Mahmûd bin Kâdî-i Manyas tarafından yapılan Anadolu sahasındaki ilk Gülistân tercümesi. Sa'dî'nin Gülistân'ı, mütercim tarafından iki farklı şekilde tercüme edilmiştir. Biri, içinde nazım parçalarının da mevcut bulunduğu "ilaveli, geniş" ama eksik tercüme (Özkan 2014); diğeri ise kendisinin bundan vazgeçerek hazırladığı manzumelerin olmadığı "muhtasar" tercümedir (Turan 2022). Burada Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, nu. K. 931 ve İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, nu. TY 3010'da kayıtlı iki nüshası tespit edilen manzumelerin de yer aldığı "ilaveli ve geniş" tercümeden bahsedilecektir. 

Mahmûd bin Kâdî-i Manyas, Sa'dî'nin manzum ve mensur karışık şekilde kaleme aldığı Farsça Gülistân’ı aslına uygun olarak yani manzum kısımları manzum, mensur kısımları mensur olarak sade ve akıcı bir dille Türkçeye çevirmiş, çeviriyi 13 Şaban 833/7 Mayıs 1430 tarihinde tamamlamıştır. Mahmûd'un mukaddime bölümünde belirttiğine göre halk Arapça ve Farsça bilmediğinden Gülistân’ı Türkçeye çevirmesi kendisinden istenmiştir. Böylece bir “sofra”ya teşbih edilen eserden tüm Anadolu halkı istifade edebilecek ve Türkçe Gülistân onların yaralarına da merhem olabilecektir (Mahmûd bin Kâdî-i Manyas (a), vr. 5b). Mütercim, metne Gülistân’da bulunmayan bazı fıkra ve hikâyeler eklemiş, dolayısıyla ilaveler yaparak eseri zenginleştirmeye çalışmıştır. Gülistân’ın mensur ve manzum kısımlarındaki başlıkları tercümeye almamıştır. Manzum kısımların Farsçalarını metne dâhil etmiş ve hemen altında Türkçelerini yine manzum olarak vermiştir. Gülistân’ın mukaddime bölümünü kısaltarak çevirmiş, bazı manzumeleri de atlamıştır. Bir nüshada tercümenin Çelebi Sultan Mehmed’e sunulduğu ifade edilmişse de (Mahmûd bin Kâdî-i Manyas (a), vr. 9b-10a) tercümenin tamamlandığı tarihte tahtta II. Murâd vardır. Her iki tercümenin bu tarihte yapılması ve müellifin diğer eserlerinin de II. Murâd’a ithaf edilmiş olması, kitabın Çelebi Sultan Mehmed’e sunulduğu bilgisinin müstensih tarafından sehven yazıldığını düşündürmektedir.

Gülistân Tercümesi üzerine Mustafa Özkan'ın yaptığı tanıtma nitelikli çalışmalar mevcuttur (1993: 7-14; 2014; 2016).