Necmî’nin Farsçaya hâkimiyetini gösteren ve Türkçe Dîvân’ıyla aynı ciltte basılan Farsça şiirlerinin yer aldığı eseri. Dîvânçe'de beyit sayısı 5-15 arasında değişen 54 gazel vardır. Eser 6 beyitlik bir gazel üzerine kurulu, ziyadesi tek mısradan oluşan sade müstezad ile sonlanır. Şiirlerde en fazla tercih edilen aruz vezinleri Türkçe Dîvân’da olduğu gibi Remel bahrinden "fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün" ile Hezec bahrinden "mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün" kalıplarıdır. 5 gazel ise herhangi bir vezne uymamaktadır. Manzum-didaktik eserler yazan bazı şairler, vezinle yazmayı dünyaya bağlanma olarak görüp şairlikten kaçtıklarını şiirlerinde dile getirirler (Köksal 2011: 14). Bu nedenle Necmî’nin vezne uymayan şiirleri, şairin bilinçli bir tavrı olarak değerlendirilebilir.

Farsça şiirlerdeki birincil konu ilahi aşk ve tasavvuftur. Mesleği ve tarikata bağlı bir hayat sürmesi nedeniyle şairin şiirlerinde din ve tasavvuftan sonra savaş meydanları, askerî aletler ile musikiye dair sözcükler geniş yer tutar. Zaman genellikle süreklilik ifade eder, mekân ise beka âleminin sembolüdür. Divançedeki unsurların çoğu, tasavvuf yolundaki meşakkatli süreçlerin anlatımına aracı olur. Şairin Farsça şiir söylemedeki başarısını dile getiren biyografi kaynakları Necmî’nin Türkçe Dîvân, Kasîde-i Elifiyye ve Tuhfe-i Vahdet adlı eserlerinden söz ederken, Farsça bir divanı veya divançesinin olduğundan bahsetmez. Oysa Farsça şiirlerin hacmi, kendi içinde divan tertibine uyularak düzenlenmesi, Türkçe Dîvân’da olduğu gibi bu şiirlere Dîvân-ı Necmî başlığının verilmesi eserin divançe özelliğine sahip olduğuna ve aynı ciltte iki müstakil eserin varlığına işaret etmektedir. Son zamanlarda yapılan bazı araştırmalar da Necmî’ye 19. yüzyılın Farsça divan veya divançe oluşturmuş şairleri arasında yer verir (Aydın 2004: 32-37).

Müellif hattı nüshasına ulaşılamayan eserin, kütüphanelerde birbirinin kopyası niteliğinde taş baskıları bulunmaktadır. Bu matbu metinlerde Farsça şiirler Türkçe Dîvân’ın önündeki ilk 20 sayfayı oluşturur. Kataloglarda farklı basım tarihleri verilse de (1280/1863, 1284/1867, 1287/1870) şimdiye kadarki araştırmalar, eserin birden çok basımının yapılmadığına, tarihlerdeki tutarsızlığın temmet kayıtlarının yanlış okunmasından kaynaklandığına işaret eder. Kayda göre Divançe'nin, Abdülaziz Han’ın saltanat yıllarında (1861-1876) muhasebe kâtibi olan Hasan Ma’sûm Efendi tarafından yazıldığı, Dârü’l-hilâfeti’l-‘aliyye Es’ad Efendi Matbaası’nda şairin ölümünden yaklaşık 22 yıl önce 1284/1867’de basıldığı anlaşılmaktadır. Divançenin her sayfası çift sütuna ayrılmış 25 satırdan meydana gelir.

Necmî’nin Farsça Dîvânçe’si dışındaki eserleri hakkında bir yüksek lisans tezi hazırlanmış, burada Farsça Dîvânçe ele alınmamıştır (Paşazade 2002). Dîvânçe müstakil olarak ilk defa inceleme ve metin olarak Bilge Karga Göllü tarafından yayımlanmış, şiirler günümüz Türkçesine çevrilmiştir (Karga Göllü 2021). Şairin bu eser dışında Türkçe Dîvân’ında ve bazı mecmualarda Farsça şiirleri vardır. Hakkındaki bilgiler ve kütüphanelerde dağınık olarak bulunan şiirleri, yaşadığı dönemde adından Farsça şiirleriyle söz ettirdiğini ve bu şiirlerin Divançe'siyle sınırlı olmadığını gösterir.

Şairin biyografisi için bk.: “Ömer Necmî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/necmi-omer-necmi-efendi-istanbullu