- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hâfız Post - Madde Yazarı: Emine Sıdıka Toptaş
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Derleme
- Türü/Formu:Mecmua
- Yayın Tarihi:25/08/2022
GÜFTE MECMÛ'ASI (HÂFIZ POST) (Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan Kitaplığı, 1724)
güfte mecmuasıHâfız Post (d. 1030/1620 ? - ö. 1105/1694)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ünlü besteci Hâfız Post tarafından derlenen güfte mecmuası. 17. yüzyılda meydana getirilen eserin yazılış tarihi tam olarak bilinmemektedir. 177 varaktan oluşan mecmuada numara verilmemiş boş sayfalar mevcuttur. Yılmaz Öztuna, tek nüshası bilinen eserin ikinci bir nüshasının varlığından söz eder. Muhtevasının daha geniş ve Itrî’nin el yazısıyla eklerinin mevcut olduğu belirtilen bu nüshanın Sadettin Ergun tarafından Avukat Ethem Halil Arda’nın şahsi kütüphanesinde görüldüğü ve Arda’nın ölümünden sonra kaybolduğu ifade edilmektedir (Doğrusöz 1993: 13-15).
Mecmuanın başında yer alan fihriste göre eserde 30 makam bulunmaktadır. Bazı fasıllarda fihrist ile içerik arasında uyumsuzluk olduğu görülmektedir. Fasıl başlıkları fihristteki sırasıyla şöyledir: râst, penc-gâh, nişâbûr, nîkrîz, mâhur, rehâvî, sabâ, çargâh, hüseynî, muhayyer, kûçek sünbüle, nevâ, uşşâk, beyâtî, arâzbâr, nihâvend, acem, acemaşîrân, kürdî, bûselik, aşîrân, ırâk, evc, segâh, bestenigâr, uzzâl, şehnâz, hicâz, zirgüle, hisâr. Zirgüle faslının başlığı yazılmış ama hiç eser kaydedilmemiştir. Acemaşîrân faslı fihristte yer verilmesine rağmen mecmua içinde başlık yazılmamıştır. Arâzbâr faslının ise fihriste göre yeri farklıdır (Doğrusöz 1993: 14-15).
Mecmuada toplam 975 güfte bulunmaktadır. Bunların 708’i Türkçe, 262’si Farsça, 3’ü Arapça olmakla birlikte 2 güftenin hem Türkçe hem Farsça biçimleri kaydedilmiştir. 365 şiirin güftecisi bilinmektedir, ismi tespit edilen şairler ve şiir sayıları şöyledir: Abdî (2), Ahî, Aklî, Âlî, Ârif (3), Ârif Çelebi (8), Ârif Efendi (3), Arzî (6), Aşkî, Atâyî (3), Âzerî, Azmî (2), Bahâyî (2), Bahrî, Bâkî (20), Behçetî (2), Bezmî, Birâderzâde-i Uzûnîzâde, Bûrnâz Şeyhî, Câmî Murâd, Cem, Cevrî (4), Cezmî (2), Dâniş, Dürrî Çelebi (5), Edîbîzâde Tab’î (2), Enverî (11), Fasîhî (2), Fâyizî (2), Fehîm (3), Fehmî, Fennî (2), Fethî-i Edirnevî (3), Feyzî (11), Fuzûlî (13), Gafûrî, Güftî, Hâcî Murâd, Hâfız Şirâzî, Hâkânî, Hâletî (3), Handân Efendi, Hâşimîzâde Yetîmî, Haylî (5), Haylî Kadîm, Hayâlî, Hayrî, İsmetî (9), İzzetî, İzzî, Kadrî, Kâtip Küçük Karîne, Kudsîzâde, Küçük Yazıcı (2), Mahvî (2), Meyyâl, Mevlânâ (2), Mestî, Meşrebî, Mezâkî (3), Müneccim Başı Efendi (2), Nâbî (21), Nâ'ilî (28), Nasîbî Kâdî, Nedîm-i Kadîm (2), Nef’î (2), Nev’î (3), Neşâtî (7), Neşhatî, Nehcî, Nisârî, Örfî, Pîrî, Pindârî, Râgıb Gügümbaşı, Rahmî (3), Rasâtî, Receb, Remzî Korkakzâde, Rızâyî, Rif’atî, Riyâzî (7), Rûhî (6), Rüşdî (4), Sâbık Nazîm (8), Sabrî (2), Seyrî, Sırrî Çelebi (8), Sun’î, Sûrî Şehid Süleymân Paşa, Sûzî (4), Sürûrî, Şâ'ib, Şefi’î (2), Şehdî, Şermî, Şehrî (4), Şeyh Attâr, Şeyhî, Şeyhülislam Yahyâ Efendi, Şeyh Neşâtî, Şîrî, Şükrî, Tâhir, Tâlib, Tarzî, Tâtâr Han, Tayyâr, Tıflî, Ulvî (2), Uzletî, Va’dî (2), Vecdî (15), Vechî (2), Vecîhî (10), Veysî (6), Yahyâ Efendi (10), Yahyâ Kadîm, Zihnî (2).
Mecmuada başlığı bulunmayan ve okunamayan güfteler hariç tutulursa tespit edilebilen bestecilerin sayısı 62’dir. En çok güftesi bulunan isimler şöyledir: Hâfız Post (139), Çömlekçizâde Receb Çelebi (87), Buhûrîzâde Itrî Efendi (75), Küçük İmâm (45), Abdülkadir Merâgi (41), Acemler (30), Na’lî (23), Amâ Kadrî (20) (Doğrusöz 1993: 15).
Mecmuadaki Hâfız Post’un bestelediği şiirleri kapsayan iki ayrı mezuniyet tezi hazırlanmıştır (Bakırcıoğlu 1953; Özpekel 1979). Eserdeki Türkçe güfteler üzerine de bir yüksek lisans tezi yapılmıştır (Doğrusöz 1993). Owen Wright adlı İngiliz bir araştırmacı ise 1992 yılında Hâfız Post’un da dâhil olduğu birkaç mecmua üzerinde detaylı bir araştırma yapmış ve bu çalışmasını Words Without Songs adlı kitabında toplamıştır. Söz konusu çalışmayla ilgili bilgiler, Cem Behâr’ın makalesiyle sınırlıdır (1993: 5).
Derleyicinin biyografisi için bk. "Hâfız, Post". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hafiz-post
Kaynakça
Bakırcıoğlu, Sebâhat (1953). Hâfız Post’un Bestelemiş Olduğu Şiirler. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Behar, Cem (1993). “Türk Musıkisi Kimindi?”. Cumhuriyet Kitap. İstanbul. 5.
Doğrusöz, Nilgün (1993). Hâfız Post Güfte Mecmuası (Türkçe Güfteler). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.
Özpekel, Osman Nuri (1979). Hâfız Post Güfte Mecmuası. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Wright, Owen (1992). Words Without Songs, A Musicological Study of an Early Ottoman Anthology and Its Precursors. London: School of Oriental and African Studies, Univesity of London.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
2 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
3 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
4 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
5 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
6 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
7 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
8 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
9 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
10 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |