- Yazar Biyografisi (TEİS)
Âşık Yunus Emre - Madde Yazarı: Araş. Gör. Güllü Işık
- Eser Yazılış Tarihi:15. Yüzyıl
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:04/08/2022
GÜLŞEN-İ HAYÂT/GÜLŞEN-İ HAYÂT VE MERHEM-İ MEMÂT (ÂŞIK YUNUS EMRE)
mensur mevizeÂşık Yunus Emre (d.?/ö.1439)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait mensur bir nasihat ve vaaz kitabı. Eserin iki nüshası bulunmaktadır. Bu nüshaların ikisi de Konya Ahmet Rasih İzzet Koyunoğlu Şehir Müze ve Kütüphanesi’nde, 12752 ve 13652 arşiv numaralarıyla kayıtlıdır. 12752 arşiv numaralı nüshada eserin tam adı Haza Kitâbu Tuhfetü’l-Ebrâr olarak verilmektedir ve nüsha sondan eksiktir. 13652 arşiv numaralı nüshada ise eserin tam adı Gülşen-i Hayât ve Merhem-i Memât olarak verilmektedir. Bu nüsha da sondan eksiktir. Bu nüsha üzerinde Gökhan Ölker çalışma yapmıştır (Ölker 2015). Her iki nüshada da ayetler, hadisler ve dualarla Tanrı’nın isimleri kırmızı mürekkeple yazılmıştır.
Eser, ebedî hayata nasıl hazırlanılması gerektiği, cennetin nimetleri; dünya nimetlerine tamah etmenin getirdiği hırs, yalan, kibir gibi duyguların kötülüğü, cehennem azabı gibi dinî ve ahlaki konularda nasihatlerde bulunmaktadır. Olayları daha çarpıcı bir şekilde ifade edebilmek için olay örgüsü içerisine hikâyeler serpiştirilmiştir. Ayetlerden, hadislerden iktibaslar yapılmış, günümüzde dahi anlatılan kıssalardan örnekler verilmiştir (Ölker 2018: 35). Eserin son kısımları eksik olduğu için herhangi bir müellif ya da müstensih adına rastlanmamaktadır. 12752 arşiv numaralı yazmada, eser adının altında “Yunus Emre” kaydı vardır ve esere sonradan eklenmiş olma ihtimali olan kayıtlarda “Âşık Emrem”, “Kitab-ı Yunus Emre”, “Kitab-ı Gülşen” gibi notlar bulunmaktadır. Bu bilgiler ışığında eserin Âşık Yunus’a (d.?/ö.1439) ait olma ihtimali yüksektir (Ölker 2018: 44).
Müellifin biyografisi için bk. "Yunus Emre, Yunus, Kul Yunus, Âşık Yunus, Yunus Emrem", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü.http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yunus-emre-yunus-kul-yunus-asik
Eserden Örnekler
Her kim tâ’ati terk itse günâha meşgûl olsa inanmışdur ne kadar inandum dirse yalandur gizlice küfri vardur eger inansa günâhı terk idüp tâ’ate meşgûl olayduŋ pes açuŋ göziŋüzi dirüŋ ögüŋüzi günâhda ictinâb idüp yıglınuŋ dürlü tâ’ate meşgûl oluŋ her gün tevbeŋüzi yeŋileŋ tevbeler tonun geyüŋ kendüzüŋizi şakî bilüp dâyim tazarru’da oluŋ tekebbürligi ve benligi koŋ tevâzu’ tonun ve alçaklık tonun geyüŋ her kişi kim iki kullugı bir hizmetkâr ne buyursa hâl bu olsa kim ol kullugın birisin kendü bitirmek elinden gelür olsa bitürmese ol mütekebbirler kopup hor hakîr olacakdur ve her kişi kim yetmiş yıl ya dahı artuk ‘ibâdet itse gündüz orucla gicesin ihyâ-y-ıla geçürse dahı kendüzin agla bilse günâhkâr bilmese tazarru’ın ve yalvarmaklıgın kesse ol kişi mecmû-ı tâ’atin ‘ibâdetin hep yile virmişlerden olur (Ölker 2015: 271-272).
Kaynakça
Ölker, Gökhan (2015). Gülşen-i Hayat. Konya: Palet Yay.
Ölker, Gökhan (2018). "Eski Anadolu Türkçesinin Önemli Bir Eseri: Gülşen-i Hayat". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (SUTAD). 43: 33-46.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MENÂKIBÜ’L-ÂRİFÎN (EFLÂKÎ) | Eflâkî, Eflâkî Dede, Eflâkî Ahmed Ârifî, Ârifî | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
2 | MEVHÛB-I MAHBÛB (ŞEYHOĞLU) | Şeyhoğlu, Baba Yusuf Sivrihisarî | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
3 | MÜNYETÜ'L-EBRÂR VE GUNYETÜ'L-AHYÂR (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Taha Orhan |
Görüntüle | ||
4 | TABSİRATÜ’L-MÜBTEDİ VE TEZKİRETÜ-İ-MÜNTEHİ (KONEVÎ) | Konevî, Sadreddin | Doç. Dr. Mevlüt Gülmez |
Görüntüle | ||
5 | KİTÂBÜ’L-MÜNTEHÂ EL-MÜŞTEHÂ ALE’L-FÜSÛS (AHMED BÎCÂN) | Ahmed-i Bîcân, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân, Şeyh Ahmed Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib | Dr. Mehmet Bilal Yamak |
Görüntüle | ||
6 | RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Muhammed | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
7 | MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | Diğer Edibe Taş |
Görüntüle | ||
8 | ŞERH-İ HADİS-İ ERBÂİN (SOMUNCU BABA) | Somuncu Baba | Prof. Dr. Enbiya Yıldırım |
Görüntüle | ||
9 | ZİKİR RİSÂLESİ/ KELİME-İ TEVHİD ZİKRİ RİSÂLESİ (SOMUNCU BABA) | Somuncu Baba, Hamîdüddîn-i Aksarâyî | Diğer Tuğba Nurlu Ertürk |
Görüntüle | ||
10 | KÂŞİFÜ'L-ESTÂR AN VECHİ'L-ESRÂR (ŞEYH HÂMİD-İ VELÎ) | Şeyh Hâmid-i Velî | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle |