Lâmi’î Çelebi tarafından kaleme alınan Anadolu coğrafyasının ilk Ferhâd u Şîrîn konulu aşk mesnevisidir. Ferhâd u Şîrîn hikâyesi, Hüsrev ü Şîrîn'in farklı bir uzantısı olarak ortaya çıkmıştır. Hüsrev ü Şîrîn Doğu edebiyatlarında asırlarca büyük ilgi toplamış ve birçok şair tarafından kaleme alınmıştır. Konusu itibariyle tarihi bir gerçeğe dayanan bu hikâyenin kahramanları hakkında bilgi veren en eski kaynak Taberî Tarihi''dir (Tekin 1994: 2). Hikâyeye daha sonra İran edebiyatının klasiği olan Şeh-nâme’de yer verilmiş, müstakil bir mesnevi şekline Nizâmî-i Gencevî (ö.1214?) tarafından dönüştürülmüştür. Nizâmî’nin bu eseri tercüme yoluyla Türk edebiyatına aktarılmıştır. Ali Şîr Nevâyî (ö.1501) 1484 yılında Hüsrev ü Şîrîn’in formatında değişiklikler yaparak Ferhâd u Şîrîn ismiyle yeniden kurgulamıştır. Yaklaşık otuz yıl sonra 1512 yılında Lâmi’î Çelebi de Nevâyî’den esinlenerek Türk edebiyatında ilk Ferhâd ü Şîrîn (Ferhâd-nâme) mesnevisini yazmıştır. Müellif, sebeb-i te’lif bölümünde Bursa’ya vali olarak atanan Fenârî-zâde Muhammed Şâh Efendi’nin (ö.1522-23) Nevayî’nin Hamse’sini görüp beğenmesi üzerine kendisinden Hamse’nin ikinci kitabı olan Ferhâd u Şîrîn’i Anadolu Türkçesine aktarmasını istediğini ve bu istek üzerine eseri kaleme aldığını ifade eder. Eser on altı ayda yazılmış ve Yavuz Sultan Selîm (ö.1520)’e sunulmuştur. Ferhâd-nâme, mefâ'îlün mefâ'îlün fe'ûlün vezniyle yazılmış olup toplam 8157 beyittir (Esir 2017: 19).

Eserde münacat, tevhid, naat, mirâciyye, dört halife övgüsü, sebeb-i telif, Sultan I. Selîm ve Şehzade Süleymân medhiyelerinin ardından konunun işlendiği bölüme geçilir. Hikâyede küçük detaylar dışında Nevâyî’ye sadık kalınmıştır. Ferhâd-nâme'de yer alan farklı nazım şekillerinden tercî-i bend ve Ferhâd'ın ağzından söylenen gazeller Nevâyî'nin eserinde yoktur. İki mesnevi arasında konu açısından dikkate değer bir farklılık olmasa da Lâmi'î, sebeb-i telifte açıkladığı gibi, farklılığını üslupta ortaya koymuştur. Lâmi'î, mekân ve kişi tasvirlerini daha canlı tutmaya çalışmış, olaylardan ziyade kahramanların özelliklerine daha fazla ağırlık vermiştir. Ayrıca Ferhâd'ın söylediği gazellerle, okuyucu biraz hikâyeden uzaklaştırılmış ve duygusal bir atmosfer yaratılmaya çalışılmıştır. Lâmi’î Çelebi’nin eseri tercüme gibi görünmesine rağmen, o hikâyeye yeni tipler ve vakalar ekleyerek hikâyeyi zenginleştirmiştir. Lami’î, eserini yazarken Ali Şîr Nevâyî’yi örnek aldığını, bazı beyitleri aynen alırken bazılarında da değişiklikler yaptığını, ama sonunda hiç kimsenin el uzatamadığı güzel sözleri topladığını ifade eder. Nevâyî'den aynen alıntı beyitlerde çoklukla şive farklarından kaynaklanan ses değişiklikleri bulunmaktadır; kelime farkları ise azdır. Lâmi’î Çelebi’nin eseri halk tarafından da çok beğenilmiş ve en fazla okunan eserler arasına girmiştir. Hikâyeyi benimseyen halk, onu halk hikâyesi formatına dönüştürmüştür. Eser üzerine Hasan Ali Esir tarafından doktora (1998) ve Abdülkadir Erkal tarafından yüksek lisans tez çalışması (1998) yapılmıştır. Esir'in doktora tezi, e-kitap olarak Kültür ve Turizm Bakanlığınca yayımlanmıştır (2017).

Şairin biyografisi için bk. "Lâmiî'i Çelebi, Mahmûd b. Osmân". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lamii-celebi-mahmud-osman