Nâbî’nin Farsça şiirlerinin yer aldığı eseri. Eser, Divânçe-i Gazeliyât-ı Fârisî başlığı ile Nâbî’nin Türkçe Divânı’nın son kısmında yer almaktadır. Bu eserin, mevcut bulunan yazma ve matbu nüshalarında, uzunlukları ortalama 7 ile 10 beyit arasında değişen 33 gazel ile Mevlânâ, Molla Câmî, Hâfız, Sâib-i Tebrîzî, I. Sultan Selim, Feyzî-i Hindî, Şifâyî, Urfî, Kelîm, Nazîrî, Şevket, Meylî, Garibî ve Tâlib gibi pek çoğu İran şairi olan ünlü şairlerin gazellerine nazire olarak yazdığı 20 tahmis ve tarih düşürülmüş 1 kıt’a mevcuttur. Divânçe’de yer alan şiirler kafiye fihristine göre alfabetik olarak tertip edilmiştir (Ördek 2012a: 28).

Nâbî’nin Farsça şiirlerinin önemli bir bölümü gazellerden diğer bölümü ise tahmislerden oluşmaktadır. Nâbî, Farsça gazellerinin sonunda gazellerinin eksik kaldığını belirtir. Gazellerin toplamı 222 beyittir. Tahmisler ise toplam 540 beyittir (Ördek 2012a: 28). Gazellerinde ve tahmislerinde remel, hezec, müctes ve muzari olmak üzere dört farklı bahrin aruz kalıplarını kullandığı görülür (Ördek 2012a: 29-30).

Şairin Farsça gazelleri, aşk, şarap ve sevgiliden ziyade hikemî hususlar ve bilgece öğütler içerir. Bazı gazellerinde ise az da olsa kendi sıkıntı ve şikâyetlerini dile getirdiği görülür. Zaman zaman bazı tasavvuf büyüklerine duyduğu özlemi de açıkça vurgular ve öteden beri tasavvuf ocağı olarak bilinen Horasan’a ve manevî büyüklerine selam göndermekle duygularını açığa vurur. Tahmislerinde ise nazire oluşturduğu şairlerin şiirlerinin konusundan hareket ederek içeriği kendi zevki doğrultusunda geliştirmeye çalışır. Özellikle kendisine nazire yazdığı söz konu şairlere derin sevgisini belirterek sanatsal başarıları üzerinde durur. Nâbî, eserinde yer verdiği 1 kıta manzumesine ise Nizâmî’nin söz ustalığına vurgu yaparak başlar. Şairin bu manzumeye düştüğü tarih vefatından iki yıl öncesi olan 1122 yılını gösterir (Ördek 2012a: 29-30).

Nâbî’nin Farsça şiirlerini ihtiva eden bu eseri adından da anlaşılacağı üzere, hacimli bir eser değildir. Bazı yazmalardaki Farsça şiir sayısı da birbiriyle eşit değildir. Ancak eserin nüshaları arasında ciddi farklılıklar bulunmamaktadır. Nâbî’nin Türkçe Divânı’nda, Farsça Divânçe’den hariç farklı nazım şekilleriyle yazılmış 30 civarında Farsça manzume yer almaktadır (Ördek 2012a: 28). Bu manzumeler arasında yer alan 3 Farsça kaside yayımlanmıştır (Ördek 2021). Diğer Farsça manzumeler ise yayın aşamasındadır.

Şairin biyografisi için bkz. “Nâbî, Yûsuf Nâbi Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nabi-yusuf-nabi-efendi