Osmanlı Devleti’nde kaptanıderya ve sadrazamlık gibi çeşitli görevlerde bulunmuş olan Halil Paşa’nın 1595-1623 yılları arasındaki devlet vazifelerini, fetih ve gazalarını anlatan eser. Eserin müellifi hususunda çeşitli görüşler ortaya atılmıştır ancak eserin Halil Paşa’nın akrabası ve uzun yıllar yanında bulunan Sarı Abdullah Efendi tarafından yazıldığı ve en geç 1626’da tamamlandığı kuvvetle muhtemeldir (Uzunçarşılı 1977: 373; Babinger 1982: 192; Aydın 2017: 42-49 vd.). Müellif, eseri Halil Paşa’nın başarılarının unutulmaması ve hayırla anılması amacıyla yazdığını ifade etmiştir (Aydın 2017: 48).

Dua ve telif sebebinin anlatılmasıyla başlayan eserde olaylar, beş kısımda anlatılmıştır: Birinci kısımda, Halep’teki Canpoladoğlu ve diğer asiler üzerine yapılan sefer anlatılmıştır. İkinci kısımda, Halil Paşa’yı gafil avlamak için Bursa’dan Halep’e hareket eden Kalenderoğlu ve Kara Said’e karşı yapılan mücadelelerden bahsedilmiştir. Üçüncü kısımda Halil Paşa’nın kaptanıderya olması ve 1609-1616 yılları arasında Akdeniz’de yürüttüğü faaliyetler anlatılmıştır. Dördüncü kısımda; Halil Paşa’nın sadrazam oluşu, akabinde Serav Antlaşması ile sonuçlanan İran seferi ve sefer dönüşü sadrazamlıktan azledilerek ikinci vezir olarak divanda görevlendirilmesi gibi gelişmelerden bahsedilmiştir. Beşinci kısımda ise Halil Paşa’nın üçüncü kez kaptanıderya olması, bu unvanla Menferidonya üzerine düzenlediği sefer, II. Osman’ın Hotin seferine donanmayla verdiği destek, Karadeniz’deki yürütülen mücadeleler ve padişahın takdirini kazanarak yeniden vezirlik makamına getirilmesi anlatılmıştır (Aydın 2015: 54-56; 2017: 54-56).

Eserde kimi zaman sade kimi zaman da Arapça ve Farsça tamlamalarla süslü ağır bir dil kullanılmıştır. Bunun yanında tarihî olaylar anlatılırken ayet, hadis, şiir ve kelamıkibarlara da yer verilmiştir. Eserin Süleymaniye, Topkapı ve Viyana olmak üzere üç nüshası bulunmaktadır (Groot 1997: 15: 326; Aydın 2017: 49-54). Metin yayımlanmıştır (Aydın 2017).

Müellifin biyografisi için bk. "Abdî, Sarı Abdullah Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdi-sari-abdullah-efendi