İstanbullu Miralay Seyyid Mehmed Sâlih’in Şifâ’î Şa‘bân'nın  (ö. 1705) Kalâ'idü'l-İkyân fî Fezâ'il-i Âl-i Osmân adlı Arapça eserini 1886 yılında tercüme ettiği eseri. Mehmed Sâlih’in bilinen tek eseri olan bu tercümeye müellif, Fezâ'il-i Âl-i Osmân Muhtasarı adını vermiştir.

I. Abdülhamîd zamanında hazırlanan bu eserde, Osmanlı hanedanın diğer İslam devletlerinden ayrılan yönleri üzerinde durulmuş ve bu anlamda Osmanlı devleti çeşitli yönleriyle övülmüştür. Eserde İslam’ın ilk dört halifesinden sonra İslam devletleri olan Emevîler (661–750), Abbasiler (750–1258), Fatımiler (909-1171) ve Memlükler (1261–1517) dâhil olmak üzere Osmanlı padişahlarından daha adil olan ve İslam dinine hizmet eden başka bir devlet ve hanedan olmadığı ileri sürülmüştür. Bunu ileri sürerken Osmanlı hanedanının yaptığı fetihlerin tarihleriyle bu fetihlere işaret eden Kur’an ayetlerindeki bazı kelimelerin Ebced hesabına göre değerlerinin uyuştuğunu dahi işaret edilmiştir (Mehmet Sâlih, vr. 16b-17a).

Müellif, eserin mukaddime kısmında Allah’ın varlığını, birliğini tanıyıp bunu yer yüzünde yayma vazifesini ve kudretinin yansımalarını gösterme görevini evvela Hz. Âdem’den başlayarak tüm peygambere verildiğini; bunun en mükemmel şekilde ise Hz. Peygamber’de görüldüğünü ifade etmiştir. Bu yansımanın daha sonra dört halifede ve en sonunda yeryüzünde ilahi kudreti temsil eden padişahlara verildiğini vurgulamıştır. Yine müellif, bundan dolayıdır ki Osmanlı padişahlarına Zıllullah, yani Cenab-ı Hakk'ın namına yeryüzünde tasarrufta bulunan insan, yani Allah’ın halifesi sıfatı verildiğini dile getirmiştir (Mehmet Sâlih, vr. 2b-3b).

Eserde Osmanlı padişahları zamanındaki vakalardan bahsetmesinin yanı sıra müellif, Osmanlı’dan önceki İslam devirlerinde başta Ebû Hanîfe (ö. 767) olmak üzere İmam Mâlik’in (ö. 795), İmam Şâfiî’nin (ö. 820) ve İmam Ahmed bin Hanbel’in (ö. 855) yaşadıkları devirde yeterince kıymet görmediklerini hatta bazılarının öldürüldüğünü vurgulamıştır. Bu anlamda Osmanlı padişahlarının din ulularına ne denli ehemmiyet verdiğini, din büyüklerini nasıl koruyup kolladığını örneklerle dile getirmiştir (Mehmet Sâlih, vr. 59a-60a). Osmanlı hanedanını bu gibi örneklerle yücelten müellif, eserini Feridüddin Attâr’ın Hz. Peygamber ve ashabına selam ve dua etiği beytiyle tamamlanmıştır (Mehmet Sâlih, vr. 66a).

Eserin bilinen tek nüshası, Millet Kütüphanesi Ali Emiri Tarih bölümünde 445 numarada kayıtlıdır. Toplamda 66 varaktan oluşan bu eserin metin neşrine dair henüz bilimsel bir çalışma yapılmamıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Mehmed Sâlih, İstanbullu”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmed-salih-istanbullu