FETİH-NÂME-İ SİGETVAR (MERÂHÎ)
fetih-nâme
Merâhî (d. ? ö. ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Kaynaklarda hayatı hakkında bilgi bulunmayan Merâhî’nin, aruzun fe’ilâtün / fe’ilâtün / fe’ilün vezni ile kaleme aldığı mesnevi. Fetih-nâme-i Sigetvar, 663 beyitten oluşmaktadır. Seferin hazırlık sürecinden başlayarak Zigetvar Kalesi’nin fethine ve daha sonrasında Göle Kalesi’nin alınmasına kadar devam eden tarihî sürecin manzum olarak anlatıldığı eserin tek nüshası Avusturya Milli Kütüphanesi’nde Cod. H.O. 48 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. Bu nüshanın sonundaki “temmet 1110” ibaresi, M. 1698 tarihine denk gelmesi sebebiyle muhtemelen metnin istinsah tarihine işarettir. Konu edinilen olayların tarihî bağlamından ve metnin sonunda II. Selim’e dua edilmesinden, eserin telifinin M. 1566-1574 tarihleri arasına denk geldiği düşünülmektedir (Arslantürk ve Kaçar 2012: XVII).

Merâhî, metninin kompozisyonunda klasik kitap tertibi geleneğine bağlı kalarak tevhit ve naat ile söze başlamış, akabinde padişahın, şehzadenin ve sadrazamın vasıfları ve övgüsüne yer vermiştir. Bu kısmı, kalem medhinde bir girizgâh takip etmekte, ardından bahar tasviri, bahariye türünde bir gazel ve sebeb-i telif gelmekte, esas metinden sonra hatime faslıyla eser sona ermektedir. Başlıkları dışında tamamen manzum olan eserde mesneviden farklı yegâne nazım biçimi, bahariye türünde yazılmış olan gazeldir.

Mülk-i İslâm’a Hak olsun Râbıt /Târîhi avn-i Müzill ü Bâsıt (H. 974) beytiyle fethe tarih düşüren Merâhî’nin Fetihnâme-i Sigetvar’ı, edebî bir metin olmanın yanı sıra tarihî kaynak mahiyetinde de önemi haizdir. Eserde, Zigetvar Seferi kararının alınmasından fethe, padişahın ölümünden şehzadenin tahta geçişine ve akabinde gerçekleşen Göle Fethi sonrasına kadar devam eden süreçte gerçekleşen olayların anlatımıyla sınırlı kalınmamış, sefere katılan askerî zümrelerin özellikleri, ordu düzeni ve harekat planı hakkında da önemli bilgiler verilmiştir. Sefer güzergâhında konaklanan menziller ve geçilen mevkiler ile Sava ve Dırava nehirleri üzerinde inşa edilen köprülere dair ayrıntılar da dikkat çekmektedir (Arslantürk ve Kaçar 2012: XXV).

Fetih-nâme-i Sigetvar, H. Ahmet Arslantürk ve Mücahit Kaçar tarafından bir kitap hâlinde yayımlanmış (2012), daha sonra Fatih Başpınar tarafından bir makaleye konu edilmiştir (Başpınar 2013).  

Eserden Örnekler


II

Sebeb-i Telif’ten

Eyle ey dil yine bir hâli beyân

Ki okıya meclis-i şehde ihvân


Olam iksîr-i nazarla manzûr

Himmet-i âliye ile mesrûr


Umarum kim ide makbûl-i Hudâ

Ki olam mazhar-ı şâh-ı vâlâ


Bir eser kim kamudan bihter olur

İ’tibâr iden ana server olur


Şâ’ir-i nâzük olan çünki müdâm

Andurur adını her yerde temâm


Ey Merâhî yine bir ad eyle

Sefer ahvâlini bünyâd eyle


Eylegil vâki’-i hâli tahrîr

Sefer-i şâh-ı cihânı ta’bîr   (Arslantürk ve Kaçar 2012: 28)


III

Pâdişâh-ı felek-vekâr u melek-kirdâr alay-ı cihân-ârâ ya’nî asker-i nusret-nümâyla hisâr-ı Sigetvar'ı menzil ve inzâl-i mahmil eyleyüp hisâr on beş gün içinde alındugın iş’âr ider.

Cünd-i envâr-ile mihr-i hâver

Cânib-i maşrıka itmişdi sefer


Ol seher husrev-i devr-i âlem

Sâhib-i şevket ü ahyâl ü haşem


Yüridi cümle alayıyla hemân

Oldı izzetle Sigetvar’a revân (Arslantürk ve Kaçar 2012: 57)


Kaynakça


Arslantürk, H. Ahmet ve Mücahit Kaçar (2012). Merâhî’nin Fetihnâme-i Sigetvar’ı Kanuni’nin Son Seferinin Şiirsel Anlatımı. İstanbul: Okur Kitaplığı.

Başpınar, Fatih (2013). “Kanuni Sultan Süleyman’ın Son Seferine Dair Bir Mesnevi: Merâhî’nin ‘Fethnâme-i Sefer-i Sigetvar’ Adlı Eser “. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi  2 (4): 18-74.  

Atıf Bilgileri


Arslan, Ömer. "FETİH-NÂME-İ SİGETVAR (MERÂHÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/fetih-name-i-sigetvar-merahi. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
2 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
3 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
4 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
5 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
6 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
7 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
8 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
9 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
10 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle