- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ârif/Ârifî, Fethullah Çelebi - Madde Yazarı: Doç. Dr. Çetin Kaska
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:06/06/2022
FÜTÛHÂT-I CEMÎLE (ÂRİF/ÂRİFÎ)
tarihî-kahramanlık konulu mesnevîÂrif/Ârifî, Fethullah Çelebi (d. ?/? - ö. 970/1562)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ârifî’nin 959/1552 yılında Macaristan’da bulunan Temişvar, Peçi, Eğri, Catlak, Cinate, Solnok, Lipoye, Felanek, Bakuve, Batalk ve diğer kalelerin fetihlerinden bahseden Farsça eseri.
Müellif eserini mesnevi tarzında, mütekârib bahrinin “faûlün faûlün faûlün faûl” vezniyle yazmıştır. Büyük ihtimalle Firdevsî’nin Şâh-nâme’si taklit edilerek yazılan bu manzum eserde kahramanlıklar destansı bir dille anlatılmıştır. Edebî sanatların çok fazla kullanıldığı eserde Arapça kelimelerden az istifade edilmiştir. Eserde Sofya, Beretta, Ferenduş, Bosna, Engürüs, Rüstem, Rehş, Kâsım, Namçe, Belgrad, Serdar Mahmud, Budin, Tunca, Arda, Meriç, Yunşancık adları yâd edilmiştir.
1200 beyitten oluşan bu eser 21 bölümden oluşmaktadır. Eserdeki bölümler şunlardır: Mehmed Paşa’nın savaş için ordu göndermesi, Mehmed Paşa’nın Peçi kâfirleriyle savaşması, Mehmed Paşa’nın Poşkrek kâfirleriyle savaşması, Cinate Kalesi kâfirlerinin aman dilemesi, Malkoç ve Ulama’nın kâfirlerle savaşması, Mehmed Paşa’nın Lipove Kalesine varması, Lipove Kalesine Papas’ın ordu göndermesi, kâfirlerin Sekdin’e saldırması ve Ali Paşa’nın yardımı, Sâhibkırân’ın Kostantiniye’den Edirne’ye hareketi, Erdel’e kralın ordu göndermesinden padişahın haberdar olması, Ahmed Paşa’nın ordusu ile Edirne’den Temişvar tarafına hareket etmesi, Temişvar Hisarının tarifi, kâfirlerin Ahmed Paşa’nın atını topa tutması, Temişvarlıların aman istemesi, Temişvarlıların ikinci ve üçüncü defa aman dilemeleri ve pişman olmaları, Mehmed Paşa’nın kâfirlerle savaşı ve onların kaleye sığınmaları, kâfirlerin sözlerinden dönmeleri ve ölmeleri, Temişvar ve diğer kalelerin fethi, Solnok Kalesinin fethi, Eğri Kalesinin kuşatılması, kışın yaklaşması ve ordunun dönüşü (Ebrahimi 1991: 20-26).
Eserin bilinen tek nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’ndedir (nr. 1592). Bu nüsha Ebû Turâb el-Hasanî el-Hüseynî el-Hattât Hûbi-i Şîrâzî adlı bir hattat tarafından 964/1558 yılında istinsah edilmiştir. Eserde yedi minyatür bulunmaktadır. Eser üzerine Davut Ebrahimi tarafından yüksek lisans tez çalışması yapılmıştır (1991).
Şairin biyografisi için bk. “Ârif/Ârifî, Fethullah Çelebi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/arif-celebi
Eserden Örnekler
Kaynakça
Çelik, Ahmet Faruk (2009). Fethullah Arifî Çelebî’nin Şâhnâme-i Âl-i Osman’ından Süleymannâme. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Ebrahimi, Davut (1991). Ârifî Fethullah Çelebi ve Fütûhât-i Cemîle'sinin Tenkidli Metni, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Yazıcı, Tahsin (1991). “Ârifî Fethullah Çelebi”. İslâm Ansiklopedisi. C.3. İstanbul: TDV Yay. 371-73.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TEVÂRÎH-İ ÂL-İ OSMÂN (ÂRİF/ÂRİFÎ) | Ârif/Ârifî, Fethullâh Çelebi | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
2 | SANEMÜ'L-HAYÂL (ÂRİF/ÂRİFÎ) | Ârif/Ârîfî, Fethullâh Çelebi | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
3 | FERESÜ'L-HAYÂL (ÂRİF/ÂRİFÎ) | Ârif/Ârifî, Fethullâh Çelebi | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
4 | EBYÂT-I TÂRİHİYYE (ÂRİF/ÂRİFÎ) | Ârif/Ârifî, Fethullah Çelebi | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
5 | SEFER-NÂME-İ SÜLEYMÂN (ÂRİF/ÂRİFÎ) | Ârif/Ârifî, Fethullâh Çelebi | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
6 | RİSÂLE FÎ'L-MU'AMMÂ (ÂRİF/ÂRİFÎ) | Ârif/Ârifî, Fethullah Çelebi | Araş. Gör. Songül Akboğa |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ÂRİFÎ) | Ârif/Ârifî, Fethullah Çelebi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
9 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
10 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
11 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
12 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
13 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
14 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
16 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
17 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |