî ve ahlaki konularda nasihatlerde bulunmaktadır. Olayları daha çarpıcı bir şekilde ifade edebilmek için olay örgüsü içerisine hikâyeler serpiştirilmiştir. Ayetlerden, hadislerden iktibaslar yapılmış, günümüzde dahi anlatılan kıssalardan örnekler verilmiştir (Ölker 2018: 35). Eserin son kısımları eksik olduğu için herhangi bir müellif ya da müstensih adına rastlanmamaktadır. 12752 arşiv numaralı yazmada, eser adının altında “Yunus Emre” kaydı vardır ve esere sonradan eklenmiş olma ihtimali olan kayıtlarda “Âşık Emrem”, “Kitab-ı Yunus Emre”, “Kitab-ı Gülşen” gibi notlar bulunmaktadır. Bu bilgiler ışığında eserin Âşık Yunus’a (d.?/ö.1439) ait olma ihtimali yüksektir (Ölker 2018: 44).

Müellifin biyografisi için bk. "Yunus Emre, Yunus, Kul Yunus, Âşık Yunus, Yunus Emrem", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü.http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yunus-emre-yunus-kul-yunus-asik

Eserden Örnekler


Her kim tâ’ati terk itse günâha meşgûl olsa inanmışdur ne kadar inandum dirse yalandur gizlice küfri vardur eger inansa günâhı terk idüp tâ’ate meşgûl olayduŋ pes açuŋ göziŋüzi dirüŋ ögüŋüzi günâhda ictinâb idüp yıglınuŋ dürlü tâ’ate meşgûl oluŋ her gün tevbeŋüzi yeŋileŋ tevbeler tonun geyüŋ kendüzüŋizi şakî bilüp dâyim tazarru’da oluŋ tekebbürligi ve benligi koŋ tevâzu’ tonun ve alçaklık tonun geyüŋ her kişi kim iki kullugı bir hizmetkâr ne buyursa hâl bu olsa kim ol kullugın birisin kendü bitirmek elinden gelür olsa bitürmese ol mütekebbirler kopup hor hakîr olacakdur ve her kişi kim yetmiş yıl ya dahı artuk ‘ibâdet itse gündüz orucla gicesin ihyâ-y-ıla geçürse dahı kendüzin agla bilse günâhkâr bilmese tazarru’ın ve yalvarmaklıgın kesse ol kişi mecmû-ı tâ’atin ‘ibâdetin hep yile virmişlerden olur (Ölker 2015: 271-272).

Kaynakça


Ölker, Gökhan (2015). Gülşen-i Hayat. Konya: Palet Yay.

Ölker, Gökhan (2018). "Eski Anadolu Türkçesinin Önemli Bir Eseri: Gülşen-i Hayat". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (SUTAD). 43: 33-46.

Atıf Bilgileri


Işık, Güllü. "GÜLŞEN-İ HAYÂT/GÜLŞEN-İ HAYÂT VE MERHEM-İ MEMÂT (ÂŞIK YUNUS EMRE)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/gulsen-i-hayat-gulsen-i-hayat-ve-merhem-i-memat-asik-yunus-emre. [Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MENÂKIBÜ’L-ÂRİFÎN (EFLÂKÎ) Eflâkî, Eflâkî Dede, Eflâkî Ahmed Ârifî, Ârifî Doç. Dr. Mehmet Ünal
Görüntüle
2 MEVHÛB-I MAHBÛB (ŞEYHOĞLU) Şeyhoğlu, Baba Yusuf Sivrihisarî Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
3 MÜNYETÜ'L-EBRÂR VE GUNYETÜ'L-AHYÂR (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Taha Orhan
Görüntüle
4 TABSİRATÜ’L-MÜBTEDİ VE TEZKİRETÜ-İ-MÜNTEHİ (KONEVÎ) Konevî, Sadreddin Doç. Dr. Mevlüt Gülmez
Görüntüle
5 KİTÂBÜ’L-MÜNTEHÂ EL-MÜŞTEHÂ ALE’L-FÜSÛS (AHMED BÎCÂN) Ahmed-i Bîcân, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân, Şeyh Ahmed Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib Dr. Mehmet Bilal Yamak
Görüntüle
6 RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Muhammed Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
7 MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Diğer Edibe Taş
Görüntüle
8 ŞERH-İ HADİS-İ ERBÂİN (SOMUNCU BABA) Somuncu Baba Prof. Dr. Enbiya Yıldırım
Görüntüle
9 ZİKİR RİSÂLESİ/ KELİME-İ TEVHİD ZİKRİ RİSÂLESİ (SOMUNCU BABA) Somuncu Baba, Hamîdüddîn-i Aksarâyî Diğer Tuğba Nurlu Ertürk
Görüntüle
10 KÂŞİFÜ'L-ESTÂR AN VECHİ'L-ESRÂR (ŞEYH HÂMİD-İ VELÎ) Şeyh Hâmid-i Velî Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle