- Yazar Biyografisi (TEİS)
Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi - Madde Yazarı: Dr. Nurten SEVİNÇ
- Eser Yazılış Tarihi:1161/1748
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tarih
- Yayın Tarihi:09/10/2022
GÜL-İ ZÎBÂ
Hadîkatü’l-Vüzerâ zeyliSa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi (d. 1133/1721 - ö. 1178/1764-1765)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Osman-zâde Ahmed Tâ'ib’in (ö. 1136/1724) sadrazam biyografilerine dair Hadîkatü’l-Vüzerâ’sına zeyil olarak Şehrî-zâde Mehmed Saʿîd (d.1133/1721 - ö.1178/1764-1765) tarafından kaleme alınan eser (Özcan 2020: 150). Osman-zâde’nin, Osman Gazi’nin oğlu olduğu iddia edilen Alâeddin Paşa’dan Râmi Mehmed Paşa’ya kadar doksan üç sadrazamın biyografisini ihtiva eden bu eserine Dilâver Ağazâde Ömer Vahid Efendi (ö. 1172/1758) tarafından yazılan zeyil, Osman-zâde’nin bıraktığı III. Ahmed’in ilk sadrazamı olan Kavanoz Ahmed Paşa ile başlayıp Nevşehirli Damad İbrâhim Paşa ile sona eren on üç sadrazamın biyografisini içermektedir. Ömer Vahid Efendi’nin özel bir isim ile anılmayan bu zeyli Hadîkatü’l-Vüzerâ ile basılarak yine birlikte tıpkıbasımı yapılmıştır (Özcan 1997: 22; Sevinç 2020: 21). Şehrî-zâde’nin kaleme aldığı Gül-i Zîbâ ise Osman-zâde’nin kaldığı yerden başlayıp III. Ahmed’in sadrazamı Nişancı Ahmed Paşa’dan I. Mahmud’un sadrazamı Said Mehmed Paşa’ya kadar olan veziriazam biyografilerini ele almaktadır (Bilici 2010: 473).
Gül-i Zîbâ’da Kavanoz Ahmed Paşa, Damad Hasan Paşa, Kalaylıkoz Ahmed Paşa, Baltacı/Teberdâr Mehmed Paşa, Çorlulu Ali Paşa, Köprülüzâde Numan Paşa, Yusuf Paşa, Süleyman Paşa, İbrahim Paşa, Damad/Şehid Ali Paşa, Halil Paşa, Mehmed Paşa, Damad İbrahim Paşa, Silâhdâr Mehmed Paşa, Kabakulak İbrahim Paşa, Topal Osman Paşa, Hekimzâde Ali Paşa, Gürcü İsmail Paşa, Esseyyid Mehmed Paşa, Muhsinzâde Abdullah Paşa, Yeğen Mehmed Paşa, Gazi İvaz el-Hâc Mehmed Paşa, el-Hâc Ahmed Paşa, es-Seyyid Hasan Paşa, el-Hâc Mehmed Paşa, es-Seyyid Abdullah Paşa, Divitdar Mehmed Paşa, Mustafa Paşa, Nâilî Abdullah Paşa, Bıyıklı Ali Paşa, Said Mehmed Paşa, gibi sadrazamların biyografilerine yer verilmiştir. Bu minvalde söz konusu sadrazamların aslen nereli oldukları, sarây-ı hümâyûna gelişleri, intisap ettikleri kişiler, yetenekleri, hasletleri, kimlerin vasıtasıyla hangi görevlere kaç defa getirildikleri, tasarruf ettikleri mansıplar, sadrazamlık ve yaşam süreleri, nerede medfûn oldukları ve hayratlarının hangi mahalde bulunduğuna dair bilgiler verilmiştir. Eserde sadrazam biyografileri yalın bir dille bazen detaylı şekilde ele alınarak “beyit”, “li-münşiihî” “tarih” başlıkları altında farklı uzunluktaki şiirlerle süslenmiştir.
