Şânî'nin tasavvufî alegorik eseri. Gülşen-i Efkâr 1730 beyitten oluşmaktadır. Giriş bölümü 711, konunun işlendiği bölümü 960,  bitiş bölümü ise 59 beyitten oluşmaktadır. Beyit sayısı nüshalara göre farklılık göstermektedir (Kurmuş 2010: 28).

Gülşen-i Efkâr’ın giriş bölümünde eserin Sultan Murad zamanında yazıldığı belirtilmiştir. Mesnevinin bir diğer nüshasında ise Lârendeli Şânî’nin, Sultan III. Murad devri şairlerinden Monla Çelebi’yle tanışmış olan Şeyh Ömer Rûşenî’nin müritlerinden biri olduğu kaydedilmiştir. Hem biyografik kaynaklarda verilen bilgiler hem de Gülşen-i Efkâr’da şairin III. Murad için yazdığı methiye bunu doğrulamaktadır. Bu bilgilere göre Gülşen-i Efkâr’ın Sultan III.Murad devrinde (1574-1595) yazıldığı söylenebilir (Kurmuş 2010: 25-26).

Gülşen-i Efkâr dinî-tasavvufî konulu alegorik bir mesnevidir. Eserde "akıl", "ilim", "hilm" ve "devlet" kişileştirilmiş kahramanlardır. Bu dört kahraman, kimin daha faziletli olduğu konusunda tartışmaya başlarlar. Bu tartışmanın galibi çıkmayınca, sorularına cevap verebilecek birini bulmak üzere "şehr-i marifete" doğru yola çıkarlar. Burada "rûh-ı pür-hikmet" adındaki kişiye dertlerini anlatırlar. Hepsi teker teker ayet ve hadisleri tanık göstererek iddialarını yinelerler. "Rûh-ı pür-hikmet" de onları dinler ve hepsinin eksik yönlerini, zayıflıklarını gözler önüne serer. Hikâyenin sonunda "rûh-ı pür-hikmet" dört kahramana da nasihat eder (Kurmuş 2010: 26).

İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi nu: 3040; İstanbul Üniversitesi, Merkez Kütüphanesi nu: 1917 ve Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Bölümü nu: 3731'de olmak üzere üç nüshası bulunan (Alparslan 2007: 84-85) Gülşen-i Efkâr üzerine  Mevlüde Alparslan (2007) yüksek lisans tezi, Cengiz Veli Kurmuş (2010) ise doktora tezi hazırlamıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Şânî, Mehmed Şânî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sani-mehmed-sani-efendi