Kuloğlu Şeyh İlyas tarafından kaleme alınan tasavvufî içerikli manzum eser. Etvâr-ı Seb’a , tasavvufta nefsin insan-ı kâmile ulaşması serüveninde aşması gereken yedi tavrı ifade eden tasavvufî bir terimdir (Şengün 2013: 13,14). Aynı zamanda tasavvufî Türk edebiyatında bir türün de adı sayılabilecek bu başlıktaki eserler, özellikle Halvetiyye müntesibi birçok şeyh tarafından kaleme alınmış manzumeleri de ifade etmektedir (Muslu 2007: 43-63). Etvâr-ı Seb’a başlıklı bu eserin de yazarı Gelibolu’da yaşamış, Halvetiyye-i Uşşâkiyye'den Kuloğlu Şeyh İlyas'tır (Taş 2013: 5). Bursalı Mehmed Tahir bu şahsı Kuloğlu Mustafa Efendi ile karıştırmıştır (Bursalı 2000: I, 146). Bu karışıklık aynı dönemde yaşamış ve daha çok saz şairleri içerisinde sayılan, ancak saz şairlerinin aruzla şiir söyleme geleneğini de başlatan Kuloğlu Mustafa adlı bir başka şairin varlığından kaynaklanmaktadır (Albayrak 2002: 360-361) (Şengün 2018: 20-22).

Kuloğlu, Etvâr-ı Seb’a’yı, “Bin otuzunca sâl içre yazdım işbu etvârı” şeklindeki ifadeleriyle, H. 1030 (M. 1621) yılında yazdığını eserin sonunda dile getirmiştir. Eser, yedi başlık altında tanzim edilmiş, bu başlıklar "et-Tavru’l-Evvel", "el-Makâmu’r-Râbi’" şeklinde isimlendirilmiştir. Her bir başlık altında da konuya uygun bir âyet-i kerîme zikredilmiştir. Etvâr-ı Seb’a’da 66 gazel-i mutavvel, 17 mesnevî bulunmaktadır. Gazel-i mutavveller, diğer eserlerinde de olduğu gibi genellikle yirmi beyitten oluşmaktadır. Mesnevîlerde beyit sayısı değişmekle birlikte sayı genellikle on beş, on altı civarındadır. Kuloğlu bu şiirleri hurûf-ı hecâ sistemine göre tanzim etmiştir. Eserde altmış dördüncü sırada, seksen yedi beyitlik bir şiir vardır. Bu şiirde her harften üçer beyit serdedilerek adeta eserin özeti yapılmıştır. Kuloğlu, münacaat tarzında yazdığı son şiirinde hem anne babası hem de şeyhi Âlim Sinan Efendi’yi rahmetle yâd etmiştir.

Mesnevîler genellikle kısa aruz kalıpları ile yazılırken gazeller daha çok uzun kalıplarla kaleme alınmıştır. Eserde beş altı tane müstezad gazel de vardır. Kuloğlu’nun musammat tarzına yatkın olduğu ve birçok gazelde bu tarzı kullandığı görülmektedir. Dil bakımından, metinde hatırı sayılır miktarda Arapça ve Farsça kelime mevcuttur. Farsça kelimeler daha sık kullanılan ve mânâsı daha bilindik kelimeler durumunda iken Arapça kelimelerin birçoğu çok az kullanılan, kökü bilinse bile sözlük yardımı olmadan anlaşılması zor kelimelerdir. İtfâh, irtifâh, enşâz, iltiyâm, ihtirâz, ilbitâs, indirâs, murtâz, masrû’ gibi kelimeler misal gösterilebilir. Bu husus Kuloğlu’nun iyi bir Arapça bilgisine sahip olduğuna işaret etmektedir. Eserde - sayıları çok fazla olmasa da - eski Anadolu Türkçesi özelliklerini yansıtan Türkçe kökenli kelimeler de mevcuttur. Ayruk, kaçan, düriş, dürişgil, uçmak, tamu, gözgü, artuk, uş, öküş, tapu, oku bu kelimelerden bazılarıdır.

Eserde üç ana üslup vardır. Bunlardan ilki esere bir çağrı ve nasihat dilinin hakim olmasıdır. Eserde birçok şiir, “Gel, gel berü, gel imdi, işit, işitgil" gibi ifadelerle başlamaktadır. Bir şeyh olarak Kuloğlu’nun müntesiplerine veya hedef kitlesine karşı bu çağrı dilini kullandığı ifade edilebilir. İkincisi bir tasvir ve tanım dilidir. Bu da daha çok dinî bilgilerin aktarıldığı bir dildir. Özellikle Hz. Peygamber’in övgüsü veya tarîkatın neliği gibi konuların, şeyh-mürîd  ilişkilerinin işlendiği hususlarda tercih edilmiştir. Bir de rüyaların anlatıldığı bir dil ve üslûp vardır. Şart kipi kullanılarak “görse…şöyle olur” veya “görürse…..tabir budur” gibi ifadelerin kullanıldığı üslûptur. Fakat hemen ifade etmemiz gerekir ki bu üç dil ve üslûp birbirinden kesin çizgilerle ayrılmış değildir. Çok sık bir şekilde bu üç dil ve üslûbun birbirine karıştığı görülmektedir. Kuloğlu, nasihat dili ile başladığı bir şiirde birden tasvir veya şart diline geçebilmektedir. Bu yüzden manzumeleri okurken son derece dikkatli olmak gerekir. Hiç şüphesiz eserde pek çok edebî sanat da kullanılmıştır. Lakin Kuloğlu Şeyh İlyas bu edebî sanatları sanat kaygısıyla değil, muhataplarına bazı şeyleri daha vurgulu anlatabilmek adına kullanmıştır. Kuloğlu’nun Etvâr-ı Seb’a’da öne çıkardığı veya ilk etapta hemen göze çarpan ve özellikle mesnevîlerde görülen cinası ustaca kullandığını ifade etmek gerekir.

Eser, Necdet Şengün tarafından yayımlanmıştır (2013). 

Şâirin biyografisi için bkz. “Kuloğlu, İlyas”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kuloglu-ilyas