- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fehîm, Hoca Süleymân - Madde Yazarı: Bahir Selçuk
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Şerh
- Yayın Tarihi:03/04/2022
GAZELLİYÂT-I SÂ'İB ŞERHİ (FEHÎM)
şerhFehîm, Hoca Süleymân (d. 1203/1789 - ö. 1262/1846)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Fehîm’in, Sa’îb-i Tebrîzî Dîvânı’na yazdığı şerh. Süleymân Fehîm vefat edince yarım kalan eser, öğrencisi ve dostu Ahmed Cevdet Paşa tarafından tamamlanıp Sultan Abdülmecîd’e sunulmuş, bu sayede Fehîm’in yakınlarına maaş bağlanmıştır. Cevdet Paşa’nın şerhi nereden devam ettirdiğine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
Eserde birkaç sayfalık bir girişten sonra oldukça hacimli olan Sâ'ib Divanı’ndan seçilen şiirler, elifbâ sırasına göre matla beytinden başlanarak birer birer şerh edilmektedir. Genellikle Farsçası verilen beyitte yer alan kelimelerin sırasıyla sözlük ve bağlam anlamları verilmekte, ardından “Mahsûl-ı Beyt” ibaresiyle beytin şerhi yapılmakta ve edebî sanatlara değinilmektedir. Muhtevaya göre bazı beyitlerin şerhi kısa tutulurken bazıları da uzatılmıştır. Dibacede sanatlı bir dil kullanılmış olsa da şerh kısmında genellikle açık ve anlaşılır bir dil ve üslup kullanılmıştır.
Eserin İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Ty. 5593 ve Ty. 5594 ile Bayezid Devlet Kütüphanesi Veliyüddin Ef. No. 3302’de olmak üzere üç nüshası vardır.
Yazarın biyografisi için bk. "Fehîm, Hoca Süleymân". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fehim-hoca-suleyman
Eserden Örnekler
Beyt:
Ey zi-müjgân-ı tu der-çeşm-i gülistân hârhâ
Gül zi-sevdâ-yı ruhet üftâde der-bâzârhâ
“Ey” harf-i nidâ, münâdâsı mahzûfdur, ey cânân takdîrindedür. “Müjgân” kirpik demekdir. “Tu” zamîr-i müfred-i muhâtabdır, ‘Arabîde “ente” ma‘nâsına olur. “Der-çeşm”de “der” ilsâk içindir. “Gülistân” gül mekânı olan nahalle denir. “Hâr” diken ma’nâsınadır. “Hâ” edât-ı cem‘dir. “Gül” ma’rûf çiçekdir. “Sevdâ” burada ârzû vü hevâ ve mahabbet ma‘nâsınadır. “Ruh” yanak ma’nâsınadır. “T” burada zamîr-i muhâtabdır, senin yanağın demek olur. “Üftâde” mazîden bir kısımdır, düşmüş ma’nâsınadır. “Bâzâr” bey‘ u şirâ olunan mevki‘e denir. “Hâ” edât-ı cem‘dir.
Mahsûl-ı Beyt:
Ey cânân senin müjgânın firkatinden gülistânın gözüne dikenler üşmüş ve yanağın sevdâsıyla gül bâzârlara düşmüş. Bâzâra düşmek mübtezel olmakdan kinâyedir. Tavzîh-i ma‘nâ böyle demek olur ki: Ey gonce-i gülzâr-ı melâhat senin firâk-ı müjgân u nergis-i fettânın ve iştiyâk-ı hüsn ü ânın ile gülistânın çeşmine hâr-ı hasret düşüp ‘alîl ve ruhsâr-ı rengînin sevdâsıyla gül bâzâra düşüp bî-kadr u zelîl olmuşdur ki… (Süleyman Fehim 1265, vr. 9a).
Kaynakça
Ünlü, Osman (2006). "Türk Edebiyatında Sâib-i Tebrizî Şerhleri". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4 (1): 85-93.
Süleyman Fehim Efendi (1265). Şerh-i Dîvân-ı Sâib-i Tebrizî. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Ty. 5594.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂNÇE (FEHÎM) | Fehîm, Hoca Süleymân | Bahir Selçuk |
Görüntüle | ||
2 | SEFÎNETÜ'Ş-ŞU'ARÂ (FEHÎM) | Fehîm, Hoca Süleymân | Bahir Selçuk |
Görüntüle | ||
3 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
4 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
5 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
6 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
7 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
8 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
9 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
11 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |