Anadolu sahasında Mahmûd bin Kâdî-i Manyas tarafından yapılan ilk Gülistân tercümesi. Manzum ve mensur karışık olarak kaleme alınan Sa'dî'nin Gülistân'ı, mütercim tarafından iki farklı şekilde tercüme edilmiştir. Biri, nazım parçalarının da olduğu ilaveli, geniş tercüme (Özkan 2014), diğeri ise kendisinin bu tercümeden vazgeçerek hazırladığı nazım parçaları bulunmayan muhtasar tercümedir (Özkan 1993: 7, 14; 2016: 55). Burada muhtasar tercüme hakkında bilgi verilecektir.

Eser, 13 Şaban 833/7 Mayıs 1430 tarihinde tamamlanıp II. Murâd’a sunulmuştur. Eserde “Der-Medh-i Sultân Murâd bin Mehemmed Han” başlığıyla Arapça ve Türkçe karışık 11 beyitlik bir manzume ile II. Murâd övülmüştür. Mütercimin belirttiğine göre bir gün tek başına otururken arkadaşlarından biri yanına gelip Sa'dî’nin Gülistân’ını tercüme etmesini istemiş, o da bunun üzerine 8 bâbını cennetin 8 kapısına benzettiği Sa’dî’nin Gülistân’ını yine 8 bâb olarak Türkçeye tercüme etmiştir. Risalenin birinci bâbı padişahların özellikleri, ikinci bâbı dervişlerin huyları, üçüncü bâbı kanaatin ululuğu, dördüncü bâbı az konuşmanın faydaları, beşinci bâbı yiğitlik ve aşk, altıncı bâbı yaşlılık ve zaafları, yedinci bâbı terbiyenin önemi ve sekizinci bâbı hikmet ve öğüt hakkındadır (Özkan 1993: 130-131, 133, 154, 170, 189, 194, 205, 210, 217).

Mahmûd, kitabı önce manzum olarak çevirmeyi istediğini, ama “nazmın Türkçeye pek yakışmadığını” (Özkan 1993: 132) belirtip mensur olarak tercüme etmiştir. Gülistân’daki bütün hikâyeleri tercüme etmeyip bir seçme yoluna gitmiş ve seçtiklerini de ilaveler yapmadan, aslına sadık kalarak Türkçeye çevirmiştir. Ancak hikâyeleri kelime kelime almamış, bazı yerleri atlamıştır. Dolayısıyla hikâyedeki olayı anlatmak veya mesajı vermek hedefinde olduğunu göstermiştir. Sa'dî'nin Gülistân'ındaki “şi’r, kıt’a, beyt, mesnevi” gibi manzumelerden de sadece bir kısmını mensur olarak tercüme etmiştir. Eserin gayet açık ve anlaşılır bir dili vardır. 

İki yazma nüshası tespit edilen Gülistân Tercümesi, dil incelemesiyle birlikte yayımlanmıştır (Özkan 1993).