Gül-i Zîbâ’nın yurt içi ve yurt dışında birçok yazma nüshası bulunmaktadır (bk. TCYK 1945-1951: 696-699). .
Müellifin biyografisi için bk. "Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/said-sehrizade-mehmed-efendi
Eserden Örnekler
İşbu bin yüz altmış bir sâli evâsıtında fuzalâ-yı nâdiredândan münşiyân-ı zemânenin ercmendi sâbıkâ Belgrad Derterdârı Ömer Efendi’nin nüsha-i merkûmeyi tezyîle şürûʿları bu kemter-i abîd Şehrî-zâde Mehmed Saʿîd’e bâ'is-i şevk-i cedîd olmagla müsevvedât-ı nüsha-i merkûmeyi tebyîze ibtidâ olundu. Erbâb-ı maʿârifden kusûrumuz ve hefevât u aserâtımız safh-ı cemîl ile mestûr buyurulmak aksâ mâ-yetemennâdır. Ve mine’llahi’t-tevfîk ve’l-i'âneti’l- Kadîr. (Şehrî-zâde Mehmed Sa'îd [yz.]: 12a-12b; Sevinç 2020: 22).
Kaynakça
Bilici, Faruk (2010). “Şehrîzâde Mehmed Said”. İslâm Ansiklopedisi, C. 38. İstanbul: TDV Yay. 473.
Özcan, Abdülkadir (1997). “Hadîkatü’l-Vüzerâ”. İslâm Ansiklopedisi, C. 15. İstanbul: TDV Yay. 22.
Özcan, Abdülkadir (2020). Osmanlı’da Tarih Yazımı ve Kaynak Türleri. İstanbul: Kronik Kitap.
Sevinç, Nurten (2020). Şehrîzâde Mehmed Said ve Kurretü’l-Ebsâr (Târîh-i Nevpeydâ) Adlı Eseri: Tahlil ve Metin. Doktora Tezi. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
Şehrî-zâde Mehmed Sa'îd (yz). Gül-i Zîbâ. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, TY 9826.
TCYK: İstanbul Kütüphaneleri Tarih-Coğrafya Yazmaları Katalogları (1945-1951). Ankara: Maarif Vekâleti. s. 696-699.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KURRETÜ’L-EBSÂR / TÂRÎH-İ NEV-PEYDÂ | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
2 | HEŞT BEHİŞT FÎ TÂRÎHİ KOSTANTİNİYYE | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
3 | LÜBBÜ'T-TEVÂRÎH (SA'ÎD) | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
4 | TUHFETÜ'L-MUSTAFÂVİYYE FÎ BEYÂNİ AHVÂLİ KABUDÂNÂTİ'D-DEVLETİ'L-ALİYYETİ'L-OSMÂNİYYE | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Öğr. Üyesi DAVUT ADLIĞ |
Görüntüle | ||
5 | ZÜBDETÜ'L-AHBÂR EL-MÜTA'ALLİKA Bİ'L-BİHÂR | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
6 | MAHZENÜ'S-SAFÂ KENZ-İ DÜRER-İ ZİKR-İ ŞU'ARÂ | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Prof. Dr. Ersen ERSOY |
Görüntüle | ||
7 | GÜLŞEN-İ MÜLÛK | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
8 | METNÜ'T-TEVÂRÎH | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
9 | TÂCÜ’L-KAVÂNÎN | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
10 | RAVZATÜ'L-ENFÜS Fİ'T-TÂRÎH | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
11 | ZÜBDETÜ'T-TEVÂRÎH (SA'ÎD) | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
12 | TÂRÎH-İ DÜVEL VE MÜLÛK | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Öğr. Üyesi DAVUT ADLIĞ |
Görüntüle | ||
13 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
14 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
16 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
17 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
18 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
19 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
20 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
21 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
22 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |