- Yazar Biyografisi (TEİS)
Rızâyî, İshâk, İshâk b. Hasan-ı Tokadî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Sadık Yazar
- Eser Yazılış Tarihi:Ramazan 1082 /Ocak 1672
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Şurutu’s-salat
- Yayın Tarihi:04/08/2022
FIKH-I KEYDÂNÎ TERCÜMESİ (RIZÂYÎ, İSHÂK)
Lutfullâh en-Nesefî el-Fazl el-Keydanî’nin (ö. 750/1359) namazı konu alan Arapça eserinin tercümesiRızâyî, İshâk, İshâk b. Hasan-ı Tokadî (d. ?/? - ö. 1100/1689)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Lutfullâh en-Nesefî el-Fazl el-Keydanî’nin (ö. 750/1359) namazın şartlarını konu alan Arapça eserinin Rızâyî mahlaslı Tokatlı İshak b. Ahmed (ö. 1688) tarafından nazmen yapılan tercümesidir (Yazar 2014: 97).
Eserin tenkitli neşrini hazırlayan Bayram Özfırat'ın hazırladığı metne göre (Özfırat 2006: 252-279) 224 beyitten oluşan manzume, "mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün" vezni ile yazılmıştır. Eserini oğlu Fazlullâh için kaleme adlığını belirten Rızâyî oğluna atfen eserinin adı olarak Manzûme-i Fazliyye ismini kullansa da eser Manzûme-i Salât, Manzûme-i Salâtiyye ve Manzûme-i Keydânî isimleriyle de bilinmektedir (Özfırat 2006: 228).
Manzume 16 beyitten oluşan tevhid, naat ve dört büyük halifenin övgüsündeki bir girişle başlar. Ardından sebeb-i telif bölümüne geçilir. Beş beyitten oluşan bu kısımda nazım, eserini kendisi için kaleme aldığı oğlu Fazlullâh'a dua eder. Bu kısımdan sonra eserin asıl kısmı başlamakta olup bu bölümde sırasıyla; namazın şartları (farzları), rükünleri, vacipleri, sünnetleri, müstehapları, yasakları, mekruhları ve mübahları ile namazı bozan şeyler ele alınmaktadır. Eser bir hatime bölümü ile sona ermekte olup Rızâyî bu kısımda eserinin adı, kaynağı ve tamamlanış tarihi hakkında bilgi vermektedir. Buna göre eser 1082 yılının Ramazan ayında (Ocak 1672) tamamlanmıştır.
Yazma eser kütüphanelerinde Milli Kütüphane Yz 1643, 3094 ve 5500, Konya Bölge Yazma Eser Kütüphanesi 42 Kon 183; Amasya Beyazıt İl Halk Kütüphanesi 05 Ba 954, Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi 19 Hk 1880, Erzurum İl Halk Kütüphanesi 25 Hk 23983, Rodos Fethi Paşa Vakfı Hafız Ahmed Ağa Kütüphanesi 114; Kayseri Raşid Efendi Kütüphanesi 70/6 ve Mehmet Akkuş Özel Kütüphanesinde olmak üzere 10 nüshasına erişilen eser Bayram Özfırat tarafından tenkitli olarak neşredilmiştir (2006).
Yazarın biyografisi için bk. "Rızâyî/İshak, İshâk b. Hasan-ı Tokadî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rizayi-ishak-ishak-hasani-tokadi
Eserden Örnekler
el-Bâbu'l-Evvel fî Beyâni'l-Ferâ'iz
Sipâs u tasliye ardınca evvel
Namâzun şartını ögren mufassal
Sekizdür şartı Keydânî'de mezkûr
Sekizden artuk eksük gayr-ı meşhûr
Birinci vakt ikincisi tahâret
Üçünci sevb-i pâk olmak beşâret
Mekân pâk olması dördinci bî-kâl
Beşinci setr-i 'avretdür be-her-hâl
Didüm altıncı istikbâl-i kıble
Yidinci niyyet oldı varsa şuğle
Sekiz şartun tamâmı nezd-i cumhûr
Didi tahrîme oldı merd-i mezbûr (Ozfırat 2006: 255)
Kaynakça
Özfırat, Bayram (2006). Tokatlı İshak Efendi'nin Nazmu'l-Ulum, Nazmu'l-le'Ali ve Manzume-i Keydani Adlı Mesnevileri (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Yazar, Sadık (2014). "Osmanlı Döneminde Fıkıh Sahasında Yapılan Türkçe Tercümeler”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi TALİD (Türkiye'de İslami İlimler: Fıkıh - Osmanlı Dönemi II Sayısı) (23): 49-166.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | NAZMU’L-LE’ÂLÎ/MANZÛME-İ AKA’İD (RIZÂYÎ/İSHÂK) | Rızâyî, İshâk b. Hasan-ı Tokadî | Diğer Yeşim Yarar |
Görüntüle | ||
| 2 | NAZMU’L-ULÛM (RIZÂYÎ, İSHÂK) | Rızâyî, İshâk b. Hasan-ı Tokadî | Diğer Yeşim Yarar |
Görüntüle | ||
| 3 | EL-METÂLİBÜ'L-MUSALLÎ/ŞERH-İ FIKH-I KEYDÂNÎ (RIZÂYÎ/İSHÂK) | Rızâyî/İshâk, İshâk b. Hasan-ı Tokadî | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
| 4 | ZİYÂU'L-KULÛB FÎ ŞERH-İ CİLÂU'L-KULÛB (RIZÂYÎ, İSHÂK) | Rızâyî/İshâk, İshâk b. Hasan-ı Tokadî | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
| 5 | USTURLAB HÂŞİYESİ (RIZÂYÎ, İSHÂK) | Rızâyî, İshâk b. Hasan-ı Tokadî | Diğer Yeşim Yarar |
Görüntüle | ||
| 6 | DÎVÂN (RIZÂYÎ, İSHÂK) | Rızâyî, İshâk b. Hasan-ı Tokadî | Diğer Yeşim Yarar |
Görüntüle | ||
| 7 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
| 8 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Doç. Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
| 9 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
| 10 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
| 11 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
| 12 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 13 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 14 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 15 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 16 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |