Mehmed Celal tarafından inceleme yazısı olarak kaleme alınan eser. Yazar bu eserinde musiki, beste, güfte arasındaki ilişki ve bu ilişkinin önemi üzerinde durmuştur. Musikinin şiirin kız kardeşi olduğunu düşünen yazar, musikiyle ilgilenenlerin az ya da çok şiire aşina olmalarının arzu edildiğini söyler. Mehmed Celal’e göre musikinin tesiri sadece besteye olursa bu beste ne kadar güzel olursa olsun istenilen etkiyi yaratmaz. Yazar, geçmişte musikiyle uğraşan ileri gelen kimselerin dahi besteye çok önem verdikleri hâlde güfte seçimine dikkat etmemelerini eleştirir. Bu konudaki iddiasını ispat için hem eski hem yeni güftelerden örnekler vereceğini söyler ve musikinin üstatlarından 19. yüzyıl musikişinası Hâşim Bey’in kaleme aldığı Şarkı Mecmuası’ndan yola çıkarak eleştirilerine devam eder. Bu mecmuada bulunan musiki makamlarından bahseden yazar, bu makamlardaki toplam şarkı sayısını söyler, beste ve güfte olarak beğenip beğenmediği şarkıları örneklerle açıklar. Toplam şarkı sayısını söylerken bu sayıların sadece Hâşim Bey’in mecmuasına göre olduğunu da ifade eder.

Mecmuadaki beste ve güftelerle ilgili değerlendirme yaparken birkaç beste ve semaiden oluşan fasılları geçen yazar, bu tercihinin pek çok kıymetli eseri yok saydığı anlamına gelmediğini ancak bu eserde dikkatini sadece şarkılara yönelttiğini söyler. 500 sayfayı geçen mecmuadan ne kadar az güfte seçebildiğine dikkat çekerken Pertev Paşa, Vâsıf, Nedîm gibi isimlerin zamanında hüzünlü, latif şarkılar olduğunu söyler ve bugün o güzellikteki şarkıların olmayışını şiir zevkine aşina olunmamasına bağlar. Yeni bestekârların içinde güfte seçme konusunda başarılı olanların hakkını da teslim eden yazar besteler için seçilecek güftelerin latif olmasını hem bestenin hem güftenin dinleyenlerin hoşuna gitmesini temenni ederek eserini bitirir.

20 sayfadan oluşan eser 1312/1894-95 yılında yazılmış ve Kasbar Matbaası’nda basılmıştır. Eser İ.B.B. Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve e-Kaynaklar’da 780 MEH yer numarasıyla kayıtlıdır.

Şairin biyografisi için bk. “Mehmet Celal”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmet-celal